Rosandepad: afwisseling en historie rondom Oosterbeek

Route: Klompenpad Rosandepad
Afstand: 13 km
Start: Parkeerplaats Airborne Museum Oosterbeek
Eind: Parkeerplaats Airborne Museum Oosterbeek

Als ik mensen vraag welk Klompenpad ze het mooiste vinden, wordt vaak het Rosandepad genoemd. Een afwisselend Klompenpad rondom Oosterbeek, over heuvels en door de uiterwaarden van de Nederrijn. Het pad stond dus al een tijdje op mijn lijstje. Vandaag waren we in de buurt en besloten het pad te lopen. En ik moet de mensen gelijk geven, het is een prachtig Klompenpad.

Nu zit het weer ook mee vandaag. Met een stralend zonnetje starten we om 9 uur vanaf de parkeerplaats van het Airborne Museum en lopen de route met de klok mee. Het eerste stuk loopt door Oosterbeek zelf en stijgt al stilletjes aan. Na het station gaan we de bossen in. Allereerst vallen de uitbundig bloeiende rododendrons op en daarna de grote oorlogsbegraafplaats: de Airborne War Cemetery. In dit gebied is in de Tweede Wereldoorlog zwaar gevochten. In september 1944 vond de slag om Arnhem plaats en langs dit Klompenpad kom je veel plekken tegen die hieraan herinneren. Zo ook deze begraafplaats waar een kleine 1800 veelal Britse soldaten liggen. De begraafplaats ligt er keurig bij.

Airborne War Cemetery

Over de paden die volgen, klimmen we langzaam omhoog, landgoed Mariëndaal op. Om ons heen zien we glooiende heuvels. De oude eikenbomen langs de paden staan vol in vers groen blad. Regelmatig worden we ingehaald door hardlopers en komen we hondenuitlaters tegen. Dit zal maar je achtertuin zijn!

Op het hoogste punt kijkt een hondenuitlater op een bankje uit over de velden in de diepte. Na een afdaling komen we uit bij de Groene Bedstee, een enorme berceau (een tunnelvormige beukenhaag) van ruim 300 meter lang. In vroeger tijden gaf deze tunnel de dames van het landgoed de mogelijkheid om een wandeling te maken en hun huid toch mooi blank te houden. Indrukwekkend dit.

Groene Bedstee
Groene Bedstee

In het bos lopen we langs enkele diep uitgesleten beken en meerdere vennetjes. In een van de vennetjes zien we een beweging en even denken we dat er iemand aan het zwemmen is. Het blijkt een hond met een grote tak in zijn bek.

En dan krijgt de wandeling een heel ander gezicht. Langs wijnranken lopen we een open gebied in met akkers. Op een bankje genieten we met koffie van het uitzicht. Achter ons rijdt in de diepte de trein langs richting Nijmegen, in de verte zien we de trein richting Utrecht. Na de koffie dalen we af naar de Rosandepolder, de naamgever van dit pad. Of eigenlijk was dat Kasteel Rosande, een kasteel uit de 14e eeuw, dat al lang geleden afgebroken is. Via een pad, omgeven door berenklauw, lopen we de polder in.

Wat een wereld van verschil. In enkele kilometers loop je van heuvelachtige bossen met beekjes naar dit open gebied van de uiterwaarden, met uitzicht op de Nederrijn. Die afwisseling maakt dit pad zeer de moeite waard. We lopen langs strandjes waar met dit mooie weer mensen lekker in de zon zitten. We zien een zeilbootje op het water en op de spoorbrug rijdt regelmatig een trein voorbij. Op de site werd er gewaarschuwd voor modder in de uiterwaarden, maar met dit mooie weer zien we nauwelijks nattigheid.

Het pad loopt over een volle camping die direct aan de rivier ligt. Vanaf de camping lopen we weer richting Oosterbeek. De Oude Kerk valt al van verre op. Dit is een van de oudste kerken van Nederland en gebouwd in de 8e tot de 10e eeuw. In al die eeuwen heeft de kerk veel meegemaakt. Recent nog tijdens de Tweede Wereldoorlog, toen de kerk gedeeltelijk werd verwoest. In de pastorie verzorgde de 38-jarige huismoeder Kate ter Horst gewonde Britse soldaten. Zij werd door de soldaten hierom ook wel de Engel van Arnhem genoemd.

Oude Kerk Oosterbeek

Vanaf de kerk heb je een mooi uitzicht en daar maken meerdere wandelaars en fietsers gebruik van. Alle bankjes zijn er bezet. Je merkt dat het drukker wordt op het pad, nu het een paar uur later is. Zeker op het smalle pad met uitbundige bloeiende bermen, dat volgt. Vanaf dat smalle pad hebben we het laatste uitzicht over de Rosandepolder, voordat we weer het bos induiken.

Ook in dit bos zien we weer de nodig beekjes. De met mensenhanden gemaakte sprengenbeken werden, zoals ook elders op de Veluwe, gebruikt om watermolens aan te drijven. De vennetjes, beken en zelfs watervallen doen idyllisch aan. Eenmaal, bij het Grothuisje, lopen we zelfs onder een waterval door. Dat heb je niet vaak in Nederland.

Grothuisje

Begeleid door harde muziek, het lijkt wel alsof er een taptoe gaande is, overbruggen we de laatste kilometer naar het Airborne Museum. Wat was dit een prachtig en afwisselend pad. Ik vrees dat ik ook een van die mensen word, die het Rosandepad gaat noemen als een van de mooiste Klompenpaden.

Benieuwd naar de andere Klompenpaden die ik heb gelopen? Je vindt ze hier.

Pieterpad etappe 18: Gennep – Groesbeek

Route: Pieterpad
Afstand: 15 km
Start: Bushalte Gennep Niersbrug
Eind: Bushalte Groesbeek centrum

Pieterpad, het pad der paden. Of in ieder geval het eerste langeafstandspad in Nederland. Het loopt van Pieterburen naar de Sint Pietersberg en spreekt tot de verbeelding. Vele mensen lopen het en doen er soms jaren over om het uit te lopen. Een vriendin van mij liep het pad in 2018 in anderhalve maand, vrijwel achter elkaar. Ik liep toen twee etappes met haar mee. Hoog tijd voor de rest.

De voorspellingen waren niet denderend voor vandaag: veel regen, onweer, harde wind, koud. Maar toen we vanmorgen wakker werden in onze B&B in Groesbeek bleek de regenvoorspelling een stuk minder te zijn geworden. Bij ons ontbijt scheen zelfs een zonnetje. We lopen dit weekend twee etappes van het Pieterpad. Gisteren liepen we van Millingen aan de Rijn naar Groesbeek. Ook vandaag begeven we ons weer naar de bushalte in het centrum van Groesbeek om daar de bus naar Nijmegen te nemen. In Nijmegen gaan we dit keer niet naar Millingen, maar stappen in de bus naar Gennep. We lopen de etappe vandaag van zuid naar noord, dit bleek praktischer.

In de bus zitten meerdere wandelaars. De drie oudere vrouwen stappen ook uit in Gennep maar lopen naar het zuiden, net als veel pieterpadders (en wij eigenlijk ook). We verwachten vandaag daarom weinig mensen tegen te komen die dezelfde kant oplopen als wij. Niets blijkt minder waar. Meerdere groepjes wandelaars lopen dezelfde kant op. Ze hebben zich niet laten afschrikken door de voorspellingen en we komen ze regelmatig tegen. We zijn bijna allemaal gehuld in een regenponcho. Hoewel er minder regen is voorspeld, is het zeker niet droog.

Oude stadhuis Gennep

Dat merken we al als we Gennep langs het oude stadhuis uit 1620 uitlopen. Hoewel de zon nog schijnt pakken de donkere luchten zich al samen. Als we in het open gebied lopen tussen de Maas en de Niers begint het te regenen. Gelukkig duurt het kort. We lopen op het grondgebied van Vesting ‘t Genneperhuis, een sterke vesting die enkele eeuwen alle aanvallen heeft weerstaan. In 1672 lukte het de Franse troepen om de burcht op te blazen. Gennep is sowieso een stadje met een bewogen geschiedenis. Het is o.a. Pruisisch, Frans en Belgisch geweest. Ook in de Romeinse tijd was het een strategische locatie, gelegen aan de monding van de Niers. Interessant om bij de volgende etappe eens wat verder in te verdiepen.

De Niers

Na dit open gebied is Milsbeek niet ver meer. In de plaatselijke Spar halen we onze lunch. De mevrouw bij het brood raadt ons de krentenbollen van de Milsbeekse bakker aan. Uiteraard nemen we die mee. Het duurt echter nog een tijdje en een hoop regenbuien voordat we de lunch kunnen verorberen.

Na Milsbeek wordt het weer donker en een blik op Buienradar leert ons dat er forse buien op komst zijn. De route gaat verder naar de bossen van de St. Jansberg, we zien de heuvels al liggen. We schroeven het tempo op om voor de ergste regen onder die bomen te lopen. Hoewel bomen zonder blad ook niet heel veel regen tegenhouden, voelt dat toch beschutter. Vlak voor het bos zien we Eethuis De Diepen. We twijfelen geen moment en gaan hier naar binnen. Nog voor we zitten, barst de bui los. Wij en de andere wandelaars en fietsers hier binnen, kijken naar buiten met een zeker opluchting. Wat een timing! Bij de cappuccino nemen we vlaai. We zijn tenslotte in Limburg.

Als de ergste regen voorbij is, hijsen we ons in onze poncho’s en gamaschen. Samen met andere wandelaars in poncho’s stijgen en dalen we door dit mooie bosgebied. Het is af en toe knap modderig, maar het is prima te doen. Het pad kronkelt onder de kale bomen door en de gekleurde poncho’s van andere pieterpadders vallen goed op.

St. Jansberg

We zien regelmatig speenkruid en bosanemonen die wachten met opengaan tot het zonnetje weer schijnt. Ook beginnen zich de eerste varens te ontrollen. De natuur ontluikt. Wat is dit een fijne tijd om buiten te zijn. De St. Jansberg gaat over in de Kiekberg met een flink steile modderige afdaling.

Als we langs de bosrand lopen, hebben we een mooi uitzicht op de weiden omzoomd door hagen. Eigenlijk zoals het vroeger ook was, voordat prikkeldraad zijn intrede deed. We vinden een bankje met uitzicht op dit mooie landschap en eten bij slechts een paar druppels regen onze Milsbeekse krentenbollen. De koffie drinken we in een rap tempo op als de druppels talrijker worden. Dan vangen we het laatste stuk aan.

Weiden omzoomd door hagen

De regen barst nu echt los en op een onbeschutte zandweg worden we flink nat. We werpen nog snel een blik op de wijngaard Klein-Amerika vanaf een uitkijkpunt in het bos, maar duiken al snel weer het Groesbeekse bos in. Niet veel later is het droog en schijnt de zon. Ze snel gaat dat deze twee wandeldagen.

De bui komt eraan

Met wapperende poncho’s lopen we Groesbeek in en eindigen bij de bushalte waar we vanmorgen vertrokken. In het zonnetje lopen we terug naar onze auto. Een mooi einde van onze wandeling. Ondanks de nodige buien was het een mooi wandelweekend in een prachtig gebied. Na regen kwam inderdaad zonneschijn. En we zijn in Limburg aangekomen, de laatste provincie van dit pad. Niet dat we er bijna zijn trouwens, ons resten nog eens acht etappes tot aan de Sint-Pietersberg.

Benieuwd naar de andere gelopen etappes van het Pieterpad? Hier vind je de etappes tot nu toe.

Pieterpad etappe 17: Millingen aan de Rijn – Groesbeek

Route: Pieterpad
Afstand: 20 km
Start: Bushalte Millingen aan de Rijn gemeentehuis
Eind: Bushalte Groesbeek centrum

Pieterpad, het pad der paden. Of in ieder geval het eerste langeafstandspad in Nederland. Het loopt van Pieterburen naar de Sint Pietersberg en spreekt tot de verbeelding. Vele mensen lopen het en doen er soms jaren over om het uit te lopen. Een vriendin van mij liep het pad in 2018 in anderhalve maand, vrijwel achter elkaar. Ik liep toen twee etappes met haar mee. Hoog tijd voor de rest.

In mei vorig jaar liepen we onze laatste etappe van het Pieterpad. We kwamen toen tot aan de Rijn. Tijd voor nieuwe etappes van het pad der paden. We hebben dit keer zelfs een heel Pieterpad-weekend gepland, met een B&B in Groesbeek. Maar daar komen we pas vanmiddag. Nu starten we onze wandeldag in Millingen aan de Rijn, aan de zuidoever van de rivier. Vanaf huis hebben we er met auto en openbaar vervoer vier uur over gedaan om hier te komen. Het half uur overstaptijd op station Nijmegen hebben we nuttig besteed bij de Starbucks met een cappuccino en een kennismaking met plant Harrie.

Harrie bij de Starbucks op station Nijmegen

Eenmaal in Millingen zijn we dan ook klaar voor de actie. Tijdens onze heenreis wisselden zon en regen elkaar af en dat zal de rest van de dag zo blijven. Felle hagelbuien en felle zonnige periodes. Fotowaardig weer. Het eerste stuk tussen Millingen en Leuth is vlak en weids rivierenlandschap. De magnolia, sleedoorn en speenkruid bloeien volop. Ondanks de donkere luchten voelt het als voorjaar.

Op dit stuk komen we op de muur van een schuur ook de bekende tekst van Goethe tegen: “Nur wo man zu Fuß war, war man wirklich…”. Het citaat heb ik vaak gezien op foto’s van het Pieterpad en ik ben het er helemaal mee eens. Je beleeft de omgeving intenser als je erdoorheen wandelt.

Op het pad vinden we het eigenlijk best wel rustig. De enige wandelaars die we tot aan Zyfflich tegenkomen zijn drie oudere vrouwen. Bij Leuth raken we ze kwijt achter een kopje koffie bij de plaatselijke horeca. In de Duitse plaats Zyfflich is het gedaan met de rust. Op een bankje onder een afdakje eten we onze lunch als er opeens hele hordes wandelaars (toch wel tien in een paar minuten) voorbij komen. Zijn we nou, ondanks onze vier uur reistijd, vroeger gestart dan de anderen? De rest van het pad houden we altijd wandelaars in het zicht.

Na Zyfflich, een plaats waar veel Nederlanders wonen, komen we in het bosrijke en heuvelachtige gebied van de Duivelsberg dat we al een tijdje zagen liggen. In een felle regenbui passeren we het Wylermeer, een oude Rijnstrang. Op de oever staat een bekende wegwijzer met op de armen ‘Nederland’, ‘Deutschland’ en ’Laat Vriendschap heelen’ en ‘Wat Grenzen deelen’. Met de N70 liep ik hier ook langs. Deze wegwijzer staat al meer dan 100 jaar op deze plek. Tot 1949 liep hier de grens met Duitsland, nu ligt de landsgrens twee kilometer oostelijker.

Wylermeer

We beklimmen de heuvels samen met een hoop andere wandelaars. Op de top van de Duivelsberg (76 m) lag in vroeger tijden een motte, een opgeworpen versterking. Als wij onderaan de trap erheen staan, begint het hard te hagelen. Ik was er eerder en we besluiten nu maar door te lopen.

Duivelsberg, trap naar de voormalige motte

Bij het pannenkoekenhuis De Duivelsberg, niet veel verderop, is het een drukte van belang. Er is een of ander evenement gaande. Ook horen we in de verte geregeld knallen. Het klinkt alsof het jachtseizoen is geopend, maar dit is niet de tijd van het jaar daarvoor. Ook cirkelt er een helikopter boven ons. We hebben geen idee wat er aan de hand is, maar de wandelaars om ons heen wandelen vrolijk door. Dat doen we ook maar. Later lees ik dat de helikopter ingezet werd i.v.m. een incident met een spijkerpistool.

Stijgend en dalend bedwingen we de bossen en heuvels. Dan weer in de zon, dan weer in de regen. In de buurt van Groesbeek komen we langs de Canadese begraafplaats waar we vorig jaar met de Trage Tocht Beek (aanrader!) parkeerden. Ook de minicamping De Hoge Hof, waar we vorig jaar zomer in een trekkershut zaten, ligt op de route. We fietsten toen het Pieterpad, maar kwamen niet verder dan Groesbeek. Even ten zuiden van de plaats begaf mijn achterwiel het.

Bij de camping komt een oudere man in overall op ons af. Hij werkt hier, ondanks zijn 74 jaar (hij is al 18 keer 56 geworden) nog steeds op de boerderij van zijn zoon. “Als je achter de geraniums gaat zitten, komt het niet goed”. Hij vraagt of we het Pieterpad lopen. Als we dit bevestigen zegt hij dat we eigenlijk de verkeerde kant op lopen. We lopen nu tegen de wind en regen in. Tja, dat klopt.

Naar Groesbeek

Na de camping is het nog enkele kilometers naar Groesbeek. Over mooie paadjes door het glooiende land pikken we een laatste heftige bui mee en bereiken we de plaats. We trakteren onszelf op een cappuccino met lekkers. Als we een half uurtje later de koffiezaak weer uitstappen, zijn onze broeken opgedroogd en schijnt het zonnetje weer. Hopelijk een voorbode voor de etappe van morgen. Nu eerst naar de B&B.

Benieuwd naar de andere gelopen etappes van het Pieterpad? Hier vind je de etappes tot nu toe.

Marskramerpad etappe 10: Amersfoort – Terschuur

Route: Marskramerpad
Afstand: 23 km
Start: Bushalte Centrum, Amersfoort
Eind: Bushalte De Tolboom, Terschuur

Ruim een jaar geleden liepen we de – voor ons – negende etappe van het Marskramerpad over de Veluwe en in de Gelderse Vallei. Hoog tijd voor weer wat nieuwe kilometers op dit lange afstandspad. Wij hebben dit weekend twee etappes op de planning staan. De weersvoorspellingen zijn, zoals je dat in oktober hebt, herfstig te noemen. Maar we gaan vol goede moed op pad. We overnachten in het camperbusje van mijn vriendin. We zetten de camper in Terschuur en nemen daar de bus naar Amersfoort.

In het centrum van de Keistad stappen we uit en gaan eerst op zoek naar koffie, we zijn al een tijdje onderweg. Na de koffie lopen we door de oude straatjes van het centrum, langs de Muurhuizen, en onder de Dieventoren door. Leuk om hier weer eens te zijn. In 2018 liep ik hier ook met het Westerborkpad, het blijft mooi.

Amersfoort

We verlaten het centrum en wandelen door Park Randenbroek, waar een grote diversiteit aan bomen, struiken, planten en dieren te vinden is. De zon schijnt uitbundig en lokt de mensen naar buiten. Wandelaars, hondenuitlaters, hardlopers: het is druk in het park. We volgen een stuk de Heiligenbergerbeek, een van de vele beken van vandaag, met best wel wat stroomversnellingen. Bij een kinderboerderij komen we de enige andere Marskramerpad-wandelaars tegen van vandaag. Drie vrouwen, die naarstig op zoek zijn naar koffie.

We volgen de Vosheuvelbeek, die parallel aan de A28 loopt. Je kunt vanaf deze plek goed de glazen geluidschermen zien met de gestileerde bomen. Ik ben er vaak langs gereden, maar was nog nooit aan deze kant. We gaan onder de snelweg door langs het Valleikanaal, waar metaalvissers in de weer zijn met hun magneten. Twee kinderen en hun moeder laten trots hun gevangen schatten zien. Ik moet gelijk aan het kinderboek Mot en de metaalvissers denken van Sanne Rooseboom, maar een duikboot hebben ze nog niet gevangen.

Geluidschermen langs de A28

De zon blijft schijnen en we hopen stiekem dat de voorspelde regenbuien uitblijven. Op heerlijkheid Stoutenburg lunchen we aan een watertje. Van het gelijknamige kasteel vangen we slechts glimpen op. Het gebouw ligt diep verscholen tussen de bomen. Langs de Barneveldse Beek wandelen we verder tot aan Achterveld.

Barneveldse Beek

In dit gebied liep ik eerder met het Snorrenhoefpad, een mooi Klompenpad door het buitengebied van Achterveld. Het Marskramerpad loopt zelfs een klein stukje op met het pad, langs de Modderbeek. Ik liep het Klompenpad een jaar geleden. Toen was het zonovergoten, nu vallen in Achterveld de eerste buien van vandaag. Fikse regendruppels en hagel maken dat we een schuilplek zoeken in de kerkportaal van de grote Achterveldse kerk.

Sint-Jozefkerk in Achterveld

Vanaf nu blijven de buien gestaag komen, afgewisseld met zon. Natuurgebied Het Paradijs, een soort steppe, bereiken we in de regen. Als er een glimp zon doorbreekt, zet ik het natuurgebied op de foto.

Het Paradijs

We kronkelen door het, overigens nog niet heel herfstige, bos tot we weer bij een open landschap komen. De wolken pakken zich samen en net als we langs de Happyfarm lopen (een binnenspeeltuin) barst het los. Een hoge heg houdt ons enigszins droog. Na een kwartier wachten op droger weer, twijfelen we of we bij de Happyfarm naar binnen moeten gaan voor een kop koffie. Beide hebben we herinneringen aan bezoeken aan Ballorig, die maken dat we buiten blijven.

De laatste kilometers gaan langs een druk bereden spoor en via een steile klim over een olifantenpaadje naar het viaduct over het spoor. Terschuur is weer in zicht en na 23 km stappen we niet eens heel doorweekt weer in de camper. Morgen dag twee van ons Marskramerpad-weekend.

Benieuwd naar de andere etappes van het Marskramerpad? Hier vind je de verhalen over de etappes tot nu toe.

Sonnevanckpad: door heuvelachtige Harderwijkse bossen

Route: Klompenpad Sonnevanckpad
Afstand: 10 km
Start: Parkeerplaats Sonnevanck, Sonnevancklaan 2 Harderwijk
Eind: Parkeerplaats Sonnevanck, Sonnevancklaan 2 Harderwijk

Harderwijk is sinds 1 juli van dit jaar twee Klompenpaden rijker: Het Sonnevanckpad en het Heyrderpad. Wij waren in de buurt en liepen de eerste. Het pad leidde ons langs een voormalig sanatorium en bijbehorende begraafplaats, door de Harderwijkse bossen, langs een zandverstuiving en tevens militair oefenterrein en door een waterwingebied met watertoren.

We starten de route, die we tegen de klok in lopen, bij Sonnevanck, midden in de Harderwijkse bossen. Tegenwoordig is dit een specialistisch centrum voor ouderenzorg. De naastgelegen woonwijk met grote huizen draagt dezelfde naam. Tussen 1908 en 1958 was hier een sanatorium voor tuberculosepatiënten. De begraafplaats van dit sanatorium ligt verscholen in het dennenbos erachter. De door weer en wind aangetaste stenen worden beschenen door de zonnestralen die door de boomtakken heen vallen. Wat een rust.

Begraafplaats Sonnevanck

Over vrijwel alleen onverharde paden volgen wij de blauwe gestileerde klompjes. De markering is uitstekend en natuurlijk net nieuw. Het bos staat op de overgang van zomer naar herfst. Er valt af en toe wat regen en de omgeving geurt heerlijk. Blaadjes beginnen te verkleuren, her en der staan paddenstoelen. Bloeiende heideplantjes bij het Beekhuizerzand houden nog even vast aan de zomer.

Het pad tikt de zandverstuiving net aan en buigt dan weer af het bos in. Aan de rand van het Beekhuizerzand, sinds 1850 militair oefenterrein, drinken wij onze koffie op een bankje. Op de route kwamen we best wel wat wandelaars en mountainbikers tegen, maar op het fietspad langs het bankje is het nog een stuk drukker. Fietsers in alle soorten en maten, maar ook een grote groep met elektrische loopfietsen en e-choppers komen voorbij.

Druk bij het Beekhuizerzand

Na de koffie trekken we het waterwingebied van Vitens in. Bordjes en later ook een cortenstalen pompstation dat opgaat in het heuvelachtige landschap maken dit duidelijk. Bovenop de Galgenberg, waar tot in de late Middeleeuwen misdadigers opgehangen werden, staat sinds 1895 een watertoren.

Watertoren op de Galgenberg

Door het bos en de woonwijk Sonnevanck lopen we weer terug naar het gelijknamige zorgcomplex. Met afwisselend regen en zon hebben we een prachtige wandeling gemaakt. De moeite waard om eens te wandelen als je in de buurt bent.

Benieuwd naar de andere Klompenpaden die ik heb gelopen? Je vindt ze hier.

Pieterpad etappe 16: Braamt – Tolkamer

Route: Pieterpad
Afstand: 19 km
Start: Bushalte Buiting Braamt
Eind: Parkeerplaats Europakade Tolkamer

Pieterpad, het pad der paden. Of in ieder geval het eerste langeafstandspad in Nederland. Het loopt van Pieterburen naar de Sint Pietersberg en spreekt tot de verbeelding. Vele mensen lopen het en doen er soms jaren over om het uit te lopen. Een vriendin van mij liep het pad in 2018 in anderhalve maand, vrijwel achter elkaar. Ik liep toen twee etappes met haar mee. Hoog tijd voor de rest.

In augustus 2021 liepen we onze laatste etappe van het Pieterpad tot aan Braamt. De etappes liggen nu eigenlijk te ver weg om in een dagje te doen. Het idee was om het pad in weekenden verder te lopen. Het is inmiddels mei 2023 en die weekendjes Pieterpad zijn er niet van gekomen. Er zijn teveel andere leuke wandelingen. Nu hebben we het plan opgevat om in de zomer het Pieterpad te fietsen met het boekje Fietsen langs het Pieterpad van Ad Snelderwaard. Ik wilde minimaal nog één etappe wandelen voor die tijd. In het Pinksterweekend blijkt het mooi wandelweer en hebben we beide een dag helemaal niks.

We vertrekken om zeven uur van huis met de fietsen op de fietsendrager. We parkeren de auto in Tolkamer, veel verder kun je niet komen met de auto deze etappe (aan deze kant van de Rijn) en je auto er de hele dag gratis parkeren. Vanaf Tolkamer fietsen we naar Braamt. Om half elf starten we onze etappe, met een rijkelijk lange aanloop. Met name die 17 km fietsen van Tolkamer naar Braamt viel een beetje tegen door de heuvels. Daar waren we met onze stadsfietsen niet op voorbereid.

We hebben er dus al heel wat uurtjes opzitten als we starten. Bij het eerste het beste bankje buiten Braamt nemen we dan ook ons welverdiend kopje koffie. Om ons heen is het prachtig met uitzicht op de beboste heuvels voor ons en achter ons Braamt. Het zonnetje schijnt, het is zo’n 20 graden, we zien meerdere pieterpadders passeren. Ja, we zijn er weer!

Vanuit Braamt volgt een lang stuk door het Bergher Bos. Klimmend en dalend lopen we over kleine en grotere paden. Op een van de weinige bankjes die we tegenkomen, eten we onze lunch. In de verte ligt Wolkenland, althans dat zegt het bankje waar we op zitten. Het is het schoolbuitenhuis van het Amsterdams Lyceum. Leerlingen reizen een keer per jaar af naar dit huis om in een hele andere omgeving te zijn. Het bankje is opgericht ter ere van de beheerders van Wolkenland (die nu met pensioen zijn, aldus een latere toevoeging op het bankje).

Klimmen en dalen in het Bergher Bos

We komen wandelaars, hardlopers en ruiters tegen en af en toe ook hele gezinnen met een kinderwagen. Bijvoorbeeld bij de Hulzenberg, waar we de 104 treden van de uitkijktoren beklimmen. Op 26,5 meter hebben we mooie uitzichten over de omgeving.

Als we de snelweg passeren, staan we in Duitsland. We lopen over een brede flaneerlaan. Het boekje en de GPX-track geven wat anders aan dan de markering. We besluiten maar de markering te volgen en komen uiteindelijk weer op de GPX-route uit. Waarom dit anders is, geen idee. We zien geen omleidingen.

In de buurt van Hoch Elten komen we gezinnen op blote voeten tegen. Zij lopen het 3,5 km lange blote voetenpad dat hier loopt. Zij lijken er plezier in te hebben, het is dan ook prima blote voetenweer, maar wij voelen die aandrang niet. In Hoch Elten strijken we neer op het terras van het beroemde pannenkoekenrestaurant, waar we Kaffee mit Kuchen nemen.

Kerk Hoch Elten

Leuk om hier te zijn en het geeft meteen een vakantiegevoel, zo over de grens. Dat de serveerster en de mensen om ons heen allemaal Nederlands spreken, doet hier wel een klein beetje aan af. Over een klein paadje met mooie uitzichten op het Rijndal lopen we Hoch Elten met de indrukwekkende kerk weer uit. Na kilometers bos verwelkomen we nu weer het open landschap.

Uitzicht over het Rijndal

Over een weg op de grens – door het ontbreken van grensovergangen herkennen we de landen eigenlijk alleen aan de verkeersborden – lopen we richting de Rijn. Een uutblaoshuukske maakt duidelijk dat daar de Nederlandse kant is, hoewel …

Het Naoberpad en het Pieterpad kruisen elkaar en lopen een stukje met elkaar op in dit gebied. Hoewel we dit van tevoren wisten en ons best deden om niet de verkeerde LAW te volgen, gaat het in Spijk toch mis. Geen grote ramp, hierdoor komen we eerder op de dijk. We kijken uit op de rivier waar allerlei werkzaamheden gaande zijn. In de verte zien we de schoorstenen van de steenfabrieken aan de Spijkse Dijk.

Over de Spijkse Dijk

We lopen op de dijk langs de asfaltweg, een saai stuk tot aan Tolkamer. Het is er druk op deze mooie pinksterdag. Veel fietsers en auto’s razen voorbij, sommige rijden ons bijna van de sokken. Geen fijne route om te wandelen, maar er zijn weinig alternatieven hier. Ook in Tolkamer is het druk. Ooit was dit een bloeiend douanedorp, waar schepen moesten aanleggen die de grens passeerden. Nu hebben de toeristen het dorp gevonden.

Aan het begin van Tolkamer spreken twee fietsers ons aan, die ons blijkbaar net op de dijk hebben ingehaald. Waar we heen lopen en of we uit Tolkamer komen (Tolkamer en nee). Vooral de route op de dijk vonden ze erg mooi, ze kunnen niet begrijpen dat we het saai vonden (en gevaarlijk). Er is toch juist heel veel te zien. Wellicht dat wij er ook zo over denken als wij hier op de fiets terugkomen van de zomer.

Tolkamer van de Europakade

De etappe loopt eigenlijk door tot aan Pannerden waar je met de pont over gaat naar Millingen aan de Rijn. Dat stuk doen we van de zomer wel op de fiets. Het is een lange dag en we moeten nog, via Braamt voor de fietsen, terug naar huis. Volgende keer maar eens echt een wandelweekend inplannen. Maar eerst het Pieterpad per fiets verkennen.

Benieuwd naar de andere gelopen etappes van het Pieterpad? Hier vind je de etappes tot nu toe.

Zeegsepad: door bloeiende boomgaarden

Route: Klompenpad Zeegsepad
Afstand: 6 km
Start: Landwinkel de Woerdt, Woerdsestraat 4 Ressen
Eind: Landwinkel de Woerdt, Woerdsestraat 4 Ressen

Het is een mooie voorjaarsdag als we de auto parkeren op de parkeerplaats tegenover Landwinkel de Woerdt in Ressen. Er staan een paar andere auto’s maar echt druk is het niet. De Landwinkel is dan ook gesloten i.v.m. Koningsdag. De auto eigenaren zijn waarschijnlijk allemaal wandelaars. Of fietsers, onderweg hierheen hebben we er heel wat gezien. Het is wat later in de middag maar we willen graag nog de benen strekken. Het 6 kilometer lange Klompenpad lijkt ons hier ideaal voor.

Ressen ligt boven Nijmegen en behoort tot de Betuwe. En wat is nu een betere tijd om een wandeling in de Betuwe te maken dan nu. Tijdens onze wandeling zien we dan ook de nodige bloesem in de uitgestrekte boomgaarden.

We lopen het rondje met de klok mee. Allereerst passeren we de kerk van Ressen die tot de oudste kerken van Nederland behoort. In 700 stond op deze plek al een houten kerk. De huidige stenen kerk is tussen de 12e en de 15e eeuw gebouwd. We lopen een rondje om de kerk, over de begraafplaats. De kerk zelf is niet open.

Kerk van Ressen

Over een paadje langs een akker komen we op de Oude Postweg terecht die al sinds de 16e eeuw tussen Arnhem en Nijmegen loopt. Ook zien we een oude hoogstamfruitboomgaard. Er staat een bordje bij met informatie maar de boomgaard zelf ziet er overwoekerd uit. Zou hij nog actief gebruikt worden?

Oude Postweg

Vlak voor Bemmel leidt de route ons Park Lingezegen in. We lopen o.a. langs de Bemmelse Zeeg. Zeeg is de Betuwse naam voor een gegraven watergang. Het komt van ‘zijgen’, ‘afvloeien’ in het oud-Nederlands. De zegen in dit park komen uit op de Linge. Om ons heen zien we veel boomgaarden, kassen, we horen diverse vogels en komen de nodige wandelaars tegen. Sommige met wandelschoenen en rugzak, andere met handtas en op nette leren schoenen. Op sommige stukken is dit pad knap modderig, dan zijn nette schoenen niet het meest geschikte schoeisel.

Bemmelse Zeeg

Dan stuiten we op een doorgang door een heg naar een uitgestrekte bloeiende boomgaard. We lopen langs en later ook door de rijen met fruitbomen. Wat bijzonder dat de eigenaren hun terrein hebben opengesteld voor wandelaars.

Via bruggetjes lopen we van het ene naar het andere terrein. We zien veel bijenkasten met zwermen bijen. Wat hebben we een goede tijd uitgekozen om hier te zijn. Maar ik kan me voorstellen dat het hier in de zomer ook een lust voor het oog is met alle appels en peren die dan aan de bomen hangen. Zouden er veel wandelaars zijn die een appeltje plukken onderweg? Dat lijkt me toch een reëel risico voor de grondeigenaren die hun land openstellen.

Bij een splitsing lopen we bijna verkeerd. Het pad bestaat uit twee lussen die elkaar bijna raken. Na enkele tientallen meters herkennen we het reeds gelopen pad en zoeken de juiste afslag op. Als we tussen de rijen bomen doorkijken zien we aan het einde campers staan en mensen aan campingtafeltjes. Er blijkt daar een camperplek te zijn. Wat een mooi plekje!

De camperplek zit praktisch tegenover de Landwinkel waar we onze auto hebben neergezet. We zijn rond. We hadden graag dit pad afgesloten op het terras van de Landwinkel, het ziet er leuk uit. Jammer dat het dicht is. Bij het wegrijden van de parkeerplaats probeer ik geen kip te overrijden. Ze lopen hier los rond en zijn niet bang voor een wandelaar of een startende auto.

We hadden vandaag niet veel tijd, maar hebben toch een prachtige wandeling gemaakt. In deze tijd van het jaar is het natuurlijk extra mooi door al die bloeiende bomen. Met 6 kilometer is het een mooie afstand voor een ochtend- of avondwandelingetje. Fijn dat er ook kortere Klompenpaden zijn. Hier hebben we al vaker gebruik van gemaakt bij weinig tijd of niet zulk geweldig weer. Zo liepen we eerder het Netelenburchpad (5,5 km) bij Baarn en het Schutpad (4,5 km) bij Leusden.

Zorg trouwens wel dat je de route van het Zeegsepad ook in de Klompenpaden-app hebt gedownload. Meerdere stickers zijn verbleekt en nauwelijks nog leesbaar. Alleen op de markering lopen, is op sommige punten een uitdaging.

Benieuwd naar de andere Klompenpaden die ik heb gelopen? Je vindt ze hier.

Trage Tocht Beek: over heuvels in het Rijk van Nijmegen

Route: Trage Tocht Beek: Duivelsberg, Nederrijk en ’t Grüske
Afstand: 15 km
Start: parkeerplaats Canadese begraafplaats, Zevenheuvelenweg Groesbeek
Eind: parkeerplaats Canadese begraafplaats, Zevenheuvelenweg Groesbeek

Mijn moeder en ik zijn een weekendje in het Rijk van Nijmegen en we maken deze twee dagen wandelingen met flinke hoogteverschillen. Nu hebben we de kans. De eerste wandeling is de Trage Tocht Beek. Ik heb al eerder in deze omgeving gelopen met de Trage Tocht Berg en Dal en de N70. Bij deze laatste wandeling, vier jaar geleden, hadden we moeite een parkeerplekje te vinden bij het startpunt in Beek. De Trage Tocht Beek begint ook in Beek maar wij zoeken ditmaal een parkeerplek elders aan de route en komen op de ruime parkeerplek van de Canadese begraafplaats Groesbeek uit, een paar honderd meter van de route.

Het is grijs weer en het miezert, maar echte regen is gelukkig niet voorspeld vandaag. Vol goede moed pakken we aan de Zevenheuvelenweg, die inderdaad zeer heuvelachtig oogt, de route op. We wandelen langs een immense golfbaan over de Bovve Hel naar het Groesbeekse Bos, ook wel ‘t Grüske of de But genoemd. Een bordje maant wandelaars om na 15 uur de poort te sluiten i.v.m. wilde zwijnen. Is dit om de golfbaan te beschermen tegen de enthousiast wroetende beesten?

Aan weerszijden bevindt zich de golfbaan

We trotseren de nodige klimmetjes, passeren een aantal campings en grote huizen met de meest prachtige uitzichten. Tuinen en weiden kennen grote hoogteverschillen. Je hoeft zeker niet naar Limburg voor een onhollands landschap. We komen opvallend weinig wandelaars tegen. Wel veel wielrenners en mountainbikers. We kruisen ook meerdere malen een mountainbikepad. Het is mooi mountainbiken hier!

We wandelen door Berg en Dal en vinden bij de Hanenberg (91,8 meter) bij Heerlijkheid Beek een lunchbankje met prachtig uitzicht. Ook kijken we uit op een bijzonder huis. Als we eenmaal zitten, komt dit punt ons bekend voor. De N70 is niet ver van hier.

Lunchuitzicht op Heerlijkheid Beek
Een bijzonder huis

Ook komen we opvallend meer mensen tegen. Die N70 blijft populair. We lopen langs een steile heuvelrand en beklimmen heel wat trappen. Door het Kastanjedal komen we langs het beekje de Oorsprong waarvan de oevers bezaaid zijn met bosanemonen. Een fotogeniek plekje als de zon gaat schijnen.

De Oorsprong met veel bosanemonen

In Beek drinken bij Hotel Spijker een cappuccino, onder het motto ‘laat geen koffiedrinkgelegenheid onbenut tijdens een wandeling, je weet niet wanneer je er nog een tegenkomt’. Het percentage wandelaars is hoog hier. Het is dan ook het startpunt van de N70. Na Beek maken we een aantal prachtige lussen over een klein paadje geflankeerd door meidoorn- en sleedoornstruiken. We kijken uit op de glooiende velden van het Filosofendal.

Zicht op het Filosofendal

Ook de Duivelsberg pikt deze route mee. Het is een flinke klim er naartoe. Twee hardlopers halen ons enthousiast in. Dit is een goede workout. Vanaf de 75,9 meter hoge Duivelsberg heb je een mooi uitzicht over De Duffelt, de Duitse streek tussen Nijmegen en Kleef. De naam Duivelsberg komt dan ook waarschijnlijk van Duffelsberg, toch iets minder spectaculair dan ik verwachtte.

Laatste trappen naar de Duivelsberg

Na Pannenkoekrestaurant de Duivelsberg, waar flink wat mensen zitten, wandelen we een stukje op de grens met Duitsland. Wandelaars groeten ons hier in het Duits. We lopen een stuk op met de Walk of Wisdom en het Pieterpad. Deze etappe van het Pieterpad heb ik nog niet gelopen, ik ben benieuwd in welk jaargetijde ik hier weer ben.

Verderop ligt Duitsland

Langs de Heksendans, een plek waar mensen in vroeger tijden waarschijnlijk watergeesten vereerden, lopen we weer richting de Zevenheuvelenweg over een single track dwars door de glooiende velden. Wat was dit een prachtige wandeling, zelfs op een grijze dag als vandaag. De N70 wordt gelopen als training voor bergwandelingen, maar deze Trage Tocht is een prima alternatief.

Bijna terug bij de Zevenheuvelenweg

Benieuwd naar de andere Trage Tochten die ik heb gelopen? Je vindt ze hier.

Laorns Enkenpad: sneeuwklokjes en boerenland

Route: Klompenpad Laorns Enkenpad
Afstand: 15 km
Start: Grand Café Bistro-rant ’t Langenbaergh, Deventerweg 1 in Laren
Eind: Grand Café Bistro-rant ’t Langenbaergh, Deventerweg 1 in Laren

Op de laatste zaterdag van februari stappen we in het Gelderse Laren uit de auto om een redelijk nieuw Klompenpad te wandelen. Mijn eerste van 2023 en de 30ste in totaal, een kleine mijlpaal. Het is 8.15 uur, er staat een fikse wind en het regent. De hele week had Weeronline optimistisch een zonnetje voorspeld. Daar zijn nu dus ook buien bijgekomen.

Eerst maar eens langs de Wereldbakker om een lunch te scoren. De verkoopster is verbaasd als ze hoort dat we geen Pieterpadwandelaars zijn. Die LAW loopt namelijk ook door Laren. Voor ons geen nieuws, in 2021 liepen we hier inderdaad als Pieterpadder en een jaar daarvoor met enkele etappes van het Graafschapspad. Laren is een kruispunt voor verschillende wandelingen. Het Laorns Enkenpad dat we vandaag gaan wandelen, bestond toen nog niet, hoog tijd voor een hernieuwde kennismaking met het buitengebied van Laren.

Protestantse Kerk Laren

Langs de Protestantse Kerk lopen we een tijdje op met het Pieterpad. Het valt ons op dat de route daar waar mogelijk over onverhard terrein gaat. Al na enkele kilometers kent het Klompenpad een doorsteekje over een smal paadje, terwijl het Pieterpad de weg blijft volgen. Ze komen beide weer op hetzelfde punt uit. Ook lopen we diverse keren in bermen, houtwallen en langs de rand van het weiland. Uiteraard ontbreken ook bij dit pad de typische Klompenpad bruggetjes en overstapjes niet.

Elke Klompenpadwandelaar herkent deze bruggetjes en overstapjes

Er is echt moeite gedaan om de verharde paden te vermijden. Het pad loopt veel over privé terrein (langs tuinen en door weilanden). Wat een werk is het geweest om dit allemaal voor mekaar te krijgen. Petje af voor de padenmakers!

Het Pieterpad volgt links het pad, het Klompenpad heeft een doorsteekje

Eén keer verkiezen we de asfaltweg voor de Klompenpad doorsteek. Een bordje waarschuwt daar de wandelaar voor loslopende waakzame honden bij een boerderij. Een eigen hond meenemen is niet toegestaan en ook als je geen liefhebber bent van enthousiaste honden kun je beter omlopen. De keuze is snel gemaakt.

Onderweg bloeien overal de sneeuwklokjes en krokussen, in tuinen maar ook in bermen en het bos. De lente komt eraan. En inderdaad, halverwege de wandeling begint af en toe een aarzelend zonnetje door te breken. Weliswaar krijgen we nog meerdere hagel- en regenbuien op ons hoofd maar de zon wint terrein.

Bij de Haarbroekse Vijvertuin schijnt het zonnetje uitbundig. Een bord nodigt de Klompenpadwandelaar uit een kijkje te nemen in de grote tuin met vijvers waar spreuken en gezegden worden uitgebeeld. Ook is er een Rustpunt.

Haarbroekse Vijvertuin

Dat laten we ons geen twee keer zeggen en lopen een rondje door de tuin. De vijvers liggen er mooi bij en we zien inderdaad de nodige spreekwoorden. Aan de voorkant van het gebouw nodigt een bankje de wandelaar uit om neer te ploffen, in het Achterhoeks. Even daarvoor hadden we al een ietwat fris maar uitstekend koffiebankje gevonden, dus de uitnodiging slaan we over.

Haarbroekse Vijvertuin
Plof maar neer!

De route is te verlengen met zeven extra kilometers. De wind en de buien maken het, ondanks het aarzelende zonnetje, knap koud en we besluiten de verlenging te laten voor wat het is. Hierdoor komen we langs de Molenbeek, een oude bekende. Met het Graafschapspad liepen we hier ook tijdens de etappe van Zutphen naar Laren, ruim drie jaar geleden.

Molenbeek met op de achtergrond Laren

Net als toen is Laren niet ver meer. Bij het standbeeld van acteur, danser, cabaretier, schrijver en inwoner van Laren, Albert Mol warmen we bij de plaatselijke horeca op met cappuccino. Leuk om weer eens terug te zijn in Laren. Het grootste deel van de wandeling was nieuw voor ons. Met alle onverharde paadjes en grote stukken door boerenland mag dit pad zich met recht een Klompenpad noemen. De moeite waard, mocht je eens in Laren zijn.

Benieuwd naar de andere Klompenpaden die ik heb gelopen? Je vindt ze hier.

2022 | Terugblik op mijn wandeljaar

Trage Tocht Nijeberkoop

Ook in 2022 heb ik veel delen van Nederland al wandelend gezien. Naast de rondwandelingen op Klompenpaden, Groene Wissels, Trage Tochten en Knapzakroutes, liep ik weer eens een wandeling uit een wandelboekje van Gegarandeerd Onregelmatig, rondde een Streekpad af, begon een nieuwe LAW en een bijzonder lange afstandspad langs een Fries riviertje en liep verder op de resterende LAW’s en Streekpaden waaraan ik al eerder was begonnen. Lees hieronder alles over mijn wandeljaar.

Streekpad en wandelnetwerkpad

Noardlike Fryske Wâlden Streekpad aan de Leien

Eind vorig jaar schreef ik dat ik het Noardlike Fryske Wâlden Streekpad wellicht zou uitlopen dit jaar. Dat is gelukt. Met een lange pauze vanwege het broedseizoen hebben we in oktober de laatste etappe van dit mooie pad gewandeld.

Ook zijn we dit jaar begonnen met het Koningspad XL dat het Friese riviertje het Koningsdiep volgt. We hebben er inmiddels negen etappes op zitten. Voor dit pad volg je de markering van het wandelnetwerk. Het voert ons door allerlei ons onbekende streken van Friesland. Het boekje staat boordevol informatie over de geschiedenis en de omgeving waardoor je op een andere manier om je heen kijkt. De etappes zijn niet allemaal even mooi en gaan vaak over verharde paden.

LAW’s

Pionierspad

Met het Pionierspad hebben we dit jaar drie etappes afgetikt en zijn nu in Zeewolde aangekomen. Met nog drie etappes te gaan tot aan het eindpunt Muiden moeten we dit pad in 2023 toch wel af kunnen ronden. Waarschijnlijk in een wandelweekend zoals we dit jaar deden.

Met het Marskramerpad zijn we weer een stukje dichter bij Scheveningen gekomen. In augustus wandelden een vriendin en ik in twee etappes vanaf de Veluwe de Gelderse Vallei in. In 2023 komt Amersfoort in zicht en wie weet wat nog meer.

Van het wandelen over het Pieterpad is het dit jaar niet gekomen. De etappes lagen te ver weg om een dagje te gaan en er waren meer LAW’s die in een wandelweekend gelopen moesten worden. Wellicht dat het er volgend jaar van komt.

Wel startten we een nieuwe LAW: het Friese Woudenpad van Steenwijk naar Lauwersoog. Er zitten inmiddels vier etappes op en we hebben al in drie provincies gewandeld. Het bevalt goed tot nu toe.

Rondwandelingen

Rondje Aldegeaster Brekken

Ook dit jaar heb ik weer veel rondwandelingen gemaakt en beschreven. Zo liep ik in april in de zuidwesthoek van Friesland rond de Aldegeaster Brekken een verrassend knooppuntenrondje met als bonus een rondleiding door een oude spinnenkopmolen.

Met vier Klompenpaden maakte ik in 2022 o.a. een trip down memory lane in het buitengebied van een winters Zeist. Ook van de Drentse Knapzakroutes liep ik er vier. De laatste in november sprong er toch wel uit. De omgeving van Gasteren is prachtig, zeker met het prachtige weer dat er we bij hadden. Een goede tip van een collega.

Ook de Trage Tochten ontbraken dit jaar niet. Vijf liep ik er, in Drenthe en Friesland. De Tocht van Nijeberkoop maakte indruk door de zonsopgang op de Delleboersterheide in Zuidoost Friesland. De Trage Tocht Eastermar liep ik onder warme zomerse omstandigheden en was ook zeer de moeite waard.

Met negen Groene Wissels deed ik de provincies Friesland, Groningen, Drenthe, Utrecht en Gelderland aan. De Wissels in Uffelte en Niebert sprongen er toch wel uit met in Uffelte Zweeds-Drentse taferelen en in Niebert een van eerste lentewandelingen met bloeiende stinzenplanten en een eeuwenoud pad.

Stinzenplanten op de Groene Wissel Niebert

Kortom, het was wederom een mooi en afwisselend wandeljaar. Ik hoop dit in 2023 voort te zetten. Het nieuwe Nivonpad het Stellingenpad staat in ieder geval op de planning. In 260 kilometer loopt het pad door de Stellingwerven in Zuidoost Friesland en doet ook nog de Wieden in Overijssel en de Drentse dorpen van de Maatschappij van Weldadigheid aan. Zoals altijd blijkt er nog veel te ontdekken in Nederland.

Wat was jouw mooiste wandeling van 2023?