Pieterpad etappe 18: Gennep – Groesbeek

Route: Pieterpad
Afstand: 15 km
Start: Bushalte Gennep Niersbrug
Eind: Bushalte Groesbeek centrum

Pieterpad, het pad der paden. Of in ieder geval het eerste langeafstandspad in Nederland. Het loopt van Pieterburen naar de Sint Pietersberg en spreekt tot de verbeelding. Vele mensen lopen het en doen er soms jaren over om het uit te lopen. Een vriendin van mij liep het pad in 2018 in anderhalve maand, vrijwel achter elkaar. Ik liep toen twee etappes met haar mee. Hoog tijd voor de rest.

De voorspellingen waren niet denderend voor vandaag: veel regen, onweer, harde wind, koud. Maar toen we vanmorgen wakker werden in onze B&B in Groesbeek bleek de regenvoorspelling een stuk minder te zijn geworden. Bij ons ontbijt scheen zelfs een zonnetje. We lopen dit weekend twee etappes van het Pieterpad. Gisteren liepen we van Millingen aan de Rijn naar Groesbeek. Ook vandaag begeven we ons weer naar de bushalte in het centrum van Groesbeek om daar de bus naar Nijmegen te nemen. In Nijmegen gaan we dit keer niet naar Millingen, maar stappen in de bus naar Gennep. We lopen de etappe vandaag van zuid naar noord, dit bleek praktischer.

In de bus zitten meerdere wandelaars. De drie oudere vrouwen stappen ook uit in Gennep maar lopen naar het zuiden, net als veel pieterpadders (en wij eigenlijk ook). We verwachten vandaag daarom weinig mensen tegen te komen die dezelfde kant oplopen als wij. Niets blijkt minder waar. Meerdere groepjes wandelaars lopen dezelfde kant op. Ze hebben zich niet laten afschrikken door de voorspellingen en we komen ze regelmatig tegen. We zijn bijna allemaal gehuld in een regenponcho. Hoewel er minder regen is voorspeld, is het zeker niet droog.

Oude stadhuis Gennep

Dat merken we al als we Gennep langs het oude stadhuis uit 1620 uitlopen. Hoewel de zon nog schijnt pakken de donkere luchten zich al samen. Als we in het open gebied lopen tussen de Maas en de Niers begint het te regenen. Gelukkig duurt het kort. We lopen op het grondgebied van Vesting ‘t Genneperhuis, een sterke vesting die enkele eeuwen alle aanvallen heeft weerstaan. In 1672 lukte het de Franse troepen om de burcht op te blazen. Gennep is sowieso een stadje met een bewogen geschiedenis. Het is o.a. Pruisisch, Frans en Belgisch geweest. Ook in de Romeinse tijd was het een strategische locatie, gelegen aan de monding van de Niers. Interessant om bij de volgende etappe eens wat verder in te verdiepen.

De Niers

Na dit open gebied is Milsbeek niet ver meer. In de plaatselijke Spar halen we onze lunch. De mevrouw bij het brood raadt ons de krentenbollen van de Milsbeekse bakker aan. Uiteraard nemen we die mee. Het duurt echter nog een tijdje en een hoop regenbuien voordat we de lunch kunnen verorberen.

Na Milsbeek wordt het weer donker en een blik op Buienradar leert ons dat er forse buien op komst zijn. De route gaat verder naar de bossen van de St. Jansberg, we zien de heuvels al liggen. We schroeven het tempo op om voor de ergste regen onder die bomen te lopen. Hoewel bomen zonder blad ook niet heel veel regen tegenhouden, voelt dat toch beschutter. Vlak voor het bos zien we Eethuis De Diepen. We twijfelen geen moment en gaan hier naar binnen. Nog voor we zitten, barst de bui los. Wij en de andere wandelaars en fietsers hier binnen, kijken naar buiten met een zeker opluchting. Wat een timing! Bij de cappuccino nemen we vlaai. We zijn tenslotte in Limburg.

Als de ergste regen voorbij is, hijsen we ons in onze poncho’s en gamaschen. Samen met andere wandelaars in poncho’s stijgen en dalen we door dit mooie bosgebied. Het is af en toe knap modderig, maar het is prima te doen. Het pad kronkelt onder de kale bomen door en de gekleurde poncho’s van andere pieterpadders vallen goed op.

St. Jansberg

We zien regelmatig speenkruid en bosanemonen die wachten met opengaan tot het zonnetje weer schijnt. Ook beginnen zich de eerste varens te ontrollen. De natuur ontluikt. Wat is dit een fijne tijd om buiten te zijn. De St. Jansberg gaat over in de Kiekberg met een flink steile modderige afdaling.

Als we langs de bosrand lopen, hebben we een mooi uitzicht op de weiden omzoomd door hagen. Eigenlijk zoals het vroeger ook was, voordat prikkeldraad zijn intrede deed. We vinden een bankje met uitzicht op dit mooie landschap en eten bij slechts een paar druppels regen onze Milsbeekse krentenbollen. De koffie drinken we in een rap tempo op als de druppels talrijker worden. Dan vangen we het laatste stuk aan.

Weiden omzoomd door hagen

De regen barst nu echt los en op een onbeschutte zandweg worden we flink nat. We werpen nog snel een blik op de wijngaard Klein-Amerika vanaf een uitkijkpunt in het bos, maar duiken al snel weer het Groesbeekse bos in. Niet veel later is het droog en schijnt de zon. Ze snel gaat dat deze twee wandeldagen.

De bui komt eraan

Met wapperende poncho’s lopen we Groesbeek in en eindigen bij de bushalte waar we vanmorgen vertrokken. In het zonnetje lopen we terug naar onze auto. Een mooi einde van onze wandeling. Ondanks de nodige buien was het een mooi wandelweekend in een prachtig gebied. Na regen kwam inderdaad zonneschijn. En we zijn in Limburg aangekomen, de laatste provincie van dit pad. Niet dat we er bijna zijn trouwens, ons resten nog eens acht etappes tot aan de Sint-Pietersberg.

Benieuwd naar de andere gelopen etappes van het Pieterpad? Hier vind je de etappes tot nu toe.

Groene Wissel Mook – Molenhoek: adembenemende uitzichten

Route: Groene Wissel Mook-Molenhoek: Mookerheide
Afstand: 13 km
Start: Parkeerplek bij station Mook-Molenhoek
Eind: Parkeerplek bij station Mook-Molenhoek

Mookerheide

Het is dag twee van ons weekendje in het Rijk van Nijmegen. We overnachten in een B&B in Malden en de Mookerheide (en daarmee Limburg) blijkt vlakbij te zijn. Ik heb veel over het gebied gehoord, maar ben er nooit geweest. Tijd voor een kennismaking te voet. De beschrijving van de Groene Wissel die we op het oog hebben, maakt het ook erg aantrekkelijk: “Zo snel bent u nog nooit vanuit de trein in de natuur gestapt, de treinhalte ligt namelijk letterlijk aan de rand van het uitgestrekte Mookerheide-natuurgebied.”.

De beschrijving heeft niets teveel gezegd, je staat echt zo in de natuur vanaf het station waar we de auto parkeren. Dat heb ik nog niet eerder meegemaakt. En na een smal paadje is er een steile trap, een opmaat voor de rest van deze rondwandeling. Voor we het weten staan we voor een klaphekje dat toegang verschaft tot de Mookerheide en de Heumense Schans.

Helaas verschuilt de zon zich nog achter een laag mist, wat op zich ook wel weer leuke foto’s oplevert. We wandelen over de Heumense Schans, een aarden verdedigingswerk op de stuwwal tussen Nijmegen en Mook. Waarschijnlijk is deze schans in de 17e eeuw aangelegd.

Naar de Heumense Schans

Als we de schans achter ons hebben gelaten en door het uitgestrekte bos daarachter lopen, breekt de zon door. Je merkt het meteen, zeker met de pittige klimmetjes die we af en toe tegenkomen. De jas kan uit. Maar wat is het mooi. De heuvels en dalen, maar ook de bloeiende sleedoorn, krentenboompjes, speenkruid, dovenetel, overal frisgroene blaadjes die aan het uitkomen zijn. De lente is begonnen.

Bij het grote heideveld van de Mookerheide aangekomen schijnt de zon uitbundig. We lopen helemaal rond het veld met de nodige klimmetjes. De Schotse Hooglanders laten zich ook zien. Sterker nog, ze staan midden op het pad waardoor we maar even een omweggetje maken.

Schotse Hooglanders op de Mookerheide

Op een bankje onder een grote eik met uitzicht over de heide maar ook het Mooks kanaal, waar we de nodige boten voorbij zien varen, houden we een koffiepauze. Een uitgelezen pauzeplekje. Dat het het einde van de ochtend is, merk je aan alle mensen die voorbij lopen. Het is opeens drukker geworden.

Uitgelezen koffieplekje

Na de koffie bedwingen we nog wat heuvels terwijl miauwende buizerds over ons heen cirkelen. Als we het heideveld helemaal rond zijn, buigt de route af over de Mendozaweg. Mendoza was een Spaanse veldheer die vocht in de welbekende Slag op de Mookerheide in 1574 tegen de troepen van Lodewijk en Hendrik van Nassau. De Nassau’s verloren de slag en sneuvelden beide. Het gebied was toentertijd een stuk groter dan het nu is.

Heuvels

De route leidt ons door een opener landschap naar het buurtschap Bisselt waar de meest mooie huizen staan met prachtige uitzichten over de omgeving. Geen gekke plek om te wonen. Af en aan lopen we op met het Maas-Niederrheinpad, een streekpad door Noord- en Midden-Limburg en Duitsland dat ik helemaal niet kende. Het lijkt me een mooie route, maar eerst maar eens wat andere paden uitlopen.

Hier loopt ook het Maas-Niederrheinpad

We komen Boskapel de Biesselt tegen, een nieuw kapelletje aan de rand van het bos. Het is gebouwd in 2014 op de plek waar 60 jaar daarvoor een provisorisch kapelletje stond voor het bezoek van een bisschop met Mariabeeld. Het idee was destijds om de Mariaverering een nieuwe impuls te geven. Mijn moeder brandt er een kaarsje voor haar overleden ouders, mijn grootouders.

Boskapel de Biesselt

Bij ’t Zwaantje strijken we voor het eerst dit jaar neer op het terras voor, hoe kan het ook anders in Limburg, echte Limburgse vlaai. We zijn niet de enige, om ons heen zitten veel fietsers en wandelaars. Het blijkt een pleisterplaats voor het Pieterpad dat een paar honderd meter verderop loopt.

Onderweg naar Jachtslot Mookerheide lopen we over een uitgestrekte natuurbegraafplaats. Op afgezaagde boomstammen staan de namen van overledenen vermeld. Elk pad heeft een eigen naam. Ik begrijp goed dat natuurbegraafplaatsen steeds populairder worden. Wat is het mooi en rustig hier.

Natuurbegraafplaats Landgoed Mookerheide

Het jachtslot uit 1904 staat in de steigers en wordt gerenoveerd waardoor we er helaas niet veel van zien. Wel zien we goed de opmerkelijke lichtroze kleur die het kasteel oorspronkelijk ook had. De renovatie moet in juli 2023 voltooid zijn.

Jachtslot Mookerheide

Na een paar lussen zijn we weer bij het beginpunt en staan we, na de steile trap, weer bij het station. Mijn sporthorloge geeft 13 km aan. Het was wederom een prachtige wandeling. Het glooiende landschap dat je af en toe letterlijk de adem benam, de vergezichten, de geschiedenis en veelal onverharde wegen, ja, ik kan niet anders zeggen dan, wandel deze Groene Wissel!

Benieuwd naar de andere Groene Wissels die ik heb gelopen? Je vindt ze hier.

Pottemennekes

Soort gedicht: Muurgedicht
Waar: Maastricht
Dichter: Wiel Kusters

De serveerster is in de weer met de tafels, stoelen en kussens. Op zo’n zonnige herfstdag als vandaag willen de mensen niet binnen zitten. Lunchen in het zonnetje, met uitzicht op de Maas, dat is wat men wil. Dat is wat iedereen wel wil. Ik glimlach naar haar als ze even opkijkt van haar werkzaamheden. ‘Ga maar door’, probeer ik uit te stralen, ‘ik maak alleen even een foto’.

Het muurgedicht staat levensgroot op de zijkant van het eigen theater van Toneelgroep Maastricht, waar ook het theatercafé bij hoort. Zwarte letters op een intens witte muur. Nog grotere letters laten geen twijfel bestaan over de oorspronkelijke functie van het gebouw. BORDENHAL, schreeuwt het me toe.

Ooit was de aarde plat, je viel eraf
wanneer je, tegendraads, de rand opzocht
en wars van hoge heren, blind voor straf
een moeten vond in wat niet kon of mocht.

De hemel was toen hoog, je klom erin
als je je hoofd maar boog, je hand ophield,
geen dingen zei over een Nieuw Begin,
je kromde, bad en werkte, neergeknield.

Van aarde was de schotel, was het bord
dat uit jouw hand ontstond, waarvan je at
en dat je brak. De fabrikant zijn naam

stond op de onderkant, jouw pseudoniem.
Uit leem en geest zijn wij, ook jij wist dat.
De mens heeft zich in kunst omhoog gestort.

Wiel Kusters

Lange tijd stond op deze plek de aardewerkfabriek Société Céramique. Serviezen werden hier gemaakt, maar ook lampetstellen en wc-potten. In de bordenhal uit 1880 beschilderden de pottemennekes met de hand de serviezen met allerlei motieven. Aan de onderkant stond zoals het gedicht zegt ‘de fabrikant zijn naam’. Aan het beeldmerk van een leeuw, omcirkeld door de woorden ‘Société Céramique Maestricht’ herken je nog de sporen van hun noeste arbeid.

Het was een andere tijd, een ander leven. Lekker lunchen op het terras of een toneelvoorstelling bezoeken, zat er voor deze mensen niet in. ‘Je kromde, bad en werkte, neergeknield.’ De wereld was nog plat en ‘je viel eraf wanneer je, tegendraads, de rand opzocht’. Als je ‘wars van hoge heren, blind voor straf een moeten vond in wat niet kon of mocht’. Je wereld was van aarde.

Tot ver in de twintigste eeuw heeft de fabriek daar gestaan, aan de oostelijke oever van de Maas. De naam van de wijk die er nu is verrezen (Céramique) herinnert nog aan die tijd. In het multifunctionele gebouw Centre Céramique is een grote collectie Maastricht aardewerk te vinden. En nu is er een gedicht dat de pottemennekes weer laat herleven, even, voor de wandelaar langs de Maas, de bezoeker van het theater en voor de straatgedichtverzamelaar.

Wiel Kusters is een Limburgse dichter met een omvangrijk oeuvre van dichtbundels, proza maar ook theaterwerken. Hij heeft o.a. meegewerkt aan stukken die de Toneelgroep Maastricht opvoert in de Bordenhal. In Maastricht zijn meer straatgedichten van zijn hand te vinden.

Ik hou ervan, gedichten op onverwacht plekken. Poëzie, die soms letterlijk op straat ligt. Straatgedichten heten ze, ‘streetpoetry’ in het Engels. Instagram staat er vol mee. Ikzelf heb inmiddels ook een kleine fotoverzameling aangelegd. Kijk maar eens om je heen als je door een plaats of zelfs over een station loopt. Het zijn er meer dan je denkt en hun aantal groeit gestaag. In 2018 staat op deze blog elke maand een straatgedicht centraal (#EMES2018). De straatgedichten vind je hier. Welk straatgedicht is jou opgevallen?

Onbekende kanten van Maastricht

Route: Groene Wissel Maastricht 2: Jeker, Hoge Fronten en Sint Servaasbasiliek
Afstand: 9 km
Startpunt: Station Maastricht
Eindpunt: Station Maastricht

De Hoge Brug over de Maas

Op een zonnige herfstdag maken wij op weg naar een weekendje Ardennen een tussenstop in de hoofdstad van Limburg. De Groene Wissel die we daar lopen, brengt ons op plekken waar ik nog niet eerder ben geweest – hoewel ik er jaren geleden een half jaar stage heb gelopen. Het blijkt een goede manier om de stad eens van een andere kant te bekijken.

We beginnen tegenover station Maastricht met een cappuccino. Daar zijn we wel aan toe na de lange autorit. Vanaf het station komen we al snel aan de oever van de Maas, waar de zon glinstert in het water. Rondvaartboten varen af en aan. Het is deze ochtend al druk met allerhande toeristen. Om ons heen horen we naast het Mestreechs ook Duits, Frans, Amerikaans en een hoop Aziatische talen.

De Maas

Via de Hoge Brug steken we de rivier over en lopen via O.L. Vrouwewal naar de Helpoort. De oudste nog bestaande stadspoort van Nederland uit de 13e eeuw. Door het Stadspark komen we bij de Jeker en volgen dit beekje een tijdje. In het park zien we houtsnijwerken en bovenop een heuvel zelfs een droevige beer op een bankje.

De Helpoort

Even verderop staat een kooi waarin een giraffe ligt. Het blijkt een voormalige berenkuil. In 1993 is de laatste bruine beer (Jo) die hier huisde, overgebracht naar Ouwehands Dierenpark. Over de herbestemming van de kuil is veel te doen geweest. Uiteindelijk maakte kunstenaar Michel Huisman de ‘Halfautomatische Troostmachine’ waarin allerlei uitgestorven dieren te zien zijn. Zo is er een quagga te vinden (een soort zebra), de reuzenalk en de Tasmaanse buidelwolf. Alle dieren zijn van brons. De treurende beer op het bankje verwijst – lees ik later – naar de beer Jo.

Beer Jo

De Halfautomatische Troostmachine

Van het Stadspark lopen we naar het volgende park. Onder tot de grond reikende boomtakken door, komen we in het herfstige Waldeckpark. In de jaren 20 aangelegd op en rondom het bastion Waldeck, onderdeel van de vestingwerken van Maastricht.

We volgen hierna oude straten totdat we aan het einde van een straatje opeens een hekje doorgaan en in het gebied van de Hoge Fronten staan. Ook hier zijn nog restanten te vinden van oude vestigingswerken uit de 17e en 18e eeuw. Op een aantal hondenuitlaters – met soms al te enthousiaste honden – na is het erg rustig. De zon schijnt uitbundig en we lopen heerlijk in shirtje. We hebben mooi uitzicht over het natuurgebied en de stad.

De Hoge Fronten

Uitzicht over de stad

Na het natuurgebied duiken we de stad weer in. Al snel slaan we af naar het – naar het lijkt – doodlopende pleintje Charles Voscour. Van het stadsgewoel is hier niets meer te horen, het lijkt een modern hofje. Met enige moeite vinden we de uitgang en lopen geleidelijk zigzaggend naar het centrum. We komen langs de Sint Janskerk, afgesloten voor publiek vanwege een trouwerij, lopen door het Vagevuur en via de Sint-Servaasbasiliek komen we uiteindelijk op het Vrijthof waar het een drukte van belang is.

Zicht op de Sint Janskerk

Iemand blaast hele grote bellen waar kinderen vrolijk omheen en doorheen rennen. Mensen zitten op bankjes onder de bomen en terrasjes zitten helemaal vol. Wij volgen de wandeling nog tot aan de Maas en gaan daar op zoek naar een terrasje om deze mooie verrassende wandeling af te sluiten. Zeker een aanrader voor wie Maastricht van een andere kant wil zien.

Benieuwd naar de andere Groene Wissels die ik heb gelopen? Je vindt ze hier.

De unieke schoen

In Maastricht is een winkeltje waar ze herenschoenen verkopen. Op zich niks bijzonders, maar de enthousiaste eigenaar onderscheidt zich van andere schoenenwinkels door zijn aanbod. Je kunt er namelijk zelf je schoenen samenstellen, kleur, materiaal, soort zool, motiefje, veters, borduursel, noem het maar. Ben je chauvinistisch ingesteld, bestel een rood-wit-blauwe schoen. Wil je bij elke stap herinnerd worden aan je geliefde, vereeuwig haar op de neus van je schoen. Je kunt ook simpelweg het logo van je klaverjasclub, de namen van je kinderen, of een geheime boodschap ergens op je schoen laten borduren. In de schoenenwinkel draaien ze er hun hand niet voor om. Zelfs de bolletjestruidrager kan een bijpassende schoen bestellen.

Afbeelding: kopsschoenen.nl

Bestellen, want de schoenen worden niet ter plekke gefabriceerd. Na bestelling wordt de uniek samengestelde schoen gemaakt en binnen Europa gratis opgestuurd. Buiten Europa is het een ander verhaal. Als je in Australië woont en je wilt je in Aussie-kleuren uitgevoerde schoen thuis ontvangen, dan moet je wel de verzendkosten betalen. “Dat kostte wat teveel”, aldus de schoenenwinkelman.

Je kunt je dus voorstellen dat toeristen, toevallig of bewust, graag deze winkel met een bezoekje vereren. Wie wil nu niet, weken later, herinnerd worden aan dat romantische tripje naar het leuke stadje in het zuiden van Nederland, als je het gepersonifieerde gebruiksvoorwerp op de deurmat vindt van je chalet in de Zwitserse Alpen of je witstenen huisje ergens in de Spaanse Pyreneeën. Buren worden enthousiast, vrienden willen ook zo’n schoen, sportclubgenoten zien hun mascotte al op de zijkant prijken. En voor je het weet wordt de Maastrichtse winkel het middelpunt van een sneeuwbaleffect dat zijn weerga niet kent. De internationale stad wordt nog internationaler. Shoe city 2015!

Ik zie het helemaal voor me. Maar ik moet toegeven dat ik niet uit eigen ervaring spreek. Ondanks het feit dat ik mijzelf voormalig inwoner van Maastricht mag noemen, heb ik nooit een voet in de bewuste schoenenwinkel gezet. Ik wist niet eens van het bestaan af. Een collega vertelde over de winkel, toen hij trots zijn nieuwe schoenen liet zien, een souvenir van een weekendje Maastricht.

Voor een ieder die, na het lezen van dit stuk, zijn eigen unieke schoen al in gedachten heeft samengesteld: de schoenenwinkel heet Brekelmans Schoenen.