2021 | Terugblik op mijn wandeljaar

Groene Wissel Texel Oudeschild

Net als 2020 was 2021 weer een echt wandeljaar. Naast de rondwandelingen op Klompenpaden, Groene Wissels, Trage Tochten en Knapzakroutes, liep ik weer eens een wandeling uit een wandelboekje van Gegarandeerd Onregelmatig, rondde twee Streekpaden af en liep verder op de resterende LAW’s en Streekpaden waaraan ik al eerder was begonnen. Als klap op de vuurpijl wandelde ik eindelijk weer eens buiten Nederland. En hoe! Lees hieronder alles over mijn wandeljaar.

Streekpaden

Noardlike Fryske Wâlden Streekpad tussen Buitenpost en Twijzel

In mijn terugblik van 2020 uitte ik een aantal wandelwensen voor 2021. Zo wilde ik het Westerwoldepad en het Graafschapspad uitlopen. Dat is gelukt. In juni liep ik de laatste zonovergoten etappe van het Graafschapspad tussen Doesburg en Zutphen. De Achterhoek is een mooie streek, het Graafschapspad een afwisselende route die naast aardig wat verharde paden ook regelmatig de onverharde paden aanhield.

Het resterende gedeelte van het Westerwoldepad liep ik in het voorjaar op twee, qua weer, heel verschillende dagen. Dit deel van Groningen heeft mij echt verrast. Een aanrader voor wie op zoek is naar een nieuw, niet al te lang Streekpad in een voor velen onbekend gebied.

Op het Noardlike Fryske Wâlden Streekpad zijn we weer wat verder gekomen. Inmiddels zijn we in Surhuisterveen aanbeland. Met nog vier etappes te gaan, lopen we dit pad volgend jaar of in ieder geval in 2023 uit.

LAW’s

Marskramerpad tussen Beekbergen en Hoog Buurlo

Van het Marskramerpad hebben we dit jaar in vergelijking met 2020 het dubbele aantal etappes gewandeld: twee! In mei wandelden een vriendin en ik in twee etappes vanuit Deventer de Veluwe op. Met Radio Kootwijk in zicht eindigden we ons weekend met de afspraak om in 2022 minimaal dit aantal etappes te evenaren.

Van het Pieterpad hebben we er dit jaar weer vijf etappes op zitten. Niet alleen liepen we eindelijk de eerste etappe van dit pad maar we eindigden ook bij de grote rivieren. Voor een dagje wandelen wordt het nu echt te ver rijden. Volgend jaar willen we dit pad in weekendjes verder lopen.

Het Pionierspad bracht ons in 2021 verder de polder in. Na vier etappes zijn we geëindigd op een lange rechte polderweg met windmolens in aanbouw in de Flevopolder. Volgend jaar gaat we verder naar Lelystad en Zeewolde. Ik ben benieuwd hoever we dan komen.

Rondwandelingen

Knapzakroute Linde-Zuidwolde: De Reest vanaf het kerkenpad

Net als in 2020 heb ik ook dit jaar weer veel meer rondwandelingen gemaakt en beschreven. Zo liep ik bij Veenhuizen een wandeling uit het Gegarandeerd Onregelmatig wandelboekje Te gek om te los te lopen. Het werd een gezellige, prachtige maar ook zeer modderige en vochtige wandeling. Ook liep ik een aantal Knapzakroutes in Drenthe, waaronder de prachtige K33 Linde-Zuidwolde in het Reestdal.

Met vijf Groene Wissels ontdekte ik o.a. Texel op een prachtige voorjaarsdag, het gebied rondom het Overijsselse Den Ham bij hartje winter en het Friese Blauwe Bos bij Haulerwijk. Met dertien Trage Tochten zag ik weer hele nieuwe kanten van Gelderland, Overijssel, Drenthe, Flevoland en Friesland. Met name de prachtige Renderklippen, het zeer avontuurlijke Broekland, de winterse Woldberg en het verrassende Beetsterzwaag met een onverwachte rondleiding zijn me bijgebleven.

Trage Tocht Woldberg bij Steenwijk

Qua Klompenpaden evenaarde ik het aantal van vorig jaar. Ik liep er wederom twaalf. Er zaten weer pareltjes tussen. Het Bekbergerpad op een voorjaarsdag was werkelijk prachtig, maar ook het Ugcheler Markepad en het Beekweidenpad waren erg mooi. Het Klompenmakerspad in de mist leverde een bijzondere ervaring op en een ontmoeting met Tinus het varken (de eigenaar noemde in een reactie de naam van het beest).

Buitenland

Zwitserland: rondwandeling Jolischlucht boven Raron

In oktober gingen we een weekje naar Zwitserland. We hebben er optimaal gebruik gemaakt van de wandelmogelijkheden. Al op de heenweg liepen we een Traumpfad in de Eifel. Was het toen nog grijs en enigszins nat, eenmaal in Zwitserland hadden we voornamelijk zon en blauwe luchten. We liepen door ravijnen, over een lange hangbrug, rondom een stuwmeer geflankeerd door bomen in prachtige herfstkleuren en langs twee pittoreske irrigatiekanalen met historie. Heerlijk!

Kortom, het was een mooi en afwisselend wandeljaar. Ik hoop dit in 2022 voort te zetten. Zoals altijd blijkt er nog veel te ontdekken in Nederland maar ook in de landen om ons heen.

Wat waren de hoogtepunten van jouw wandeljaar 2021?

Westerwoldepad etappe 5: Kopstukken 50 – Wedderbergen

Route: Westerwoldepad
Afstand: 24 km
Start: Kopstukken 50, Mussel
Eind: Wedderbergen

In het zuidoosten van de provincie Groningen ligt de streek Westerwolde. Wie Groningen enkel kent van de uitgestrektheid van het Pieterpad en het Jacobspad staat een verrassing te wachten. Westerwolde biedt een afwisselend landschap van oude bossen, vennen en moerassen, heidevelden, kleine dorpjes en beekdalen. De beekdalen van de Westerwoldse Aa en de Ruiten Aa vormen de basis van het Westerwoldepad. Het pad is bijna 100 km lang en maakt een rondje door de streek van Wedderbergen naar Ter Apel en terug. Door werkzaamheden aan (nieuwe) meanders van de Ruiten Aa kan het pad nog wijzigen. Het pad is gemarkeerd met geel-blauwe stickers.

In oktober 2020 liepen we de eerste drie etappes en was er nog niet overal markering. Inmiddels is de markering overal aangebracht. Routekaarten, een routebeschrijving en het GPX bestand van het gehele pad zijn te downloaden op de site van het Westerwoldepad.

De eerste bosanemonen van het jaar

Gisteren scheen de zon tijdens de vierde etappe van het Westerwoldepad. Vandaag duidelijk niet. Het is koud, grijs en er staat flink wat wind op deze eerste paasdag. We hebben nog de hoop dat dit in de loop van de dag verandert, maar helaas. Het mag de pret niet drukken. Vandaag staat de vijfde en tevens laatste etappe van het pad op het programma.

We zetten de auto bij Wedderbergen, een recreatiegebied met bungalowpark en camping. Het is er een stuk drukker dan vorig jaar oktober. Mensen willen in het paasweekend graag ergens anders heen. Hun eigen huis hebben ze nu wel gezien. En geef ze eens ongelijk. Wij laten het park voor wat het is, stappen op de fiets en leggen de 15 kilometer af naar Kopstukken, waar we gisteren zijn geëindigd.

De eerste paar wandelkilometers gaan over lange rechte wegen. Langs de kant van de weg staan jonge boompjes, om ons heen zijn akkers. Naast Kopstukken lopen we ook over Zaadstukken. Een korte zoektocht op internet levert geen achtergrondinformatie op over deze bijzondere straatnamen.

Lange rechte wegen bij Zaadstukken, ook dit is het Westerwoldepad

We komen uit bij de Mussel-Aa, naast de Ruiten Aa en de Westerwoldse Aa de derde Aa die we tijdens dit pad tegenkomen. De Mussel-Aa komt bij Wessinghuizen (waar deze etappe ook langsloopt) samen met de Ruiten Aa. De gezamenlijke stroom heet de Westerwoldse Aa. We volgen de Mussel-Aa een tijd langs de randen van akkers. Veldleeuweriken zingen ver boven ons het hoogste lied. Deze vogels staan op de rode lijst, het zijn slachtoffers van de intensieve veeteelt. Volgens een kaartje op de site van de vogelbescherming lijkt het grensgebied van Oost-Drenthe en Groningen het gebied te zijn waar ze veel voorkomen. We treffen het.

Mussel-Aa

Na een koffiepauze komen we uit bij het Mussel-Aa-kanaal dat we lange tijd volgen. Eerst aan de linkeroever, dan aan de rechter. We zien tijdens deze kilometers meer wandelaars dan tijdens de hele etappe gisteren.

Mussel-Aa-kanaal

Na het kanaal is Onstwedde niet ver meer. De route neemt een klein stukje van de plaats mee, namelijk de volkstuinen, de ijsbaan en de kerk. De kerktoren van de middeleeuwse Nicolaaskerk zagen we al lange tijd in de verte.

Nicolaaskerk in Onstwedde

Langs de eerste bosanemonen van dit jaar en een parkje met vlonderpad lopen we via een door vrachtauto’s verstopt paadje Onstwedde uit. In het natuurgebied dat volgt tussen de Mussel-Aa en de Ruiten Aa is het druk. Parkeerplaatsen zijn vol. Stellen en gezinnen, al dan niet met hond, wandelen voorbij. Eerste paasdag, zelfs als deze grijs en koud is, lijkt een dag te zijn om naar buiten te gaan. Zeker als andere mogelijkheden door corona-maatregelen zeer beperkt zijn.

We zien onderweg weer dezelfde constructie als bij Jipsinghuizen waarbij naast de brug de (bredere) weg door de beek loopt. Een meisje met laarzen wandelt vrolijk door het water, de bijbehorende hond neemt de brug. De route volgend doorkruisen we een groot deel van het gebied. Zelfs bij dit donkere grijze weer ziet er mooi uit.

De bredere weg loopt door het water
Natuurgebied tussen de Mussel-Aa en de Ruiten Aa

Bij Wessinghuizen verlaten we het gebied en daarmee ook meteen de wandelaars. Over kleine paadjes langs en door een bosrand lopen we naar Wedde. In tegenstelling tot de eerste etappe lopen we deze etappe met een lus om de burcht heen. In Wedde blijkt dat de etappe die we vorig jaar als eerste liepen nu de laatste is geworden en de laatste de eerste. Het GPX-bestand is afgelopen half jaar gewijzigd. We willen niet hetzelfde stuk naar Wedderbergen lopen als toen en besluiten de huidige eerste etappe te doen. Wel volgen we eerst nog een stukje Westerwoldse Aa die vorig jaar nog niet tot de (GPS-)route behoorde.

Kleine paadjes bij Wessinghuizen

Bij het bruggetje over de Westerwoldse Aa dat we nog herkennen van vorig jaar oktober slaan we af naar de huidige eerste etappe en volgen de route tot aan Wedderbergen. Over het terrein, waar allerlei werkzaamheden bezig zijn, wandelen we terug naar de auto.

De laatste etappe zit erop. Het Westerwoldepad is klaar. We zagen Westerwolde in de herfst en het vroege voorjaar. Bij zon en grijs weer. Vaak waren we de enige wandelaars. Het was een afwisselend pad met mooie natuur in de beekdalen, weidse uitzichten tussen Ter Apel en Kopstukken, maar ook lange rechte stukken. Ik kende Groningen van het Pieterpad en het Jacobspad, maar met dit pad heeft de provincie mij echt verrast. Voor wie op zoek is naar een nieuw, niet al te lang streekpad, is dit een aanrader.

Benieuwd naar de andere etappes van het Westerwoldepad? Hier vind je de etappes die ik heb gelopen.

Westerwoldepad etappe 4: Ter Apel – Kopstukken 50

Route: Westerwoldepad
Afstand: 18 km
Start: TOP Klooster Ter Apel, Poortweg 3 Ter Apel
Eind: Kopstukken 50, Mussel

Ruiten Aa vlakbij Ter Apel

In het zuidoosten van de provincie Groningen ligt de streek Westerwolde. Wie Groningen enkel kent van de uitgestrektheid van het Pieterpad en het Jacobspad staat een verrassing te wachten. Westerwolde biedt een afwisselend landschap van oude bossen, vennen en moerassen, heidevelden, kleine dorpjes en beekdalen. De beekdalen van de Westerwoldse Aa en de Ruiten Aa vormen de basis van het Westerwoldepad. Het pad is bijna 100 km lang en maakt een rondje door de streek van Wedderbergen naar Ter Apel en terug. Door werkzaamheden aan (nieuwe) meanders van de Ruiten Aa kan het pad nog wijzigen. Het pad is gemarkeerd met geel-blauwe stickers.

In oktober 2020 liepen we de eerste drie etappes en was er nog niet overal markering. Inmiddels is de markering overal aangebracht. Routekaarten, een routebeschrijving en het GPX bestand van het gehele pad zijn te downloaden op de site van het Westerwoldepad.

Het weekend van Pasen lijkt een uitgelezen moment om de resterende twee etappes van het Westerwoldepad te lopen. De natuur die in oktober in herfsttooi kwam, is nu in lentesferen. Voorzichtig beginnen enkele bomen groen te kleuren, de wilgenkatjes, de sleedoorn en forsythia bloeien uitbundig, de vogels zingen naar hartenlust en we zien zelfs een klein geaderd witje voor ons uit fladderen. Dat de zon de hele eerste etappe schijnt, helpt ook om het lentegevoel te krijgen.

Lente!

We zetten de auto aan het Mussel-Aa-kanaal aan de weg Kopstukken en fietsen naar de TOP bij het klooster in Ter Apel. Op een bankje in de zon met uitzicht op het klooster drinken we een bakje koffie. Na de auto- en fietsrit zijn we er wel aan toe. Na de koffie volgen we de geel-blauwe markering die vrijwel achter het bankje ons de weg wijst richting noorden.

Klooster in Ter Apel

Door het bos komen we bij de Ruiten Aa uit. Via een klein paadje volgen we het water een tijdje en stuiten op een spectaculaire mountainbike-oversteek. Deze gaat dwars door de beek heen. Hier moeten we zeker nog een keer terugkomen met de MTB’s! Na niet al te lange tijd verlaat de route de beek, we zien hem de rest van de etappe niet meer terug.

Spectaculaire mountainbike-oversteek

De etappe is afwisselend. Hij loopt in de lengte door meerdere op de kaart smalle bosgebieden waardoor het lijkt alsof we in een omvangrijk bos wandelen. Als we het bos uitkomen hebben we weidse uitzichten over de akkers met windturbines aan de horizon.

We lopen door verschillende bosgebieden
Weidse uitzichten met windturbines aan de horizon

Aan het einde van een smal schelpenpaadje langs een zandafgraving met waarschuwingsborden voor drijfzand vinden we een lunchbankje. We zien een boer met zijn trekker lussen rijden op het land. Een mountainbiker komt voorbij, een elektrische fatstep (nooit eerder gezien) en later ook twee crossmotoren. Verder is het stil.

Schelpenpaadje langs een zandafgraving

Via Sellingerbeetse met een opvallend kerkje uit 1925 in de stijl van de Amsterdamse School met de naam ‘Opwaarts!’ (inclusief uitroepteken) komen we uit bij de Beetster Koeln, een recreatieplas met camping en strandje. Op een paar mountainbikers na is het verlaten. Ik kan me voorstellen dat het hier op een mooie zomerdag een stuk drukker is.

Opwaarts! in Sellingerbeetse
Beetster Koeln

Via een bos komen we wederom langs een zandwinning en volgen er lange rechte wegen. Aanvankelijk over een zandpad en later over een graspad langs water en enkele kilometers door weilanden. We zien reeën en fazanten terwijl we tegen de steeds hardere wind in lopen. Hier wil je niet met striemende regen zijn en we prijzen ons gelukkig met de nog altijd aanwezige zon.

Harde wind in de weilanden

Vanaf Kopstukken is het niet ver meer. We zien het Mussel-Aa-kanaal weer en herkennen de afslag die we die ochtend op de fiets namen. Via een zand- en grasweg komen we weer bij de auto uit. Nog even de fietsen ophalen in Ter Apel en dan door naar het natuurhuisje. Morgen lopen we naar Wedderbergen, waar we in oktober vorig jaar begonnen.

Benieuwd naar de andere etappes van het Westerwoldepad? Hier vind je de etappes die ik heb gelopen.

2020 | Terugblik op mijn wandeljaar

Teutoburgerwald in januari tijdens de Teutoschleife Holperdorper

2020 was in meerdere opzichten een bijzonder jaar. Veel plannen gingen niet door. Maar er kwamen andere dingen voor in de plaats. Met name buitenactiviteiten zoals kanotochten, fietsritjes en wandelingen, heel veel wandelingen. In mijn veelal lege weekenden zocht ik in alle vroegte de natuur op. Ver weg van de mensenmassa’s ontdekte ik de schoonheid en het gemak van Klompenpaden, verkende nieuwe Groene Wissels en Trage Tochten en begon aan maar liefst twee nieuwe Streekpaden en één nieuwe Lange Afstandswandeling (LAW).

De ontdekking van de fiets-auto combinatie maakte de van A-naar-B wandelingen een stuk toegankelijker. Waarom ik dit niet eerder heb gedaan … Geen afhankelijkheid van openbaar vervoer dat in weekenden niet rijdt of op een bepaald traject überhaupt niet aanwezig is. Gewoon met de auto naar het eindpunt, op het fietsje naar het beginpunt, terug wandelen en dan de fiets ophalen. Dodelijk eenvoudig.

LAW’s

Het Marskramerpad bleef dit jaar bij één etappe. Ik loop dit pad samen met een vriendin die niet in de buurt woont en ons eerste wandelweekend was begin maart. Niet alleen gooide corona niet lang daarna roet in het eten, maar ook een Tweede Wereldoorlog bom maakte dat we onze tweede etappe van dat weekend niet konden lopen. We hopen in 2021 eindelijk Overijssel te kunnen verlaten om de Veluwe te ontdekken.

Het Pieterpad gaat voorspoedig en brengt me op mooie plekken, maar is nog lang niet klaar. De eerste etappe vanaf Pieterburen moet ik nog steeds lopen en hoop ik toch wel in 2021 te doen. Ook ligt Gelderland in de planning. Vanaf Holten gaat het nu eerst richting Laren. Ik ben heel benieuwd waar ik eind 2021 eindig.

Pionierspad: Uitzicht op de Bovenwijde bij Giethoorn

En dan het Pionierspad. Flevoland stond al een tijdje op het wandellijstje en het plan was om in 2021 met deze LAW door de polder te beginnen. In december lonkte het pad teveel en besloten we om toch al de eerste etappe te doen. Bij koud maar zonnig winterweer liepen we van Steenwijk naar een welhaast verlaten Giethoorn. Begin 2021 verder door De Wieden en op naar de polder.

Streekpaden

Het Salland Pad liep ik uit dit jaar. In 2018 begon ik in Olst met dit rondje door de gevarieerde natuur van Salland. Een kleine twee jaar en 130 km later stond ik weer in Olst. Toen door de coronamaatregelen de – toch al niet in het weekend rijdende – buurtbussen helemaal niet meer reden, bood de fiets-auto combinatie een goed alternatief. Het vrij onbekende pad vlecht de in het Wandelnetwerk Overijssel uitgezette rondjes aan elkaar tot een afwisselende grote ronde die wel wat meer bekendheid kan gebruiken.

Het Westerwoldepad kwam op mijn pad toen de geplande herfstvakantie naar Zwitserland niet doorging. In plaats van in de Alpen liepen we drie etappes door een verrassende streek van Groningen. Volgend jaar wil ik in een lang weekend de resterende etappes lopen door dit mooie gebied.

Westerwoldepad etappe 2

Het Noardlike Fryske Wâlden Streekpad gaat in korte etappes, maar we hebben geen haast. Ik loop het met mijn moeder (en af en toe mijn vader). De noordelijke Friese Wouden zijn prachtig. Volgend jaar gaan we vanuit Buitenpost verder richting zuiden.

Het Graafschapspad lag in 2019 al in de planning en in januari en februari liepen we de eerste etappes. Ook hier bleek daarna openbaar vervoer in coronatijd een hindernis. In november togen we met auto en fiets naar de Achterhoek voor de derde en laatste etappe van dit jaar. Wellicht loop ik ‘m volgend jaar uit.

Rondwandelingen

Wezepsche Heide tijdens het Klompenpad Wiseperpad

Dit jaar heb ik veel meer rondwandelingen gelopen en beschreven dan andere jaren. Waar veel lege weekenden al niet goed voor zijn. De eerste dagen van het jaar liep ik in een ijzig en mistig Duitsland in het Teutoburgerwald en bij Bad Bentheim. In de zomer liep ik een Twentse Tocht van Truus Wijnen die in 2015 tot mooiste wandeling van het jaar werd bekroond. Ook wandelde ik mijn eerste (en zeker niet mijn laatste) Knapzakroute in Drenthe.

Naast een drietal prachtige Groene Wissels (zoals die van Odoorn en Markelo, beide in heuvelachtig gebied) liep ik maar liefst tien Trage Tochten. Ik ontdekte het prachtige Reestdal met de trage tochten Oud-Avereest en Ommerschans, liep te midden van dansende bomen op de Veluwe bij Drie en zag bij Oranjewoud een hele andere kant van Friesland.

Het aantal Klompenpaden overtrof de Trage Tochten. Het gemak van de markering en de klompenpaden-app met veel informatie maakte dat ik er twaalf liep dit jaar. Vooral het gebied tussen IJssel en Veluwe is me zeer goed bevallen. Zo genoot ik van het zonovergoten late voorjaar met het Fliertpad bij Twello en liep ik door paarse zeeën van bloeiende heide op de Tonnenberg bij Wapenveld op het Vosbergenpad. Maar ook in mijn eentje op de Wezepsche Heide (Wiseperpad) ‘s morgens vroeg in december was werkelijk adembenemend.

Alle Klompenpaden van 2020

Al met al kijk ik terug op een mooi wandeljaar. Ik liep meer dan anders, maar ik schreef ook veel meer over mijn wandelingen. Andere onderwerpen die normaal gesproken voorbij komen op dit blog vereisten OV-reizen, fietsvakanties, museumbezoeken, stedentripjes, etc. Helaas is dat er niet veel van gekomen. Hopelijk ziet 2021 er (in ieder geval deels) anders uit. En ach, anders bieden wandelingen een zeer goed alternatief.

Wat was jouw mooiste wandeling van 2020?

Westerwoldepad etappe 3: Borgerveld – Ter Apel

Route: Westerwoldepad
Afstand: 13 km
Start: Parkeerplaats Ter Borg, Borgerveld
Eind: TOP Klooster Ter Apel, Poortweg 3 Ter Apel

Amethistzwam of rodekoolzwam

In het zuidoosten van de provincie Groningen ligt de streek Westerwolde. Wie Groningen enkel kent van de uitgestrektheid van het Pieterpad en het Jacobspad staat een verrassing te wachten. Westerwolde biedt een afwisselend landschap van oude bossen, vennen en moerassen, heidevelden, kleine dorpjes en beekdalen. De beekdalen van de Westerwoldse Aa en de Ruiten Aa vormen de basis van het Westerwoldepad. Het pad is bijna 100 km lang en maakt een rondje door de streek van Wedderbergen naar Ter Apel en terug. Door werkzaamheden aan (nieuwe) meanders van de Ruiten Aa kan het pad nog wijzigen. Het pad is gemarkeerd met geel-blauwe stickers.

Ik loop de eerste drie etappes in oktober 2020 van Wedderbergen naar Ter Apel. Op dat moment is de markering nog niet overal aangebracht. Routekaarten, een routebeschrijving en het GPX bestand van het gehele pad zijn vanaf het moment dat ik dit verslag schrijf, te downloaden op de site van het Westerwoldepad.

Het belooft een grijze dag te worden op deze derde en voor nu laatste etappe op het Westerwoldepad, maar al snel breekt de zon door. We treffen het deze dagen met het weer. We parkeren de auto bij het klooster van Ter Apel, midden in de bossen. Druk is het niet. Er staan drie andere auto’s op deze woensdagochtend. Op de fiets rijden we naar de parkeerplaats waar we gisteren de auto parkeerden. Vanaf daar beginnen we deze kortste etappe van de drie.

We starten deze etappe bij Borgerveld

Na een kilometer over verharde wegen komen we de Ruiten Aa weer tegen en wandelen er onverhard een stuk langs. We zien een vistrap, een snelstromend gedeelte en meerdere kanosteigers. Door alle overgangen van weiland naar weiland en de stuwen moet je hier vaak je kano overtillen. Ik ben benieuwd of dat in een ander gedeelte van dit riviertje anders is. Het plan is namelijk om hier nog eens terug te komen en de Ruiten Aa vanuit een kano te bekijken.

Een kanosteiger in de Ruiten Aa

Tussen het akkers staan twee rijen bomen met een paadje ertussen. De route gaat hierlangs en meteen krijgen we het gevoel in een bos te lopen. Het pad wordt steeds smaller en na een oversteekje moeten we moeite doen om in het groen aan de overkant het paadje weer te vinden. Het staat in schril contrast met de twee kilometer die volgen over een fietspad langs de grote weg. Het minste gedeelte van deze etappe. Maar overeenkomstig de rest van het Westerwoldepad volgt de route ook tijdens deze twee kilometer de Ruiten Aa, die hier parallel aan de weg stroomt.

Voor Ter Haar volgen we de van de weg afbuigende rivier en lopen door hoog gras en later een prachtig natuurgebied. Grassen, boompjes, dopheide en hier en daar een bloeiende teunisbloem omgeven het kleine kronkelpaadje. Er lijken hier veel schapen te hebben gelopen, getuige de vele keutels. Nu zijn we hier helemaal alleen.

De Ruiten Aa door een verlaten natuurgebied

We komen uit op een fietspad dat ons het bos in leidt. De bodem is bezaaid met varens. Vogeltjes zingen naar hartenlust. In de verte klinkt het geroffel van een specht. Na het bos lopen we een stuk langs het Ruiten A kanaal tot vlakbij de Duitse grens. In de verte zien we de Duitse windmolens draaien.

Ruiten A kanaal

Met een lus komen we terug bij het Ruiten A kanaal. Dit keer geen brug die ons van de ene naar de andere kant brengt, maar een gondel. Wat een leuke verrassing! Je moet er maar op komen. De groene cabine met rode katrollen werkt op handbediening en per keer kunnen er twee mensen in. Boven het kanaal blijven we even stil hangen en genieten van de weerspiegeling van de kleurende bomen op het water.

De gondel over het Ruiten A kanaal
Uitzicht vanuit de gondel op het Ruiten A kanaal

De laatste kilometers zijn aangebroken. Door het bos lopen we richting het klooster van Ter Apel, vlakbij het Toeristisch Overstap Punt (TOP). Het ligt er imposant bij. We lezen dat er ook een museum in gevestigd is. Dat zal moeten wachten tot een volgende keer. Want we komen hier zeker nog een keer terug om het mooie Westerwoldepad verder af te lopen. Voor nu is onze korte wandelvakantie voorbij. Tijd om naar huis te gaan.

Klooster van Ter Apel

Benieuwd naar de andere etappes van het Westerwoldepad? Hier vind je de etappes die ik tot nu toe heb gelopen.

Westerwoldepad etappe 2: Jipsinghuizen – Borgerveld

Route: Westerwoldepad
Afstand: 19 km
Start: Bushalte Droga, Jipsinghuizen
Eind: Parkeerplaats Ter Borg, Borgerveld

Doorkijkje bij natuurgebied Holle Beetse Vennekampen bij Sellingen

In het zuidoosten van de provincie Groningen ligt de streek Westerwolde. Wie Groningen enkel kent van de uitgestrektheid van het Pieterpad en het Jacobspad staat een verrassing te wachten. Westerwolde biedt een afwisselend landschap van oude bossen, vennen en moerassen, heidevelden, kleine dorpjes en beekdalen. De beekdalen van de Westerwoldse Aa en de Ruiten Aa vormen de basis van het Westerwoldepad. Het pad is bijna 100 km lang en maakt een rondje door de streek van Wedderbergen naar Ter Apel en terug. Door werkzaamheden aan (nieuwe) meanders van de Ruiten Aa kan het pad nog wijzigen. Het pad is gemarkeerd met geel-blauwe stickers.

Ik loop de eerste drie etappes in oktober 2020 van Wedderbergen naar Ter Apel. Op dat moment is de markering nog niet overal aangebracht. Routekaarten, een routebeschrijving en het GPX bestand van het gehele pad zijn vanaf het moment dat ik dit verslag schrijf, te downloaden op de site van het Westerwoldepad.

De eerste markering van het Westerwoldepad die we tegenkomen

Het is een zonovergoten ochtend als we de auto parkeren op een parkeerplaats midden in de natuur. We zijn de enige auto daar, maar in de tijd dat we de fietsen van de auto halen, zijn er al een wandelaar en een fietser langsgekomen. Na ruim 6 km bereiken we Jipsinghuizen en parkeren de fietsen bij de bushalte aan het begin van het dorp. Voor ons ligt ruim het driedubbele aan wandelkilometers. Deze etappe kent vele lussen.

Vanuit Jipsinghuizen lopen we al snel de natuur in. We volgen de Ruiten Aa en wandelen over een splinternieuw bruggetje met een onverharde weg ernaast die dwars door de rivier gaat. Ik zie meteen al spannende beelden van 4×4’s voor me, die in een flink tempo door de rivier rijden. Het kan natuurlijk ook zijn dat deze doorgangen voor (ietwat minder spannende) trekkers bedoeld zijn.

De Ruiten Aa, geheel vernieuwd

Voor het eerst zien we markering van het Westerwoldepad. Op Instagram zag ik dat vrijwilligers bezig waren met het aanbrengen ervan. Nu, buiten Jipsinghuizen, zien we de geel-blauwe schildjes. De GPS en de markering komen niet overeen en we besluiten maar de markering te volgen. Een goed idee, want we lopen nu met een lus langs een prachtig bosvennetje. De spinnenwebben zijn bedauwd, het water is glad als een spiegel en de bomen kleuren. Boven ons vliegen ganzen in formatie voorbij. Herfstiger kan bijna niet.

Een onverwacht bosvennetje

Wat volgt is een uitgestrekt veld. Weer heel anders dan we tot nu toe hebben gezien. Aan de rand staat een huis in Zweedse stijl. Hier zou ik wel willen wonen! De route blijft de Ruiten Aa volgen. Via een heideveld en de nodige vennetjes komen we in het bos terecht. Hier zien we niet alleen een Egelroute voor kinderen, maar stuiten ook op het Theater van de Natuur.

Een uitgestrekt veld met een mooi huis

Via een trap met 15 treden met op elke trede een ander gedicht, krijg je boven met een draaibaar bühnekader een privé-voorstelling van de omringende natuur. Elke moment van de dag een andere. In de gedichten geeft de betreffende dichter zijn of haar bijzondere kijk op de natuur. Op uitnodiging van beeldend kunstenaar Adriaan Nette, die dit theater ontwierp. Zo schreef Jean Pierre Rawie op zijn trede het volgende:

Wat er geweest is, toen en hier
in samengaan van woud en water
aanschouwt men generaties later
herschapen tot een stil theater
in deze bocht van de rivier

Jean Pierre Rawie

Theater van de Natuur
Jean Pierre Rawie op één van de treden

Na het theater en het bos maakt de route een lus door Sellingen. In het Hof van Sellingen drinken we koffie. Naast een horecagelegenheid is het ook een woninginrichtingswinkel, waar men druk is (half oktober) om alles in kerstsferen te brengen. Na de koffie wandelen we langs de oude kerk Sellingen weer uit.

Kerk van Sellingen

Over kleine paadjes over een dijkje in het bos wandelen we een immens heideveld op, het natuurgebied Ter Borg. Met 35 hectare het grootste aaneengesloten heideveld van Groningen. We zien reeën, horen veel vogels, maar verder is er niemand. We hebben het heideveld helemaal voor ons alleen. Heerlijk.

Natuurgebied Ter Borg

We laten Ter Borg achter ons en komen weer op de parkeerplaats uit waar we vanmorgen de auto neerzetten. Maar we zijn nog niet aan het einde van onze route. Ons wacht nog een lusje door het natuurgebied Holle Beetse Vennekampen bij Sellingen. Wandelend door een halfopen landschap met velden, bosjes, meertjes, houtwallen, zandwegen, paddenstoelen en schapen genieten we van de zon.

Bij Laude lopen we over het terrein van een bijzondere Rust achter een fabriek ons laatste weiland van vandaag in. Bij de weg nemen we afscheid van de Ruiten Aa en slaan af naar onze auto. Het was een prachtige etappe en het mooie herfstweer heeft hier zeker aan meegeholpen. Morgen pikken we hier de route weer op.

Ruiten Aa

Benieuwd naar de andere etappes van het Westerwoldepad? Hier vind je de etappes die ik tot nu toe heb gelopen.

Westerwoldepad etappe 1: Wedderbergen – Jipsinghuizen

Route: Westerwoldepad
Afstand: 24 km
Start: Wedderbergen
Eind: Basisschool Jipsinghuizen

In het zuidoosten van de provincie Groningen ligt de streek Westerwolde. Wie Groningen enkel kent van de uitgestrektheid van het Pieterpad en het Jacobspad staat een verrassing te wachten. Westerwolde biedt een afwisselend landschap van oude bossen, vennen en moerassen, heidevelden, kleine dorpjes en beekdalen. De beekdalen van de Westerwoldse Aa en de Ruiten Aa vormen de basis van het Westerwoldepad. Het pad is bijna 100 km lang en maakt een rondje door de streek van Wedderbergen naar Ter Apel en terug. Door werkzaamheden aan (nieuwe) meanders van de Ruiten Aa kan het pad nog wijzigen. Het pad is gemarkeerd met geel-blauwe stickers.

Ik loop de eerste drie etappes in oktober 2020 van Wedderbergen naar Ter Apel. Op dat moment is de markering nog niet overal aangebracht. Routekaarten, een routebeschrijving en het GPX-bestand van het gehele pad zijn vanaf het moment dat ik dit verslag schrijf, te downloaden op de site van het Westerwoldepad.

We zijn een paar dagen in Zuidoost-Groningen met het plan een aantal etappes van het Westerwoldepad te lopen. De weersvoorspellingen werden naarmate de week naderde steeds minder slecht. Op de dag van de eerste etappe schijnt zelfs het zonnetje. We rijden met de auto en fietsen vanaf onze B&B in Sellingen naar Jipsinghuizen, parkeren daar de auto bij de verlaten basisschool (herfstvakantie) en stappen op onze fietsen naar recreatiegebied Wedderbergen.

Bij een gesloten horecagelegenheid met grote parkeerplaats zetten we de fietsen in het rek en gaan op pad. Het Westerwoldepad is hier niet gemarkeerd, maar de twee LAW’s die hier ook langslopen wel. Gedurende deze hele etappe zullen we afwisselend het Groot Frieslandpad en het Noaberpad tegenkomen. We lopen met geprinte kaarten van de site van het Westerwoldepad en de GPS-track. Deze laatste is onontbeerlijk, merken we.

Er lopen meerdere LAW’s hier

Het bungalowpark is in gebruik. Er staan auto’s bij de huisjes, het zwembad is open en bij het Weddermeer wordt druk gevist. We groeten een aantal parkbewoners/hondenuitlaters en lopen via een klein paadje het park af. Met de Westerwoldse Aa aan onze rechterhand proberen we niet uit te glijden in de modder en genieten van het zonnetje en het landschap.

Vissers aan het Weddermeer
Langs de Westerwoldse Aa

Het eerste plaatsje dat we tegenkomen is Wedde. We lopen langs de hervormde kerk uit de 13e eeuw en slaan dan af naar Burcht Wedde of Wedderborg. Van hieruit is de Heerlijkheid Westerwolde lange tijd bestuurd. Nu is het een kinderhotel, een vakantieverblijf voor kinderen en jongeren tot 16 jaar, die “aan de andere kant van het geluk geboren zijn” en die niet de mogelijkheid hebben om zelf met vakantie te gaan.

Burcht Wedde of Wedderborg

We vervolgen onze weg langs de Ruiten Aa, die ons tijdens de volgende etappes ook zal vergezellen. Het is een mooie kanorivier en we besluiten om hier nog eens terug te komen. Dan combineren we de laatste etappes van het Westerwoldepad met een kanodagje.

De Geselberg (Giezelbaarg in het Gronings) ligt langs de Ruiten Aa. Dit heuveltje was vroeger een galgenveld. Tussen 1587 en 1597 werden op deze plek meerdere personen wegens vermeende hekserij levend verbrand. Een gedenksteen noemt de namen van de vrouwen en de mannen. Een paar mensen overleefden de gruwelijkheden.

Een gruwelijke gebeurtenis

De weg voert over modderige paadjes, langs bloeiende zonnebloemvelden (half oktober!) en door een prachtig coulisselandschap met verkleurende bomen. Regelmatig lopen we door een natuurgebied, de ene keer verlaten, de andere keer met een paar wandelende gezinnen of stelletjes. Koeien in alle vormen en maten staren ons regelmatig aan. De Ruiten Aa is nooit ver weg.

De Ruiten Aa

Vanaf Smeerling, het dorpje met acht verspreide boerderijen en een beschermd dorpsgezicht, worden de wegen door de natuurgebieden steeds meer verhard. Voor onze doorweekte schoenen niet zo erg. Uiteraard zijn er ook onverharde paden. Zo lopen we meerdere malen langs randen van weilanden. De GPS leidt ons. Bij één weiland stuiten we op schrikdraad. Achter het schrikdraad zien we het klaphekje waar we door moeten. Maar we vinden nergens iets dat op een overstapje lijkt. We volgden vanaf rustpunt MoeNieks, vlak na Weende, een spoor door het gras en besluiten dat nu maar verder te volgen in de hoop op een doorgang. Geen gekke gedachte, blijkt. De wandelaar die ons voorging is op een plek waar het schrikdraad lager hangt, over het hek gestapt. Ook wij maken dankbaar gebruik van deze mogelijkheid.

Door het weiland volgen we het spoor van een wandelaar

Hierna is het nog ettelijke kilometers naar Jipsinghuizen. We lopen door weilanden, langs bosranden, door bosjes en uiteindelijk over een fietspad naast de N976. Langs de Ruiten Aa is men druk bezig met werkzaamheden. Ik kan me voorstellen dat de route hier er over een half jaar heel anders uit ziet. We zijn blij als we eindelijk het bordje Jipsinghuizen zien en even verderop de auto. 24 km op de teller. Morgen verder.

Het eindpunt van onze eerste etappe

Benieuwd naar de andere etappes van het Westerwoldepad? Hier vind je de etappes die ik tot nu toe heb gelopen.