Te gek om los te lopen | Veenhuizen

Route: Veenhuizen uit Te gek om los te lopen van Ruurd van der Loo en Rutger Burgers
Afstand: 14 km (inclusief omleiding)
Start: TOP Veenhuizen, Laan van Weldadigheid Veenhuizen
Eind: TOP Veenhuizen, Laan van Weldadigheid Veenhuizen

De Slokkert

Mijn wandelgenoot van vandaag opperde een wandeling uit het boekje Te gek om los te lopen van de uitgeverij Gegarandeerd Onregelmatig, waarin 11 wandelingen langs (voormalige) psychiatrische inrichtingen staan. Ik was meteen voor. Ik had nog geen enkele wandeling uit dit boekje gelopen. En de wandelbeschrijving en GPX-track zijn ook op wandelzoekpagina.nl te vinden. Op een zonnige zondagmorgen spreken wij af op het parkeerterrein van het Gevangenismuseum in Veenhuizen. Hier is ook het Toeristische Overstap Punt (TOP), het begin van de route.

Als wij het parkeerterrein aflopen zien we het museum meteen in volle glorie liggen. Bomen in herfsttooi en water omsluiten het oude gestichtsgebouw dat samen met andere panden in 1825 ontstaan is als heropvoedingskolonie voor de kanslozen uit de grote steden. Het is onderdeel van de Koloniën van Weldadigheid zoals ze ook bijvoorbeeld in Frederiksoord te vinden waren. Bij dit sociale experiment werden armen omgevormd tot productieve burgers en woeste grond tot productieve landbouwgrond.

Gevangenismuseum

Vandaag de dag is in dit dorp een penitentiaire inrichting gevestigd en zijn hier nog meer dan honderd rijksmonumenten te vinden. Vele huizen dragen nog de vroegere namen zoals Plichtgevoel, Bitter en Zoet en Kennis is macht.

Langs deze monumentale panden lopen we het dorp uit de natuur in. Over aanvankelijk niet al te natte graspaden lopen we richting natuurgebied De Slokkert. Als we in een bos komen horen we een roep die niet misstaat in een horrorfilm. Het blijkt de contactroep van de zwarte specht die we niet veel later tegen een boom zien zitten.

Dan begint de survival. In een blog over deze wandeling had ik gelezen dat hoge waterdichte wandelschoenen geen overbodige luxe zijn tijdens deze wandeling door vochtige gronden. Ik had dan ook mijn bergschoenen aan, mijn medewandelaar niet. Zij heeft het niet droog gehouden. Het pad wordt namelijk steeds modderiger totdat de sloot naast het pad gewoon door lijkt te lopen over het pad heen. Iemand heeft nog een paar boomstammen neergelegd in het water, maar ook dat mag niet baten.

Het pad

Hier komen we niet doorheen, tenzij we onze schoenen uittrekken. Niet een heel aanlokkelijk idee in november en dus gaan we op zoek naar een andere weg. In het naastgelegen bos vol braamstruiken volgen we een paadje dat wandelaars voor ons hebben gemaakt. Ook hier is het niet echt droog en zijn er diverse glibberige boomstammetjes neergelegd om de allernatste stukken te overbruggen.

We banen ons een weg door het bos

Langs de randen van De Slokkert lopen we verder. In de verte horen we al een tijdje crossmotoren en vermoeden een crossbaan. Niets is minder waar als een vijftal motoren in volle vaart aan komen rijden over het wandelpaadje. Het bos is de crossbaan. Het is meteen duidelijk hoe de grote modderpoelen ontstaan en de diepe voren in het pad komen. We vragen ons serieus af of dit gewoon mag. Op diverse smallere paden weten we nog net aan de kant te gaan, maar er zijn stukken waar het pad te smal is. Gelukkig komen we ze daar niet tegen. Want dit zijn zeker niet de laatste motoren tijdens onze wandeling.

Crossmotoren in het bos

Over Het witte bruggetje passeren we de beek De Slokkert en kijken uit over het Slokkertdal. In vroeger tijden was dit een onbegaanbaar moeras. In de steentijd maakten de bewoners een pad van takken en elzenstammetjes van honderden meters door dit gebied. Ze overbrugden hiermee het beekdal. Vierduizend jaar later werd dit pad opgegraven door archeologen, het bleek nog goed bewaard. Het alternatieve paadje door het bos met boomstammetjes aan het begin van onze wandeling past dus perfect in dit gebied.

Dan is het tijd om ook echt het beekdal in te gaan. We komen hier meerdere wandelaars en ruiters tegen. Het lijkt een populair wandelgebied. Iedereen is uitgerust met stevige wandelschoenen. Ook hier is de modder volop aanwezig. Als de lucht betrekt en er een buitje valt levert dat een regenboog en schitterende foto’s op.

De Slokkert

Na de lunch op een bankje langs het pad nemen we de omleiding door het gebied. Het oorspronkelijke pad is afgesloten. Ook hier delen we de smalle paden met motoren. Ik ken dit helemaal niet van mijn andere wandelingen in Nederland. Hopelijk is het geen nieuwe trend. Het geluid van razende motoren in het bos die steeds dichterbij komen, terwijl je weet dat je de komende tientallen meters geen kant op kunt, is helemaal niet fijn.

De paden worden er niet beter op door de crossmotoren

Over brede eikenlanen met uitzicht op akkers komen we weer terug in Veenhuizen. Bij het museumrestaurant Het Tweede Gesticht dat ook zonder museumkaartje toegankelijk is, drinken we koffie met lekkers. Welverdiend na onze survivalwandeling. Zou het altijd zo nat zijn in dit gebied, vragen we ons af. Er is maar een manier om daar achter te komen, we moeten nog maar eens terug in een ander jaargetijde. Er zijn hier genoeg andere wandelingen.

14 Podcast-tips voor je ommetje (deel 2)

In augustus 2020 werkte ik al de nodige maanden thuis. Ik had de routine ontwikkeld om ’s ochtends, voordat ik aan het werk ging, een ommetje te maken. Tijdens dat ommetje luisterde ik naar podcasts. Mijn favoriete podcasts zette ik die maand in dit artikel op een rijtje.

Inmiddels is het april 2021 en werk ik nog steeds thuis. Ook het ochtendommetje maak ik nog elke dag. Wel heb ik inmiddels een hoop nieuwe podcasts ontdekt. Tijd voor een update van mijn favoriete podcasts.

Natuur

The Stubborn Light of Things

Melissa Harrison is schrijver van romans en natuurboeken en woont in een cottage in ‘rural suffolk’, Engeland. In deze Engelstalige podcast uit 2020 neemt ze de luisteraar mee naar buiten, van het vroege voorjaar tot in de herfst. Ze vertelt wekelijks over de vogels, de natuur en het Engelse landschap. De vogelgeluiden en het enthousiasme van Harrison maakten voor mij dit de perfecte podcast om de dag rustig te beginnen.

Groene oren

In deze podcast van Staatsbosbeheer worden dieren geïnterviewd. Ze komen naar de studio en er volgt een gesprek over hun leven. Af en toe ernstig, vaak hilarisch. De acteurs leven zich volledig in in ‘hun dier’. Ward de hazelmuis benadrukt bijvoorbeeld dat hazelmuizen niet ijdel moeten zijn, want ze moeten heel veel aankomen voor hun winterslaap. Ben je wel ijdel als hazelmuis, dan ga je dood.

Cultuur

Podium Witteman Podcast

Floris Kortie bespreekt in deze podcast de wereld van de klassieke muziek vanuit allerlei verschillende invalshoeken en met uiteenlopende gasten. Wat hebben voetbal en klassieke muziek bijvoorbeeld gemeen? En wie zijn de meest foute componisten? Uiteraard ontbreekt de muziek zelf ook niet.

Dat kan mijn kleine nichtje ook

Presentatoren Noortje en Gisbert bezoeken elke aflevering een museum of wandelen langs kunst in de openbare ruimte. Op een toegankelijke manier bespreken ze kunstenaars en periodes.

Boeken

De Grote Vriendelijke Podcast

N.a.v. het vorige artikel kreeg ik de tip om de Grote Vriendelijke Podcast te luisteren. Kinderboekrecensenten Jaap Friso en Bas Maliepaard bespreken hier recente kinderboeken. Ook is er elke aflevering een kinderboekenschrijver of -illustrator te gast. Een podcast over kinderboeken voor volwassenen. Goed gemaakt en enthousiasmerend.

De Bezige Bij Podcast

Redacteuren van de uitgeverij gaan in deze podcast in gesprek met auteurs waar ze nauw mee samenwerken. In de fijne gesprekken krijg je een inkijkje in de wereld van de schrijver. Interessant en ik ontdekte weer nieuwe auteurs.

Geschiedenis

De plantage van onze voorouders

Een nazaat van een plantage-eigenaar en een nazaat van een tot slaaf gemaakte onderzoeken samen hun geschiedenis. Een interessante podcast waarin veel hedendaagse thema’s naar voren komen. Ik vermoed dat dit veel mensen aanspreekt.

Wind of Change

Een Amerikaanse podcast over het nummer Wind of Change van The Scorpions. Het gerucht gaat dat de CIA met dit nummer het IJzeren Gordijn heeft laten vallen. Wat klopt er van dit gerucht? De podcastmaker gaat op onderzoek.

Avontuur en naar buiten

Living Adventurously

Alastair Humpreys heeft een aantal jaren de wereld over gefietst. Nu fietst hij door Yorkshire, Engeland en interviewt verschillende mensen over wat zij verstaan over ‘avontuurlijk leven’. De definitie is voor iedereen verschillend. In deze Engelstalige podcast komen de meest leuke, verrassende, bizarre en inspirerende verhalen voorbij.

Camino NL pelgrimsverhalen

Johanna Kroon interviewt in deze podcast wandelaars die gewandeld hebben over Europese pelgrimswegen. Wat zijn hun verhalen en wat heeft de tocht met hen gedaan? Na enkele afleveringen geluisterd te hebben, raak ik helemaal geïnspireerd om een langere wandeltocht te maken.

Het Geluid van Fietskriebels

Henrik Kos heeft als vakantiefietser al heel wat van Europa gezien. In deze podcast vertelt hij hoe het is om op fietsvakantie te gaan en geeft hij tips. Hoewel de podcast bedoeld is voor de beginnende vakantiefietser, beleef ik er als ervaren vakantiefietser ook veel plezier aan. Als hij voor zijn tentje een aflevering opneemt, ben ik ook weer even terug voor mijn eigen tentje tijdens mijn laatste fietsvakantie.

The Moving Abroad Podcast

Maaike den Besten woonde zelf jarenlang in het buitenland. Hoe pakte ze dit aan? Hoe zag haar leven eruit? In deze podcast vertelt ze over haar eigen leven maar interviewt ze ook andere Nederlanders die in het buitenland wonen en werken.

Duurzaamheid

De Grote Tiny House Podcast

Marjolein en Natasja zijn tiny house bewoners. In deze podcast bespreken ze alle mogelijke onderwerpen die te maken hebben met tiny houses en tiny living. Hun enthousiasme werkt aanstekelijk. Ik denk dat ze hiermee heel wat luisteraars over de streep trekken.

Overig

Tijd voor de Geest

Flow Magazine en Museum van de Geest in Haarlem bundelen in deze podcast hun krachten. Karine Hoenderdos interviewt allerhande mensen die één ding gemeen hebben: ze hebben een creatieve geest. Als luisteraar krijg je een inkijkje in hun brein.

14 podcast-tips

In ruim een half jaar heb ik 14 nieuwe podcasts ontdekt die allemaal inspirerend, interessant, humoristisch of gewoonweg heerlijk rustgevend zijn. Ik stap elke ochtend vroeg weer mijn deur uit, benieuwd wat de podcast van die ochtend mij gaat brengen.

Welke (minder bekende) podcasts raden jullie me aan?

Elke Maand Een … | Verhaal achter een portret

Elke Maand Een: Museum
Museum: Rijksmuseum Twenthe
Waar: Enschede

Eindelijk zijn de musea weer open. Tijdens een midweek Twente grijpen we onze kans en bezoeken op een regenachtige dag Rijksmuseum Twenthe. Ik was er eenmaal eerder vanwege een tentoonstelling van de werken van William Turner. Erg mooi, maar vreselijk druk. Op deze doordeweekse dag is het een stuk rustiger.

Naast een tentoonstelling over Picasso en Matisse (een expositie over beide schilders zagen we in 2016 in Kunstmuseum Pablo Picasso Münster) zijn er hoogtepunten uit de eigen collectie te zien: De Schatkamers. Een portrettengalerij is onderdeel van deze expositie. In twee kamers hangen allerhande portretten: één kamer met echtparen en één kamer met enkel individuen.

In die tweede kamer word je omringd door mensen. In sober zwart geklede heren met witte kragen kijken je aan, terwijl je de ogen van de dame in de groene japon met haar hoed met zwierige veer in je rug voelt priemen. Waar je ook kijkt, de mannen, vrouwen en kinderen kijken terug. Sommige al sinds de 16e eeuw, andere pas sinds enkele jaren. Ruim 500 jaar portretkunst bijeen gebracht op drie muren. Intrigerend.

Jan Adam Kruseman, 1852

Mijn aandacht wordt getrokken door een portret van een jonge vrouw met een boek in haar hand. Ze poseert voor de druivenranken, leunend tegen een muurtje. Pijpenkrullen omlijsten haar gezicht, dat door de zwarte jurk met kanten kraagje en camee, mooi uitkomt. De voorkant van het boek houdt ze ondersteboven, maar de titel is duidelijk te lezen: Eerste gedichten van P.A. de Genestet uit 1852. Ergens gaat er een belletje rinkelen.

Detail van het schilderij

De geportretteerde vrouw blijkt Henriette Bienfait (1824 – 1859) te zijn, echtgenote van de in zijn tijd zeer bekende dichter en dominee Petrus Augustus de Génestet (1829 – 1861). Op het schilderij uit 1852, geschilderd door Jan Adam Kruseman, pleegvader van de Génestet, ziet Henriette er goed uit. Ze is dat jaar net getrouwd met haar dichter en samen zullen zij vier kinderen krijgen. Zeven jaar later verandert alles. Tuberculose krijgt vat op het gezin en in een paar jaar tijd overlijden Henriette, een van haar zoontjes en ook haar man.

Elk schilderij dat in deze kamer hangt, groot of klein, oud of recent, heeft zo zijn eigen verhaal. Het zijn allemaal portretten van mensen die geleefd hebben, rijkdom en armoede, geluk en ongeluk hebben gekend en op een enkeling na nu overleden zijn. Op de bordjes kan de museumbezoeker wat summiere gegevens vinden. Om te achterhalen hoe al deze levens eruit zagen, zal de nieuwsgierige bezoeker wat meer moeite moeten doen. Het maakt dat ik bij een portret en helemaal bij een galerij met portretten wat langer stil blijf staan. Letterlijk. Gelukkig was het rustig in het museum.

Net als vorig jaar is de Elke Maand Een …- uitdaging in 2020 een combinatie van eerdere uitdagingen. Afgelopen jaren schreef ik elke maand over respectievelijk een museum (2015), een route (2016), een foto (2017) en een straatgedicht (2018). Ook dit jaar komen alle eerdere categorieën aan bod. Een overzicht van de artikelen vind je hier.

Elke Maand Een … 2019 | Terugblik

2019 was een lustrumjaar voor de Elke Maand Een-uitdaging. Vijf jaar geleden begon ik met de uitdaging om elke maand over een museum te schrijven. De jaren daarop schreef ik over een foto met een verhaal, een route en een straatgedicht. In dit lustrumjaar besloot ik gedurende 2019 over alle vier de uitdagingen te schrijven.

Hoe is het me bevallen? Erg goed. Dit was geen lastig opgave. In enkele maanden schreef ik zelfs over meerdere zaken. Vooral die afwisseling maakte het leuk. Niet elke maand een museum, maar ook eens een route, een straatgedicht of een bijzondere foto waarbij het verhaal zich makkelijk laat schrijven.

Straatgedicht

Nog steeds kijk ik op de plekken waar ik kom om me heen, in de hoop een straatgedicht te spotten. Vaak lukt dat ook. Zo ontdekte ik dit jaar in de Passage in Den Haag, op station Utrecht Centraal, in Tilburg en in de veerterminal van Harlingen mooie exemplaren waar ik over schreef. Ik zag er echter veel meer, zoals deze in Naarden-Vesting.

Jana Beranová in Naarden-Vesting

Genoeg materiaal dus om volgend jaar mee verder te gaan.

Route

Kanoën in de Mastenbroekerpolder

Naast wandelroutes in Zeeland, het Rijk van Nijmegen en het Eiland van Schalkwijk schreef ik dit jaar ook een artikel over een kanoroute. Een activiteit die ik graag, maar veel te weinig doe. Ik ben wel benieuwd of dit de kanoërs onder de lezers aangezet heeft tot kanoën.

Foto

De lezer in de Hortus Botanicus Leiden

Als ik iets aparts, bijzonders of gewoonweg moois zie, maak ik er een foto van. Soms leidt dit tot een verhaal. Zo kon ik dit jaar de lezer in de Hortus in Leiden niet ongemerkt voorbij laten gaan en werd het ook hoog tijd om de stiltecoupé in een artikel te verwerken. Daarnaast inspireerden een zak glutenvrij hondenvoer en een roze post-it me tot verhalen. Door foto’s als uitgangspunt te nemen krijg je verrassende posten.

Museum

Detail uit Collage#6 van Ruud van Empel in Museum Belvédère Oranjewoud

Ik kom niet elke maand meer in een museum, maar toch wel met enige regelmaat. En altijd valt er weer iets op. Een kunstwerk, een persoon, een sfeer. Genoeg stof tot schrijven. De beschreven musea van dit jaar lagen verspreid over het (buiten)land, namelijk in Rheine in Duitsland, Oranjewoud en Tilburg.

Dus

Een behaalde uitdaging dus in 2019. Een overzicht van alle blogposten vind je hier. De afwisseling tussen de verschillende onderwerpen is me zo goed bevallen dat ik hier in 2020 mee doorga. Elke maand een Museum, Foto, Route of Straatgedicht in 2020!

De dichter en de ud-speler

Bron: Pexels.com

Hij lacht me toe als ik binnenkom en heft bij wijze van welkom zijn kartonnen bekertje met ruitjesmotief op. De man naast hem staart in de verte, geen glimlach, geen teken dat hij mij heeft opgemerkt. Ik lach terug, knik, zoek een vrij tafeltje uit, ga zitten en leg mijn natte paraplu op de grond . De persoon die na mij binnenkomt krijgt eenzelfde ontvangst: lachen, heffen, staren.

Als het zaaltje zich langzaam heeft gevuld en iedereen van koffie en thee is voorzien, lopen de mannen naar voren. De starende is langer dan de lachende, dunner ook. Zijn stippeltjesbroek, zijn tot bovenaan dichtgeknoopte blauw geruite overhemd en zijn okergele colbertje sluiten nauw om zijn lichaam. Zijn gezicht is lang, zijn donkere ogen nu fel gefocust op zijn publiek. Zijn handen klemmen zich om het spreekkatheder.

Zijn nog steeds glimlachende vriend gaat naast hem zitten op zo’n zelfde houten stoel als wij. Hij rangschikt zijn wollen sjaal op zijn wijde spijkerjasje, pakt de ud op en begint te tokkelen. Zijn vingers vliegen over de snaren. Zijn hoofd beweegt zachtjes mee met de muziek . Arabische klanken vullen het museumzaaltje . Met mijn ogen dicht waan ik me in het Midden-Oosten, op een binnenplaats op een lome nazomermiddag. Kippen scharrelen langs, kinderstemmen klinken op, in de verte hoor ik bijna de geluiden van de soek.

Na een paar minuten kijkt de ud-speler de dunne man aan. Een nauwelijks zichtbaar knikje. De ud verstomt, de magere man schraapt zijn keel en begint hardop te lezen uit het dunne boekje dat hij in zijn hand houdt.

Hij draagt korte regels voor in het Nederlands. Geen rijm, wel ritme. Zijn klinkers zijn korter en harder dan die van mij, zijn s-en eindigen in langgerekte z-en. De pauzes tussen de strofen zijn nadrukkelijk. Door het raam achter de dichter zie ik grijze wolken voorbij drijven. De regen die al de hele dag onafgebroken valt, tikt tegen de ramen. Het is drie uur ‘s middags en al schemerig .

Een nieuwe strofe. Ik luister hoe de dichter oorlog, vluchten en vrijheid in woorden vangt. Ik reis met hem mee naar het verre westen. Hoe noordelijker, hoe beter. Weg van de dictator. Ik ontmoet smokkelaars, ben voortdurend op mijn qui-vive voor de geheime politie. Het is een spannend verhaal. Als het niet zo schrijnend was.

De mensen in het zaaltje zwijgen, luisteren ingespannen naar een herinnering van ruim 20 jaar oud. De kartonnen bekertjes op de tafels zijn leeg. De ud ligt werkeloos op de schoot van zijn speler, die slechts oog heeft voor een verte waar wij ons als publiek maar een vage voorstelling van kunnen maken.

Elke Maand Een … | Wandelingen in een museum

Elke Maand Een: Museum
Museum: Museum De Pont
Waar: Tilburg

Als ik wandel, probeer ik na die tijd mijn wandeling in woorden te vatten. Wat zag ik, wie kwam ik tegen, hoe beleefde ik de omgeving? Met foto’s visualiseer ik mijn woorden. Kijk, zo mistig was het. Of, zo zag een gele zee van paardenbloemen eruit. Er zijn veel meer mensen die hun wandelervaringen op papier zetten. Wandelboeken en -blogs zijn er te over. Maar sommige wandelaars maken met wandelen kunst. Richard Long is zo’n wandelaar.

Op een vrijdag in mei bezoek ik Museum De Pont in Tilburg. Een van de tijdelijke tentoonstellingen is van beeldhouwer, schilder en fotograaf Richard Long (Bristol, 1945). In de immense hal van de voormalige wolspinnerij liggen verschillende composities van stenen. Een weg van rode platte stenen, een kruis van grotere stenen met vlak afgezaagde kanten, een cirkel van grovere keien. In de voormalige opslagruimtes voor de wol, die om de grote hal heen liggen, hangen foto’s en teksten. Alles refereert aan wandelingen.

En Richard Long heeft al heel wat afgewandeld.

Zo liep hij …

Van Megalithic to subatomic, from Carnac to Cern. A walk of 603 Miles in nineteen days across France to Switzerland in de herfst van 2008

In 1980 liep hij langs en over verschillende Ierse bergen, waaronder de Ballyhoura Mountains. Hier liep ik vorig jaar ook.

Bij de rode weg hangt de volgende tekst. Het zet me aan het denken.

Hours
Miles

A walk of 24 hours: 82 Miles
A walk of 24 Miles in 82 hours

England 1996

In één van de wolopslagruimtes hangt het verslag van een wandeling van 16 dagen in Frankrijk in het voorjaar van 2005.

Ik stel me hierbij voor dat elk woord een dag vertegenwoordigt. Of het is een samenvatting van de wandelroute in de eerste 16 woorden die bij hem opkwamen. Wat een ontzettend leuk idee om op deze manier een wandeling in beeld te brengen. Zo kan ik bijvoorbeeld het Westerborkpad, dat ik in 21 etappes liep, in 21 woorden vatten. Hier ga ik mee aan de slag…

Het werk van Richard Long is nu binnen tentoongesteld, maar hij maakt ook kunst buiten. Sinds eind jaren 60 experimenteert hij door “in te grijpen in het landschap”. Dit klinkt groots, maar is het niet. Het kan een steen zijn die hij ergens anders neerlegt, of een paadje van voetstappen in het gras. De natuur wordt – zoals op de site van het museum staat – “niet veroverd, maar intuïtief behandeld als een soort vriend.” Het kunstwerk buiten gaat uiteindelijk weer op in de natuur. “Wat tentoongesteld wordt, komt voort uit het contact van een levend wezen met zijn omgeving.” Het zet mij als wandelaar in de natuur aan het denken. Wat doet een landschap eigenlijk met je en op welke manieren kun je dit tot uiting brengen?

Deze expositie is nog te zien tot en met 16 juni 2019. Dus mocht je een keer in de buurt zijn van Tilburg, deze tentoonstelling – en ook het museum – zijn zeker een bezoekje waard. De Pont deed me een beetje denken aan Voorlinden in Wassenaar. Grote kunstwerken, bijzondere video’s, mooie schilderwerken in een immense ruimte. Beide zijn particuliere musea. De Pont ontleent zijn naam aan de zakenman en jurist Jan de Pont (1915 – 1987) die na zijn dood een legaat naliet ‘ter stimulering van de hedendaagse kunst’. Op deze bijzondere plek komt de kunst goed tot zijn recht.

2019 is een lustrumjaar voor Elke Maand Een… Afgelopen jaren schreef ik elke maand over respectievelijk een museum (2015), een route (2016), een foto (2017) en een straatgedicht (2018). Dit jaar laat ik alle eerdere categorieën aan bod komen. Een overzicht van de artikelen vind je hier.

Elke Maand Een … | Making Nature

Elke Maand Een: Museum
Museum: Museum Belvédère
Waar: Oranjewoud

Een oerwoud van cactussen verwelkomt ons, zodra we de zaal binnenlopen. De ene cactus nog hoger dan de andere. Hier en daar afgetopt met rode en oranje bloemetjes. De naar roze neigende lucht suggereert een zonsondergang. Ergens in een woestijn, waar cactuswouden groeien. Waar heeft de fotograaf deze filmisch aandoende foto geschoten?

Detail uit Theatre#8

We lopen verder. Bloemenweiden trekken ons naar zich toe. Klaprozen stralen in een zomerzonnetje, een blauw vlindertje maakt zich klaar voor een landing op een uitgebloeide paardenbloem. Het lijkt zo echt. Alsof de fotograaf op zijn buik in het gras lag, de camera scherp stelde en afdrukte. Zoveel bloemen tezamen. Dat is wat je nu kunt zien, als je buiten loopt. Toch?

Detail uit Voyage Pittoresque#3

Voor we het weten lopen we langs een kleurig bos. Zoveel stammen. Rode en gele bladeren kondigen herfst aan. De basten bevatten alle kleuren van de regenboog. De lucht is felgeel. Ik waan me in een sprookjeswereld en verwacht elk moment een elfje te zien tussen de bomen. Is dit een bestaande plek? Kan ik erheen?

Detail uit Collage#6

Nergens en nee zijn de enige juiste antwoorden op de vragen. De beelden waar we in dit Friese museum naar kijken, bestaan niet in de werkelijkheid. Het zijn wel foto’s, of eigenlijk zijn het heel veel foto’s. We kijken naar een compositie van bij elkaar gebrachte fotofragmentjes. Op meesterlijke wijze heeft fotograaf en beeldend kunstenaar Ruud van Empel (1958) een cactus-oerwoud gecreëerd, een paradijselijke bloemenweide, een herfstig sprookjesbos.

Het lijken bestaande werelden te zijn, maar wie goed kijkt, voelt dat er iets niet klopt. De kleuren, de hoeveelheid aan natuur op die ene plek, de gehele compositie. Toch zijn het plekken waar de bezoeker graag een tijdje doorbrengt. Genietend van de natuurschoon, de sfeer van die plek, de totale rust die daar lijkt te heersen.

Ruud van Empel maakt met zijn composities natuur. Onderwaterwerelden, planten in het maanlicht, een vijver met waterlelies en die ene aalscholver. De bezoeker kan niet anders dan naar voren leunen, de details in zich opnemen, de schoonheid die van de voorstellingen spat, aanschouwen. Zoiets had ik nog niet eerder gezien. Kunsthistoricus Ruud Schenk zegt het mooi:

“Van wat mainstream is in de kunstwereld heeft Van Empel zich nooit veel willen aantrekken en hij heeft zowel wat vorm als inhoud betreft zijn eigen weg gekozen. Het maakt Van Empel tot de componist van zijn volstrekt eigen visuele symfonieën, sonates en nocturnes.”

 

Detail uit Voyage Pittoresque#8

Ook benieuwd naar deze gemaakte natuur? Tot en met 26 mei 2019 kun je de expositie ‘Ruud van Empel – Making Nature’ bezoeken in Museum Belvédère in Oranjewoud.

2019 is een lustrumjaar voor Elke Maand Een… Afgelopen jaren schreef ik elke maand over respectievelijk een museum (2015), een route (2016), een foto (2017) en een straatgedicht (2018). Dit jaar laat ik alle eerdere categorieën aan bod komen. Een overzicht van de artikelen vind je hier.

Elke Maand Een … | Het klooster van Rheine

Elke Maand Een: Museum
Museum: Kloster Bentlage
Waar: Rheine, Duitsland

Toegang naar Kloster Bentlage

De dagen rondom de jaarwisseling brengen we door in het Duitse Teutoburgerwald, een bosrijk en heuvelachtig gebied tussen Osnabrück en Münster. We bezoeken Rheine en lopen drie Teutoschleifen. Dit zijn rondwandelingen die grenzen aan de Hermannshöhen, de langeafstandswandeling in het Teutoburgerwald, die van Rheine naar Marsberg loopt.

We beginnen ons lange weekend in Rheine, waar we het Klooster Bentlage willen bezoeken. In dit klooster is tegenwoordig een museum gevestigd met o.a. moderne kunst. Het ligt buiten het stadje en dus pakken we, na een rondje door het centrum van Rheine, de auto. Als we op een groot parkeerterrein aankomen, blijkt het klooster nog een eindje lopen. We volgen de bordjes en staan dan onverwacht te midden van oude vakwerkhuizen en hoge bouwwerken van takkenbossen.

Indrukwekkend gradeerwerk

We blijken op het terrein van de voormalige zoutwininstallatie terecht te zijn gekomen: het Salinenpark. Tot in 1952 werd hier zout geproduceerd. In de 18e en vroege 19e eeuw was zout uit Rheine een begeerd handelsgoed. Tegenwoordig staan de historische gebouwen er nog, met als blikvanger het gradeerwerk. Dit zijn twee hoge muren van takjes sleedoorn, waardoor men water laat sijpelen. Onder invloed van warmte, zonlicht en wind verdampt het water en neemt het zoutgehalte in het water toe.

Water sijpelt door takjes sleedoorn

Wij lopen er langs en verwonderen ons over deze verrassende bouwwerken. Een leuke bonus, onderweg naar het museum. Over een bospad komen we uiteindelijk bij het klooster uit. Het blijkt er verrassend druk. Dames in feestjurken, heren in pak, allemaal gaan ze de deur door en de lange gang in. In het klooster blijkt een bruiloft gaande. Maar “het museum is gewoon open”, verzekert een medewerkster ons, die achter de balie bij de ingang zit. Op haar aanwijzing lopen we door dezelfde lange gang en worden enthousiast ontvangen door de twee heren achter de museumbalie.

Kloster Bentlage

Een museumbezoek kost 5 euro per persoon, leggen ze uit, maar als we een kortingskaart hebben maar 3 Euro. De jongere man somt op waarmee we korting kunnen krijgen: een seniorenkaart, een studentenkaart, een vrienden van het kloosterkaart en nog veel meer. Verwachtingsvol kijkt hij ons aan. Ik moet hem teleurstellen, we zijn geen studenten meer, geen senioren en ook geen kloostervrienden.

Nadat we betaald hebben, komen we als eerste in een vleugel waar in zijkamers de geschiedenis van het klooster verteld wordt. Het klooster stamt uit 1437 en heeft in de eeuwen die volgden heel wat meegemaakt. De leden van de Orde van het Heilig Kruis stichtten het. De kruisheren voerden een bescheiden handel in de zoutwinning. In de 19e eeuw bouwde een adellijke familie het klooster om tot kasteel. Tegenwoordig is het een museum, kun je er overnachten, high teaën in het museumcafé en is het dus een trouwlocatie. Ook is het Europese Sprookjesgenootschap al meer dan 50 jaar in het klooster gevestigd.

Wat ons het meeste bijblijft van de tentoonstelling zijn de twee laatmiddeleeuwse relikwieëntuinen. In een duistere kamer worden twee enigszins lugubere voorstellingen uitgelicht. Honderden botten en schedels van heiligen zijn bijeengebracht en te midden van kunstbloemen om Jezus aan het kruis gerangschikt. Ze stellen het Hof van Eden en de Calvarieberg (Golgotha) voor. Op de stukjes perkament naast een relikwie is de naam van de heilige geschreven aan wie het botje ooit toebehoorde. De oudere heer van de balie is met ons meegelopen en vertelt dat elke relikwie een echtheidsverklaring heeft, voor zover dat mogelijk is. De twee ‘tuinen’ waren bijna bij het vuilnis beland.

Op de eerste verdieping is een wisselende tentoonstelling van moderne kunst. Op dit moment hangen er vele modernistische schilderijen van plaatselijke kunstenaars. Kubistische, expressionistische en dadaïstische werken wisselen elkaar af. De schilderijen komen mooi uit in deze bijzondere expositieruimte. Boven ons de oude balken van het museum en onder onze voeten donkere eeuwenoude, ongelijke planken. De werken hangen in de grote ruimte, maar ook in de oude cellen van de monniken. Door een rooster in een hoek van het vertrek komt een haardvuurgeur ons tegemoet. Er hangt hier een bijzondere sfeer, ik snap heel goed waarom dit een populaire expositieruimte is.

Op de eerste verdieping is een wisselende expositie

We zijn op dit moment de enige bezoekers en de oudere heer van de balie, die inmiddels ook naar boven is gekomen, popelt om wat meer te vertellen. Op mijn vraag of het altijd zo rustig is, vertelt hij enthousiast dat er dagen zijn geweest dat er wel 900 bezoekers waren. Waarom er nu bijna niemand is? “Ze zijn waarschijnlijk te druk met het voorbereiden van Sylvester”.

Als we weer bij de balie komen, blijkt dat we met het kaartje ook toegang hebben tot het Josef Wincklerhaus. Het geboortehuis van de auteur Josef Winckler (1881 – 1966) is nu een museum en blijkt op het salinenterrein te staan. Hoewel we de schrijver niet kennen, nemen we toch een kijkje in het kleine museum. Zijn bekendste werk blijkt de schelmenroman Der tolle Bomberg (1923) en zegt mij, om heel eerlijk te zijn, niets. Ik word echter wel nieuwsgierig als ik lees dat het boek inmiddels 750.000 exemplaren kent en verfilmd is.

Josef Wincklerhaus Rheine

En zo krijgen we bij ons bezoekje aan het klooster een uitgebreide geschiedenis van Rheine cadeau. Het klooster en het Salinenpark zijn zeker een bezoekje waard. Je kunt het combineren met de Naturzoo, de dierentuin van Rheine, die naast het park ligt. In het voorjaar en de zomer lijkt me dit een fijne plek om – zeker ook met kinderen – een middag door te brengen. En dat op nog geen half uur rijden vanaf de Nederlandse grens.

2019 is een lustrumjaar voor Elke Maand Een… Afgelopen jaren schreef ik elke maand over respectievelijk een museum (2015), een route (2016), een foto (2017) en een straatgedicht (2018). Dit jaar laat ik alle eerdere categorieën aan bod komen. Een overzicht van de artikelen vind je hier.

Elke Maand Een … 2019 (lustrum)

Lustrum
En toen werden we wakker in 2019. Een nieuw jaar met nieuwe uitdagingen. Ook voor de Elke Maand Een …- uitdaging. 2019 is wat dat betreft een lustrumjaar. In de afgelopen vier jaar blogde ik elke maand over de uitdagingen die ik mijzelf gesteld had dat jaar.

In 2015 bezocht ik elke maand een museum en schreef daarover. Het werkte erg motiverend, ook door de reacties op de stukken. Dat maakte dat ik in 2016 een nieuwe Elke Maand Een … – uitdaging aanging: Elke Maand Een Route, waarbij ik een bestaande route wandelde of fietste. Ook in 2017 en 2018 ging ik door met de uitdagingen, respectievelijk met Elke Maand Een Foto (met een verhaal) en Elke Maand Een Straatgedicht.

2019
Maar wat ga ik doen in 2019? Welke uitdaging stel ik mijzelf in dit lustrumjaar? Ik heb besloten om in 2019 alle eerdere Elke Maand Een …- categorieën aan bod te laten komen. Ik ga schrijven over musea, routes, foto’s en straatgedichten. Het streven is een gelijke verdeling van de categorieën over het jaar.

Hoog op het lijstje
Afgelopen jaren had ik de bedoeling om ook straatgedichten en musea in Zeeland te bezoeken. Dit is er niet van gekomen. Voor 2019 staat deze provincie daarom hoog op het lijstje. Ook het Nederlands Fotomuseum in Rotterdam en de N70 Natuurroute in het Rijk van Nijmegen wil ik dit jaar zien/wandelen.

Jullie tips
Uiteraard ben ik benieuwd naar jullie tips. Welke musea moet ik echt bezoeken? Welke wandel- en fietsroutes zijn niet te versmaden (bijvoorbeeld in Zeeland) en is er een straatgedicht dat ik echt niet mag missen? De categorie Elke Maand Een Foto is ook voor mij nog een verrassing. Het is maar net wat tegenkom in 2019 (en vastleg op de gevoelige plaat).

Een overzicht van de blogposts voor Elke Maand Een … 2019 vind je hier.

Westerborkpad etappe 13: Rondwandeling ’t Harde – Elburg

Route: Westerborkpad
Afstand: 20 km
Start: Carpoolplaats ‘t Harde aan de A28
Eind: Carpoolplaats ‘t Harde aan de A28

In Elburg heb je leuke straatjes

Afgelopen weken was het zinderend heet. Geen wandelweer vonden we. Vandaag is er 29 graden voorspeld. Nog warm, maar met een windje en de schaduw van de bomen onderweg te doen, hopen we. Vanaf de carpoolplaats ‘t Harde aan de A28 gaan we op pad.

De eerste kilometers zijn goed te doen. We duiken al snel het bos in en de temperatuur is aangenaam. Na een kilometer of 3 zien we de A. Vogel Tuinen liggen. Deze omgeving is bekend terrein. Met de Groene Wissel ‘t Harde liepen we hier al eens eerder. Alleen zagen we toen de tuinen in het vroege voorjaar en waren ze vooral kaal. Nu bloeit alles volop. Wat een verschil.

De A. Vogel tuinen staan volop in bloei

Het is rustig en we besluiten een slinger door de tuinen te maken om daarna de route weer op te pakken. De planten staan er nog redelijk fris bij. Hier moet haast wel gesproeid worden. De tuinman die we even later tegenkomen, bevestigt dit. Ze sproeien ‘s nachts met grondwater. “Nu het nog mag” voegt hij eraan toe. “Er mogen wel meer buien komen zoals die bui van zaterdag, maar voorlopig zit dat er niet in”. Wij hopen met hem mee, wensen hem nog een prettige werkdag en verlaten de tuinen.

Groetjes!

Niet veel later komen we langs kasteel Zwaluwenberg, een statig landhuis. De route loopt hier langs omdat hier in het najaar van 1942 twee Joodse broertjes van 10 en 6 ondergedoken zaten. Ze werden ontdekt tijdens een huiszoeking in datzelfde jaar. Uiteindelijk kwamen ze terecht in Amsterdam in de crèche tegenover de Hollandsche Schouwburg. Het verzet wist de jongens daar weg te krijgen en ze overleefden de oorlog.

Kasteel Zwaluwenberg

Via schaduwrijke plattelandsweggetjes komen we op het Puttenerpad, een schelpenpad door een weiland. We lopen verder langs Kasteel Old Putten en naderen dan Elburg. De vele auto’s op de parkeerplaatsen voor Elburg Vesting doen vermoeden dat het niet rustig is op deze doordeweekse dag. Er blijkt een braderie te zijn en de hoofdstraten staan vol met kraampjes. Er is heel wat publiek op af gekomen.

Elburg met aan de linkerkant van de weg het Agnietenklooster waar nu Museum Elburg in gevestigd is

Het boekje leidt ons met een ingewikkeld patroon door het oude stadje met de kenmerkende Grote of Sint Nicolaaskerk met opvallend klein spitsje. Bij de eerste lus komen we langs de kloostertuin van het voormalige Agnietenklooster (nu Museum Elburg). Het is een oase van rust en we besluiten op een bankje in de schaduw een broodje te eten.

In de kloostertuin eten we onze lunch

Na de lunch banen we ons een weg door de menigte en lopen over de stadswal naar de Joodse begraafplaats. Van alle Joodse bewoners van Elburg die gedeporteerd zijn in de oorlog is niemand teruggekeerd. De Joodse gemeente Elburg werd in 1947 opgeheven.

Joodse begraafplaats Elburg

In het museum Sjoel Elburg, dat we op aanraden van een paar bloggers die reageerden op mijn vorige post bezoeken, komen we meer te weten over de Joodse inwoners van Elburg en de Joden in Nederland door de eeuwen heen. Een enthousiaste medewerker vertelt ons uitgebreid over het gebouw waar van 1855 tot 1947 de synagoge in gevestigd was. We lopen er een uurtje rond, maar moeten dan weer verder. Er is echter nog zoveel te zien. Als we meer tijd hebben, komen we hier zeker nog eens terug.

Museum Sjoel Elburg

We maken onze ronde om Elburg af en gaan dan weer richting ‘t Harde. De zon brandt inmiddels een stuk feller en de schaduwrijke wegen zijn spaars. Over kleine onverharde paadjes en geasfalteerde plattelandswegen lopen we verder. De pet en zonnebrand zijn geen overbodige luxe. Vele weilanden zijn geel, een particuliere tuin nog frisgroen. Of zij alleen ‘s nachts sproeien met grondwater? Ik betwijfel het.

En dan staan we na een bosweggetje weer in de straat waar we de vorige etappe ook liepen. Toen kwamen we uit Nunspeet. Vaag staat ons nog iets bij over blaffende honden bij één van de huizen. Bij een huis met een hek eromheen komt het allemaal weer terug. Drie honden springen uit het niets luid blaffend tegen het hek op. Ik schrik me dood. Even denk ik dat ze eruit kunnen maar het hek blijkt dicht. Ja, dit was precies wat ons vorige keer ook overkwam. Gelukkig hoeven we hier niet nog een keer langs. Volgende keer verlaten we ‘t Harde en lopen we naar Wezep.

Benieuwd naar de andere etappes van het Westerborkpad? Hier vind je de verhalen over de etappes tot nu toe.