2017: Het jaar in boeken

2017 heeft nog een paar dagen te gaan en dan breekt er een nieuw boekenjaar aan. Hopelijk net zo interessant en verrassend als dit jaar. Want tussen de gelezen boeken zaten zeker een paar pareltjes en verrassende ontdekkingen. Tijd voor een terugblik.

In totaal las ik dit jaar 131 boeken, waarmee ik mijn Goodreads Challenge van 130 boeken gehaald heb. De vele uren in treinen en bussen hebben hun vruchten weer afgeworpen. Dit jaar las ik wat minder boeken van vrouwelijke auteurs dan van mannelijke schrijvers. Het voornemen om meer boeken van vrouwelijke auteurs te lezen staat voor volgend jaar wederom.

Uit de genomineerden voor literaire prijzen heb ik dit jaar weer rijkelijk geput. Zo las ik 9 boeken die genomineerd waren voor de Man Booker Prize. Met name De verrader (The Sellout) van Paul Beatty (2015) was een verrassing. Ik moest erg wennen aan de stijl, de humor en de satire, maar geleidelijk begonnen de ideeën en het verhaal me steeds meer te grijpen. Er zijn ongetwijfeld zaken die mij zijn ontgaan, daarvoor mis ik de inside-kennis van de Amerikaanse maatschappij. Desalniettemin een aangename verrassing.

Een andere literaire prijs die dit jaar voor titels zorgde, was de Europese Literatuurprijs (ELP). Het is de prijs voor beste Nederlandse vertaling van een roman, geschreven in een taal van een land dat behoort tot de Raad van Europa. In totaal las ik 11 genomineerde boeken. Het leuke is dat je titels tegenkomt uit landen waar ik anders weinig tot niets uit lees.

Een genomineerd boek voor de ELP dat er voor mij uitsprong was Charlotte (2014) van de Franse Schrijver David Foenkinos. ‘Een boek met adempauzes’ gaf ik als titel mee aan de blogpost erover. Het dunne boekje over het korte leven van de Joodse kunstenares Charlotte Salomon, maakte veel meer indruk dan ik verwachtte.

De trilogie 1q84 (2013) van Haruki Murakami was met 1296 pagina’s veruit het dikste boek dat ik dit jaar las. Het was alweer een tijdje geleden dat ik een boek van de Japanse schrijver las, maar ik wist meteen weer waarom ik zo van zijn boeken houd. Het verhaal zuigt je naar binnen en laat je niet meer los. Ik las het boek tijdens onze fietsvakantie door Zweden, Denemarken en Duitsland en associeer nog steeds de uitgestrekte korenvelden met 1q84.

Al met al las ik boeken die oorspronkelijk in 16 verschillende talen geschreven waren, namelijk Nederlands (53x), Engels (43x), Frans (8x), Duits (5x), Zweeds (4x), Spaans (4x), Noors (2x), Deens (2x), IJslands (2x), Italiaans (1x), Chinees (1x), Pools (1x), Tsjechisch (1x), Japans (1x), Arabisch (1x) en Hongaars (1x). Ik las 18 debuten, 14 verhalenbundels, 2 dystopieën, en 1 reisverhaal.

Een verhalenbundel, dystopie, historische roman en psychologische roman in één is het debuut The Shore (2015) van de Amerikaanse auteur Sara Taylor. Ik kwam het boek toevallig tegen in de bibliotheek, waarbij eerst de voorkant en daarna het verhaal me trok. Het is een bijzondere roman gebleken waarin in 13 verhalen wordt verteld over het leven op The Shore, een verzameling eilanden voor de kust van Virginia. De roman beslaat ruim 250 jaar en reikt tot ver in de toekomst. De voorkant lijkt zo lieflijk maar als je goed kijkt zie je (linksonder) dat het toch wat anders is. Zo is het leven op de eilanden ook.

Het oudste boek dat ik las is Daisy Miller (1878) van Henry James, waarin een jonge Amerikaanse vakantie houdt aan het Meer van Genève. De tegenstellingen tussen de oude wereld (Europa) en de nieuwe (Amerika) in de 19e eeuw worden duidelijk zichtbaar. Ik heb me voorgenomen om meer 19e-eeuwse boeken te lezen in 2018. In mijn kast staat nog een voorraadje.

En wat was nu het beste boek dat ik gelezen heb dit jaar? Er zijn meerdere boeken die strijden om die titel, maar Het kleine leven van Norbert Jones (2015) van Marloes Kemming staat mij nu – 10 maanden nadat ik het las – nog steeds helder voor de geest. Het is een prachtig verhaal over herinneringen, ouder worden, loslaten, schuld, gemis en liefhebben. Mijn recensie lees je hier.

2017 was een mooi boekenjaar. Op naar het volgende. Ik ga weer voor de verrassende pareltjes die ik toevallig tegenkom. En natuurlijk ook voor een deel van de boeken die op mijn nog-te-lezen-lijst staan. Die zijn er niet voor niets opgekomen. Het eerste boek ligt (virtueel) alweer klaar: Het meten van de wereld (2005) van Daniel Kehlmann.

Ik wens jullie een inspirerend en verrassend boekenjaar toe!

 

Waar ik mijn boekeninspiratie vandaan haal

Magie in de bibliotheek

In 2017 heb ik mezelf uitgedaagd om 130 boeken te gaan lezen. Het lijkt veel, maar is in werkelijkheid prima te doen. De tijd die ik naar en van mijn werk doorbreng in treinen en bussen breng ik veelal lezend door. Elke week gaan er wel een paar boeken doorheen. Het zijn meestal boeken die op mijn nog-te-lezen (NTL) lijst staan. Soms ook niet. Ik streef ernaar om een variëteit aan titels te lezen. Nieuw, maar ook oud, Nederlands, maar ook uit andere taalgebieden en landen. Maar hoe kom ik aan de titels die mijn NTL-lijst langer en langer maken?

Ik heb voor mezelf eens op een rijtje gezet waar ik mijn boekeninspiratie vandaan haal. Het rijtje blijkt verrassend langer dan verwacht.

Boekensites en boekbloggers

Allereerst is daar Goodreads. Deze internationale boekencommunity verenigt boekenliefhebbers van over de hele wereld. Je kunt lezers volgen of vrienden worden. Ook auteurs hebben hier hun eigen plek. Vrijwel alle boeken die ik lees zijn op deze boekensite terug te vinden. En anders kun je ze altijd zelf toevoegen. Mede-lezers plaatsen hier hun gelezen en nog te lezen titels op, beoordelen de boeken met sterren, schrijven recensies en wisselen in groepen informatie uit. Ik ben hier vrijwel elke dag te vinden en haal hier mijn meeste titels vandaan. Klein nadeel is dat ik nu ook veel Engelse boeken op mijn lijst heb staan, die in Nederlandse bibliotheken en boekhandels helemaal niet te vinden zijn. Toch maar eens een tripje plannen naar een Engelse stad om hele dagen in boekwinkels te sneupen…

Op Goodreads vind ik ook boekbloggers terug die ik al dan niet volg. Via een link kom ik bij hun recensies terecht en vaak ook weer bij andere artikelen en tips. Voor Nederlandse (zoals Lalagé), maar ook Engelstalige blogs (zoals Bookish Beck) is Goodreads een goed vertrekpunt. De boekbloggers zelf zijn meestal wel weer te volgen via social media als Twitter, Instagram of Facebook, waardoor je via meerdere kanalen op de hoogte kunt blijven.

Uiteraard volg ik nog veel meer boekbloggers die al dan niet regelmatig verslag doen van hun leeservaringen. Zo schrijven Jannie Trouwborst en Istvan Kops  voornamelijk over Nederlandstalige literatuur, heeft Literasa een voorkeur voor Frans(talig)e boeken en verschijnen er op de blog van Alex Hoogendoorn  regelmatig recensies en interviews, waaronder stukken die hij voor de Boekenkrant schreef. Dit is slechts een greep uit de enorme hoeveelheid boekbloggers die Nederland en België rijk is.

Ook Schwob is een fijne bron voor boekentips. Deze site is gericht op klassiekers die opnieuw worden uitgegeven. Elk jaar komt er een hele reeks aan nieuwe titels bij. Ook organiseert de organisatie leesclubs. De lijst met mij veelal onbekende boeken heeft me al mooie titels opgeleverd.

Literaire prijzen

Longlists en shortlists van literaire prijzen leveren ook een groot aantal onbekende titels en auteurs op, waarbij er altijd wel een paar aanraders zitten. Zo houd ik in ieder geval de Libris Literatuurprijs in de gaten en probeer elk jaar toch wel 10 titels te lezen van de huidige maar ook voorafgaande jaren.

Vorig jaar ontdekte ik de Europese Literatuurprijs. In het Nederlands vertaalde boeken uit een groot aantal Europese landen passeren hier de revue. De meeste titels zijn nieuw voor mij. Kortom, een bron van inspiratie. En gelukkig bestaat de prijs al sinds 2009, dus ik heb wat boeken om uit te putten. Titels uit bijvoorbeeld Estland of Finland kom ik buiten deze prijs om niet zo snel tegen.

Op Engelstalig gebied volg ik de Man Booker Prize en de Baileys Women’s Prize for fiction. Het levert interessante titels op van vaak onbekende boeken. Helaas duurt het meestal nog wel een tijdje voordat deze titels in de bibliotheek te krijgen zijn. Boekhandels hebben regelmatig wel de shortlist (vaak in vertaling) in hun assortiment.

Boekhandels en bibliotheken

Het e-bookaanbod van de bibliotheek groeit gestaag. Je zet de boeken vrij eenvoudig op de e-reader, iPad of telefoon en je hoeft er de deur niet voor uit. Fysieke boeken echter blijven een sterke aantrekkingskracht uitoefenen. De meeste titels haal ik dan ook persoonlijk uit de bibliotheek. Ik vind het helemaal niet erg om een uurtje door te brengen te midden van de boeken. De tafel met nieuwe boeken is standaard mijn eerste stop. Titels die ik bewust maar ook onbewust voorbij heb zien komen in de krant en op sites, neem ik mee. Ook ontdek ik er met enige regelmaat nieuwe titels. Ook de thematafels en de kasten zelf vereer ik regelmatig met een bezoekje.

Boekhandels probeer ik zoveel mogelijk te vermijden, maar af en toe kan ik de verleiding niet weerstaan. Zo kocht ik ooit heel wat delen van het verzamelde werk van Louis Couperus bij De Slegte. Ook bijzondere boekwinkels, zoals The American Book Center in Amsterdam en Den Haag, kan ik eigenlijk niet links laten liggen. Vaak kom ik dan niet met lege handen thuis. Tja, die Engelstalige boeken die niet in de bibliotheek te krijgen zijn, hè!

Kranten en brochures

Af en toe haal ik wel eens boektitels uit de NRC Boeken of uit de brochures met binnenkort te verschijnen boeken van een uitgeverij. Recensies met meerdere ballen plus een aansprekend verhaal doen boeken op mijn NTL-lijst belanden. Ook aantrekkelijke covers in brochures die je tegemoet glimmen vanaf de verschillende pagina’s zijn redelijk onweerstaanbaar.

Tips van personen

Tenslotte krijg ik nog wel eens boekentips van een vriendin, collega of familielid. Via de app van Goodreads op mijn telefoon kan ik ze dan vrijwel meteen op mijn NTL-lijst zetten. Ooit kreeg ik bij een bushalte een boekentip van een volslagen onbekende. Het betrof een boek uit de jaren 50 waar zij helemaal enthousiast over was. De plaatselijke bibliotheek had het boek in huis en als student Nederlands las ik de week daarna een Engelstalig boek over het leven van een Tibetaanse monnik. Het was een boek waar ik anders nooit mee in aanraking was gekomen. En het enthousiasme van de boekentipster was geheel terecht.

Nu ik mijn inspiratiebronnen zo op een rijtje zie staan, verbaas ik me erover hoe gevarieerd de bronnen zijn. En dit overzicht is zeker niet uitputtend, enkel persoonlijk. Eigenlijk kun je boekeninspiratie overal opdoen. Zelfs bij een bushalte.

Waar halen jullie je boekeninspiratie vandaan?

 

 

2016: het jaar in boeken

En toen was het al weer 31 december. Het jaar is voorbij gevlogen, ook op boekengebied. Door mijn vele reisuren in treinen en bussen heb ik in 2016 meer boeken dan ooit gelezen. Tijd voor een terugblik.

In totaal las ik dit jaar 140 boeken, waarmee ik mijn Goodreads challenge van 110 boeken ruim overschreden heb. In tegenstelling tot andere jaren ontlopen het aantal mannelijke en vrouwelijke schrijvers elkaar nauwelijks. Het voornemen om meer boeken van vrouwelijke auteurs te lezen is hiermee gehaald.

Een ander voornemen was om minimaal 10 Man Booker Prize genomineerden te lezen. Op de site van de Man Booker Prize kun je in de archieven de genomineerden terugvinden. Begin dit jaar heb ik een hele rij toegevoegd aan mijn NTL-lijstje. Het heeft gewerkt, in december las ik Februari (2010) van Lisa Moore als tiende Man Booker Prize genomineerde van dit jaar.

Tussen die Man Booker Prize-boeken zaten, net als voorgaande jaren, een paar pareltjes. Het groene pad (2015) van Anne Enright maakte indruk. Een roman over een Ierse familie, waarin de moeder worstelt met haar greep op het moederschap en haar (inmiddels) volwassen kinderen. Een boek dat er echt uitsprong is History of the Rain (2014) van Niall Williams. Wederom gesitueerd in het regenachtige Ierland vertelt Ruth Swain, bedlegerig, het verhaal van haar familie. Op Goodreads  schreef ik het volgende:

“Wat een indrukwekkend boek! Neem je tijd, laat de zinnen op je inwerken, ga op in die eeuwige regen en beleef Ierland door de ogen van Ruth. Het is een boek over schrijven, dichten, boeken, verlies en familie. Geschreven met veel humor in prachtige zinnen. Lees dit boek en als het even kan in het Engels.”

 

De kathedraal van de zee (2006) van Ildefonso Falcones was met 656 bladzijden het dikste boek dat ik las dit jaar. Een boek dat al jaren op mijn NTL-lijstje (en eigenlijk ook al lang op mijn e-reader) stond, na een tip van een collega. Hoewel het een interessant onderwerp behandelt – de bouw van een kathedraal in het 14e-eeuwse Barcelona – werd ik niet echt gegrepen door het verhaal.

Al met al las ik nog 9 andere oorspronkelijk in het Spaans geschreven boeken. Daarnaast natuurlijk ook Nederlandse (52x), Engelse (43x), Duitse (9x), Franse (7x), Italiaanse (5x), Zweedse (4x), Noorse (3x), Japanse (2x), Koreaanse (1x), Afrikaanse (1x), Deense (1x), Turkse (1x) en Finse (1x) boeken. 9 hiervan waren genomineerd voor de Libris Literatuur Prijs. Ik las 17 debuten, 11 verhalenbundels, 4 columnbundels (waaronder het humoristische De groene overmacht (2004) van Maarten ’t Hart over moestuinieren en nog veel meer), 5 dystopieën, en 2 reisverhalen.

Verder veel verhalenbundels dit jaar. Een genre dat lijkt te winnen aan populariteit. Uitgeverij Podium heeft zelfs een hele reeks gewijd aan het korte verhaal. Dit jaar verscheen het 15e deel. Van de bundels die ik dit jaar las beleef ik goede herinneringen aan Het astronomische logboek voor zomermisdaden (2006) van Karen Russell. Een aanrader voor iedereen die van surreële verhalen houdt. Ze zijn af en toe zo origineel dat je bijna gaat geloven in het bestaan van het vertelde.

Het oudste boek dat ik las, is En de akker is de wereld (1947) van Dola de Jong over Europeanen die vlak voor de Tweede Wereldoorlog vanuit Europa naar Marokko vluchten. Het 70 jaar oude boek behandelt hiermee een heel actueel thema. Dit is een herontdekte titel en opnieuw uitgegeven. Een trend in de boekenwereld. Denk alleen al aan de werken van John Williams. Schwob.nl maakt zich hard voor dit soort “belangrijke boeken die we niet kennen, waar we niets over horen of lezen, die niet verkrijgbaar zijn in het Nederlands.” Ik haal veel titels van deze website voor vergeten of onontdekte boeken.

En wat was nu het beste boek dat ik gelezen heb dit jaar? Zonder twijfel is dat On the beach (1957) van Nevil Shute. Een klassieker over de wereld na een nucleaire oorlog. Het leven op heel het noordelijk halfrond is door radioactieve straling verdwenen en de straling drijft langzaam maar zeker naar het zuidelijk halfrond. In Australië kan men niks anders doen dan afwachten. Iedereen beleeft het naderende einde op zijn eigen manier. Wat zou jij doen als je wist dat de wereld zoals je die kent over een paar maanden op zou houden te bestaan? De beschrijving van dit wachten in mooie zinnen, rustig en kabbelend, is indrukwekkend. Het boek blijft je bij en zet je aan tot nadenken.

2016 was een mooi boekenjaar. Op naar het volgende. Wederom met een Goodreads challenge. Ik leg de lat in 2017 wat hoger dan dit jaar: 130 boeken, waarvan wederom 10 Man Booker Prize genomineerden. Dat is me goed bevallen dit jaar.

Ik wens jullie een inspirerend en verrassend boekenjaar toe!

De tuinman en de herinnering

Over De tuin van de avondnevel (The garden of evening mists) van Tan Twan Eng (2012)

Na Swimming Home en The Luminaries is dit de derde Man Booker Prize genomineerde op een rij, die ik lees. Na de warmte van Zuid-Frankrijk, de kou en regen van Nieuw-Zeeland ditmaal weer de warmte, van Maleisië. Tegen de achtergrond van de Japanse bezetting tijdens de tweede wereldoorlog en de hierop volgende onafhankelijkheidsstrijd van Maleisië (of eigenlijk Malaya) onder het Britse bestuur, vertelt de schrijver een welhaast betoverend verhaal.

De roman heeft wat weg van een sprookje. Met de beginzin

Op een berg boven de wolken woonde eens een man die de hovenier van de Japanse keizer was geweest.

wordt de lezer een verhaal in getrokken waar dreiging, gruwelijkheden en mysterieuze personen, maar ook uitgebreide beschrijvingen van het landschap en oosterse gebruiken een wezenlijk onderdeel van uitmaken.

Hoofdpersoon Teoh Yun Ling neemt je mee op een reis door heden en verleden, langs wrede en wonderschone taferelen. Herinneren en vergeten strijden om de hoofdrol in dit boek. Aan het einde van de reis gekomen lijkt de strijd onbeslist te zijn. Hoewel de vragen die je als lezer hebt, niet allemaal beantwoord worden, word je wel deelgenoot van onverwachte wendingen, prijsgegeven door het geheugen. Herinnering en Vergeten zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden.

De sfeer van dreiging en mysterie in een overzeese kolonie deed me denken aan boeken over Nederlands-Indië, zoals De stille kracht van Louis Couperus (1900) en Het lied en de waarheid van Helga Ruebsamen (1997). Boeken waar ik een bijzondere voorliefde voor heb opgevat. De tuin van de avondnevel past heel goed in deze categorie.

Over boeken van 2013 en het Nieuw-Zeeland van 150 jaar geleden

Uit: NRC Handelsblad, boekenbijlage, vrijdag 27 december 2013

Het einde van een jaar betekent lijstjes. NRC koos de dertien beste romans van 2013. Altijd interessant om te lezen. Zeker als die dertien romans onderdeel blijken van een veel grotere lijst. NRC vroeg zijn redacteuren en medewerkers om hun drie beste boeken van 2013 te noemen. Het resultaat: 2 pagina’s met veel verschillende soorten boeken. Poëzie, biografieën, verhalenbundels, managementboeken, filosofische beschouwingen en natuurlijk veel romans. Een lijst om het komende jaar bij de hand te houden, mocht het onwaarschijnlijke geval zich voordoen dat ik niet meer weet wat ik moet lezen.

Ik moet toegeven dat ik nog geen enkel boek van de lijst als ‘gelezen’ kan bestempelen. Wel heb ik inmiddels 62% (Goodreads kent handige tools) van The Luminaries van Eleanor Catton (2013) gelezen. Een boek dat Rob van Essen in zijn top 3 noemt: “Terechte Booker Prize voor een spannend literair spel met de tradities van de Victoriaanse roman”.

De schrijfster is met haar 28 jaar de jongste auteur ooit die de Man Booker Prize wint, het boek het langste. Dit gegeven, samen met de setting – een ingewikkeld mysterie tegen de achtergrond van de goudkoorts in het Nieuw-Zeeland van de jaren 60 van de 19^e eeuw – oefent toch een zekere aantrekkingskracht op mij uit. Toen ik het boek vlak voor de kerstvakantie in de bibliotheek zag liggen, was de keuze snel gemaakt.

Op dit moment, op p. 521 van de 834 pagina’s, ben ik nog steeds nieuwsgierig naar het vervolg, voel ik de Nieuw-Zeelandse regen als een dik gordijn naar beneden komen, druipt de hoop van de goedzoekers van de bladzijden af en is daar tussen de regels door de sfeer van de nieuwe kolonie die Nieuw-Zeeland heet (in 1840 werd Nieuw-Zeeland een zelfstandige Britse kolonie, The Luminaries speelt zich af in 1866).

Jammer dat het boek niet de lijst met de dertien beste romans uit 2013 heeft gehaald. De Man Booker Prize maakt echter een boel goed.

Een beer in het zwembad

over Swimming Home van Deborah Levy (2012)

Man Booker Prize boeken leveren vaak interessante leesuurtjes op. Zo stond op de shortlist van 2012 het boek Swimming Home (Terug naar huis in het Nederlands) van Deborah Levy. Het lijkt het ideale boek voor de wintermaanden: twee bevriende echtparen met puberdochter op vakantie in een villa in het zomerse Zuid-Frankrijk, inclusief zwembad. Een boek om lekker bij weg te dromen naar warmere oorden terwijl de regen tegen de ramen slaat. De eerste pagina’s echter geven de lezer al een waarschuwing: stel je verwachtingen maar bij!

Zeker, de te verwachten vakantie-ingrediënten zijn aanwezig. Terrasjes, vakantieliefde, strand, een bezoek aan een Frans stadje, maar er borrelt wat. De lezer kan er in het begin nog niet de vinger op leggen, maar als de vrienden op de eerste dag van hun vakantie denken een lijk in hun zwembad aan te treffen, weet je, dit is niet een op zichzelf staand incident. Die beer, zoals men ‘het lijk’ nog half grappend noemt, komt terug.

Vanuit de gezichtspunten van de verschillende personages in het boek word je meegevoerd in een wereld waar niets is wat het lijkt. Aanvankelijk lijkt ‘het lijk’ Kitty Finch eruit te springen. De excentrieke botanicus wordt beschreven als

Standing next to Kitty Finch was like being near a cork that just popped out of a bottle. The first pop when gasses seem to escape and everything is sprinkled for one second with something intoxicating.

In de rest van het boek lijkt dat ‘iets’ zich uit te breiden en geen enkel personage ontkomt eraan. Stuk voor stuk dragen ze geheimen met zich mee en hebben ze zo hun eigen beweegredenen voor wat zij doen.

Het dunne boekje ademt een unheimische sfeer uit die de lezer in een verhaal trekt vol geheimen, onderlinge spanningen en toenaderingen, over hoe het in een stralende zon ook altijd kan regenen, over onzichtbare mensen en beren in het zwembad.

Het jaar in boeken

Foto door Sharon McCutcheon op Pexels.com

Het jaar gaat z’n laatste maand in. Op allerlei blogs zie ik lijstjes verschijnen: landen bezocht in 2013, het aantal kilometers aan wandelingen, maar ook wordt er geblogd over de boeken die er dit jaar zijn gelezen. En laat dat laatste nu iets zijn wat ik zelf ook fervent bijhoud. Iedereen heeft zo z’n eigenaardigheden.

Even een paar feiten op een rijtje.

Hoewel het jaar nog niet om is, heb ik tot nu toe 99 boeken gelezen. Oorspronkelijk zijn de boeken in het Deens (1x), Duits (6x), Engels (34x), Fins (1x), Frans (2x), Indonesisch (1x), Italiaans (7x), Japans (1x), Nederlands (42x), Spaans (3x) en Zweeds (1x) geschreven. Het valt me op dat ik dit jaar – in vergelijking met andere jaren – veel boeken van Italiaanse schrijvers heb gelezen, van Niccolò Ammaniti tot Italo Calvino.

Het dikste boek dat er tussen zat is Het geluid van de nacht van María Dueñas met 590 bladzijden, een zeker aan te raden boek over het Spanje en haar protectoraat in Marokko voor en tijdens de Spaanse burgeroorlog.

4 van de gelezen boeken waren (ooit) genomineerd voor de Man Booker Prize, 8 voor de Libris Literatuurprijs. Altijd goede bronnen om uit te putten voor titels. 36 van de gelezen boeken zijn geschreven door een vrouw. Het oudste boek dat ik dit jaar gelezen heb, komt oorspronkelijk uit 1902: Heart of Darkness van Joseph Conrad.

En welk boek maakte nu de meeste indruk en kan ik iedereen aanbevelen? Ik denk dat dat toch Pier en Oceaan is van Oek de Jong, hoewel Irvin Yalom met De Therapeut (Lying on the Couch) ook een zeer goed leesbaar boek geschreven heeft.

Ik ben benieuwd hoe jullie boekenjaar eruit zag!