Trage Tocht Tynaarlo: een loopje en een ijsbaan

Route: Trage Tocht Tynaarlo: Zeegserloopje en Molenveld
Afstand: 12 km
Start: parkeerplaats Molensteeg bij Oudemolen
Eind: parkeerplaats Molensteeg bij Oudemolen

Vanmiddag wordt code geel voorspeld in verband met felle buien, windstoten, onweer en hagel. Wij staan deze week op de camping om onze nieuwe vouwwagen uit te testen en we willen er graag bij zijn, mocht hij wegwaaien. Daarom maken we vandaag een kortere rondwandeling. We kiezen voor de Trage Tocht Tynaarlo. De beschrijving klinkt aantrekkelijk. En dat is de wandeling ook.

De tocht loopt rondom het beekdal van het Zeegserloopje en doet het Molenveld aan, een heideveld met grafheuvels. Wij parkeren bij dit heideveld en we lopen de route tegen de klok in. Na zicht op de molen de Zwaluw, een van de oudere molens in Drenthe, lopen we het heideveld op.

Zicht op molen de Zwaluw

Het zonnetje schijnt, een contrast met wat er nog komen gaat vanmiddag. Naast grafheuvels staan hier ook jeneverbesstruiken. De hekken die eromheen staan moeten voorkomen dat de Schotse hooglanders, die hier lopen, ervan eten.

Molenveld

Over kleine paadjes lopen we langs de lentegroene bosrand met uitzicht op de grote Zuideres. Hierna volgt het beekdal van het Zeegserloopje. Hoewel het loopje volgens de kaart in de verte moet liggen, zien we alleen het spoor dat ernaast loopt. Het loopje zien we pas als we hem oversteken bij Tynaarlo.

Het enige wat we van Tynaarlo zien is de wijk Villapark en de ijsbaan. Villapark doet zijn naam eer aan. Er staan grote huizen langs de weg. Een weg, overigens, die onverhard is, met grote kuilen. Ik neem aan dat dit nog geasfalteerd moet worden, je wil je auto wel heel houden op weg naar je villa.

Hierna volgt de ijsbaan, een mooi gelegen langgerekt water met clubhuis. Bij het clubhuis staan fietsen, een meneer is er het gras aan het maaien. Niet alleen in de winter is er actie. Wij lopen om de ijsbaan heen met uitzicht op aalscholvers en reigers die deze rustige plek voor zichzelf hebben. Een deel van het pad is één geworden met het water van de ijsbaan. Gelukkig is er een alternatief.

IJsbaan

Het pad langs de ijsbaan

Na Tynaarlo duiken we weer het beekdal van het Zeegserloopje in. Ditmaal zien we de beek wel. Door hoog gras volgen we een smal paadje langs het kronkelende beekje. Het pad lijkt niet veel belopen. Op een bruggetje vouwen we, bij gebrek aan bankjes, onze fietsstoeltjes uit voor een kopje koffie. Het is inmiddels flink beginnen te waaien en de zon komt nog maar sporadisch tevoorschijn. Dan is zo’n kopje koffie extra lekker.

Zeegserloopje

De laatste kilometers gaan langs een groot complex van Defensie. We zien er geen mens. Op de parkeerplaats waar onze auto staat, zijn er een paar auto’s bij gekomen. Het was een mooie wandeling over deels niet vaak betreden paden. Doe wel goede schoenen aan. Het was nu niet al te nat, maar dat kan na een regenperiode zeker anders zijn. Ook een lange broek is voor het hoge gras en de brandnetels geen overbodige luxe. Wij liepen 12 km in plaats van de 13 die aangegeven waren. In Tynaarlo is het beginpunt een heen-en-weertje, dit hebben we overgeslagen omdat we de auto bij Oudemolen hebben neergezet.

Benieuwd naar de andere Trage Tochten die ik heb gelopen? Je vindt ze hier.

Trage Tocht Mildam: vleermuizen en een ecokathedraal

Route: Trage Tocht Mildam: Ecokathedraal, Ketlikerheide en Ketliker Skar
Afstand: 15 km
Start: Parkeerplaats Tsjongertsjerke, Mildam
Eind: Parkeerplaats Tsjongertsjerke, Mildam

Mildam en Katlijk zijn dorpen bij Heerenveen, in de Friese Wouden. Deze Trage Tocht rond deze dorpen, weet veel onverharde paden te vinden in de bossen en het heidegebied van de Ketlikerheide en de Ketliker Skar. Ook komen we een paar opmerkelijke objecten tegen. Met de wateroverlast valt het dit keer mee. We hoeven maar één keer om te keren. De wandelaars (met pony en twee honden) die uit tegengestelde richting kwamen, droegen laarzen. Ze kenden duidelijk het gebied.

Het pad

Met deze wandeling dwalen we door brede beuken- en eikenlanen en over smalle paadjes. Over heidevelden, door bossen en door het typische coulisselandschap van deze streek. We lopen langs een ijsbaan, tennisbaan, twee oude kerken, waaronder de kerk in Katlijk. Deze Thomaskerk uit 1525 met klokkenstoel is o.a. bekend van het Sint-Thomasluiden. Tussen 21 en 31 december worden de klokken geluid om de kwade geesten, die de dagen doen korten, te verdrijven.

Thomaskerk Katlijk

Vlakbij Mildam komen we langs de Ecokathedraal, een project dat in 1970 is begonnen door filosoof, ecotect en landschapsarchitect Louis le Roy (1924-2012). Het idee is om dit project tot het jaar 3000 te laten duren om de langdurige processen tussen mens en natuur te bestuderen. Overtollig bouwmateriaal zoals stoeptegels, paaltjes en zelfs grafstenen, worden op elkaar gestapeld om dieren en planten hun gang te laten gaan. Tussen de stenen bloeien nu sneeuwklokjes, narcissen en speenkruid. Vogels vliegen heen en weer en kwetteren naar hartenlust.

Ecokathedraal

Op de Ketlikerheide, een heidegebied met opvallende hoogteverschillen en veel omgewaaide bomen, komen we geen mens tegen. Op een bankje met uitzicht op een meertje met grauwe en canadeze ganzen drinken we onze koffie. Hoewel het overwegend bewolkt is, breekt op dat moment de zon door. Goede timing!

Ketlikerheide

De Ketliker Skar, aan de overkant van de Schoterlandseweg, loopt bijna helemaal door tot aan de rivier de Tsjonger. Het adellijke bos is oorspronkelijk aangelegd voor productie en heeft een aantal brede beuken- en eikenlanen. De paden zijn goed begaanbaar, alleen staan veel bomen met hun voeten in het water. De vele regen van afgelopen tijd heeft zijn sporen nagelaten.

Ketliker Skar

Bij een graslandje komen we drie bouwsels tegen die historie en natuur met elkaar verbinden. Op deze plek op de Ketliker Skar vonden in de Tweede Wereldoorlog drie geslaagde wapendroppings plaats voor het Friese verzet. Wat je hier nu ziet zijn reconstructies van drie wapendroppingskokers op palen met een ingebouwd vleermuisonderkomen. De vleermuis staat hier symbool voor de mannen van het lokale verzet die de wapen verzamelden: ’s nachts actief en kwetsbaar. Op de palen zit een knop waar je, als er genoeg stroom is van de zonnecel bovenop de paal, het verhaal kunt horen van de wapendroppings. Helaas gebeurt er niets als wij op de knop drukken.

Wapendroppingskokers/vleermuisonderkomens

De wandeling komt langs het onbemande informatiecentrum It Beekpronkje van It Fryske Gea. We nemen er een kijkje. Vanaf deze plek starten ook natuurwandelingen en andere activiteiten. De Ketliker Skar en Ketlikerheide zijn leuke gebieden om een middag door te brengen. Er zijn ook een aantal wandelingen uitgezet.

Wij overbruggen de laatste paar kilometers naar Mildam, terug naar de auto. Het was een mooie natuurwandeling hier in de Friese Wouden.

Benieuwd naar de andere Trage Tochten die ik heb gelopen? Je vindt ze hier.

Trage Tocht Glimmen: Drenthe maar dan in Groningen

Route: Trage Tocht Glimmen: Quintusbos, Onner Esch en Appèlbergen
Afstand: 14 km (wij liepen er 16)
Start: Parkeerplaats sportvelden Markeweg Glimmen
Eind: Parkeerplaats sportvelden Markeweg Glimmen

Grote Veen

Glimmen is een dorp in Groningen, vlak bij de Drentse grens. Ik ken het van het Pieterpad. In 2019 liep ik in dit gebied van Groningen naar Zuidlaren. De Trage Tocht die er loopt, klinkt veelbelovend. En dat is hij ook. De wandeling maakt een rondje om Glimmen met aan de oostelijke kant een lus die net Onnen aanraakt. We lopen over bospaden, langs glooiende akkers (de Onner Esch), een pingoruïne, een moerasgebied en door een voormalig militair oefenterrein (Appèlbergen). Veel variatie dus.

Zoals het een Trage Tocht betaamt, lopen we veelal onverhard. De hoge waterdichte wandelschoenen die ik aan had, waren geen overbodige luxe. Veel stukken zijn modderig. Vaak is het goed te doen maar soms moet je halsbrekende toeren uithalen om met droge voeten de overkant te halen. Een schone broek is een illusie. Op het laatst, in het Quintusbos, stoten we nog geen kilometer voor het einde op een meertje. Daar onder dat water loopt het pad. We zien geen mogelijkheid om zonder natte voeten verder te komen. We draaien om en lopen hiermee twee kilometer meer. We zeiden nog tegen elkaar ‘wat is het lekker rustig op dit pad’.

Het pad

Op een bankje met uitzicht op het Grote Veen drinken we onze koffie. Hondenuitlaters zien onze gele bekers en zeggen ‘Wat een goed idee!’ en ‘Wat hebben jullie een mooi plekje uitgekozen!’. Dat vinden we zelf ook. Vlak voor het bankje begint het water van het moerasgebied. Ik kan me voorstellen dat het bankje zelf een tijdje terug nog ín het water stond. In het gebied van het Grote Veen zijn mensen in de weer met snoeischaren. Rugzakken hangen aan bomen, jassen hangen er naast. Zouden ze, net als op heidevelden, de kleine boompjes rooien?

Koffiebankje Grote Veen

Het waterige zonnetje waarmee we de wandeling beginnen, maakt na een kilometer of acht plaats voor grijze luchten en wind. Buienradar laat een regengebied zien dat steeds dichterbij komt. Bij Paviljoen Appelbergen maken we de keuze om door te lopen naar de volgende horecagelegenheid Brasserie de Kastanjehoeve. We bereiken de brasserie net voor de regen losbarst en wachten daar al lunchend de regen af. Geen verkeerde pauzeplek.

Rondom Glimmen zien we veel groene initiatieven. We lopen langs een voedselbos en ook langs graslanden die eigendom zijn van Land van Ons. Dit burgercollectief koopt als coöperatie landbouwgrond om daar de biodiversiteit en het landschap te herstellen. Naast deze initiatieven vallen ons de velden met vele boompjes op, die in lange rechte rijen dicht op elkaar geplant zijn. Ook nog te planten exemplaren liggen klaar. Bomen van een uitgestrekte kwekerij?

Door Glimmen lopen we langs grote huizen weer terug naar de auto. Wat een mooi gebied is dit. Het is Groningen, maar het lijkt wel Drenthe hier. We komen zelfs markering tegen van het Drenthepad. Het was weer een mooi rondje.

Benieuwd naar de andere Trage Tochten die ik heb gelopen? Je vindt ze hier.

Trage Tocht Oude Willem: herfstkleuren en paddenstoelen

Route: Trage Tocht Oude Willem: Aekingerveld, Prinsenbos en Dieverveld
Afstand: 16 km
Start: parkeerplaats Ganzenpoel, Waterseveld 8438 Wateren
Eind: parkeerplaats Ganzenpoel, Waterseveld 8438 Wateren

Na dagen van regen en ronduit onstuimig herfstweer geeft Weeronline aan dat het deze zaterdagochtend droog is. Dat laten we ons geen twee keer zeggen. We vertrekken vroeg om voor het regenfront, dat begin van de middag over Nederland trekt, klaar te zijn. De bestemming is het Drents-Friese Wold waar, naar we vermoeden, de herfstkleuren nu overvloedig aanwezig zijn. Ons vermoeden blijkt juist. Een zonnetje laat de boel nog eens extra ‘shinen’.

Niet alleen staan er felgele en oranje gekleurde bomen op ons te wachten, ook zijn de paddenstoelen in groten getale aanwezig. Inktzwammen, parasolzwammen, het koraalzwammetje, we komen ze allemaal tegen. We zien zelfs bekertjesmos, altijd bijzonder.

We maken een grote ronde door het bosgebied en lopen een stuk op de grens van Friesland en Drenthe. Brede bospaden worden afgewisseld door smalle single tracks overgroeid door heide. We komen langs vele vennetjes, over heidevelden en af en toe pikken we een mountainbikepad mee. De mountainbikers zijn ook al vroeg op pad. We komen er heel wat tegen. Dat kun je van de wandelaars niet zeggen. In de 16 kilometer die we hebben gelopen, zijn we er een schamele vier tegengekomen. En dit waren ook nog eens ‘echte’ wandelaars, geen hondenuitlaters. Dat gebeurt niet vaak.

Een grenspaal markeert de grens van Friesland en Drenthe

Je kunt dus wel zeggen, dat dit een rustig wandelgebied is. Ik vermoed dat dat zeven kilometer verderop heel anders is. Bij de toeristische trekpleister Appelscha zal het op een zonnige ochtend als deze een stuk drukker zijn.

Je ziet dat in dit gebied veel aan natuurbeheer wordt gedaan. Hele stukken zijn kaal, de bomen zijn allemaal omgezaagd en weggevoerd om meer diversiteit te creëren. In andere delen liggen bomen, die vele jaren geleden zijn omgevallen, nog op de plek waar ze terecht zijn gekomen. Soms is dat over een pad. Paddenstoelen bevolken hun stammen. Ik sluit niet uit dat een aantal van de vele verspreid liggende takken een gevolg zijn van storm Ciarán, die afgelopen week over Nederland raasde.

De route kent leuke paadjes

De route is veelal onverhard. Af en toe zit er een verhard stukje bij zoals het beleeffietspad, dat onder andere langs een uitkijkheuvel loopt. Op die heuvel staat een perfect koffiedrinkbankje. Naast meerdere kunstzinnig vormgegeven insectenhotelletjes drinken we onze koffie met uitzicht over het gebied, waar in de 19e eeuw de herder Oude Willem zijn schapen liet grazen. In de eerste helft van de 20ste eeuw heeft de ontginningsmaatschappij die dit gebied heeft ontgonnen die naam overgenomen: ‘Het oude Willemsveld’. Het huidige buurtschap Oude Willem is hiernaar vernoemd.

Insectenhotelletjes op de hoek van het bankje

Onderweg komen we nog een aantal herinneringen tegen aan de Tweede Wereldoorlog. Een steen markeert de plek waar een Canadese bommenwerper is neergestort. Een simpel wit kruis ergens diep in het bos staat daar waar in april 1945, vlak voor het einde van de oorlog, drie gevangenen zijn gefusilleerd.

Het was heerlijk om weer eens bij droog weer en zelfs af en toe wat zon in de natuur te wandelen. Het Drents-Friese Wold blijft een prachtig gebied. Ook in andere jaargetijden is het hier mooi. Als je goed uitkient waar je wandelt, heb je grote kans dat je de natuur voor je zelf hebt.

Benieuwd naar de andere Trage Tochten die ik heb gelopen? Je vindt ze hier.

Trage Tocht Diever: glooiende bossen en heide

Route: Trage Tocht Diever: Dieverzand, Hoekenbrink en Berkenheuvel
Afstand: 15 km
Start: Parkeerplaats tegenover Tourist InfoPoint Bosweg 2 Diever
Eind: Parkeerplaats tegenover Tourist InfoPoint Bosweg 2 Diever

Hoekenbrink

De heide bloeit. Op de socials zie ik de meest mooie foto`s voorbij komen van paarse zeeën onder een blauwe lucht. Op zoek naar een rondwandeling met heidevelden kwam ik bij de Trage Tocht Diever uit. Vijftien kilometer door bos en – juist – de route doet ook een heideveld aan.

De auto zetten we aan de rand van Diever bij het informatiecentrum waar op borden staat dat ze de lekkerste appeltaart van Drenthe hebben. Dat is wel een manier om bezoekers te trekken. Wij gaan eerst maar eens aan de wandel.

We lopen het rondje met de klok mee. Aanvankelijk langs de bosrand met uitzicht op de kerktoren van Diever en bloeiende aardappelvelden. Al snel duikt de route het bos in, een opmaat voor een groot deel van deze Trage Tocht.

Uitzicht op Diever

Over kleine en wat grotere paden doorkruisen we de bossen bij Diever richting het Drents-Friese Wold. Zonlicht valt mooi door de bladeren heen, de bodem is bedekt met allerhande mossen en heide. Paddenstoelen zijn al opvallend veel aanwezig. De afgelopen natte weken hebben hun werk gedaan.

Halverwege de route komen we bij het heideveld Hoekenbrink. Het is er, net als op de hele route, niet druk. We passeren enkele hondenuitlaters. De heide bloeit maar nog niet uitbundig, misschien zijn we net een weekje te vroeg. Desalniettemin lopen we door een prachtig glooiend landschap. Bovenaan een stuifzandgebiedje staat een bankje, de enige die we op dit veld kunnen vinden. We maken er dankbaar gebruik van voor de koffie. Donkere wolken trekken over, naar het blijft droog.

Hoekenbrink

De tweede helft van de route gaat ook grotendeels door een glooiend bos. Enige verschil is dat we hier naast hondenuitlaters ook mountainbikers tegenkomen. Gelukkig komen ze ons tegemoet, zodat we ze zien aankomen. Het zijn er niet veel op deze doordeweekse dag, maar ik kan me voorstellen dat het hier op een mooie zondag een stuk drukker is. Elke MTB-er groet ons overigens vriendelijk en houdt waar nodig zijn snelheid in.

Na een hunebed waarop druk wordt geklommen door enkele gezinnen, komt Diever weer in zicht. En de lekkerste appeltaart van Drenthe. Uiteraard nemen we de proef op de som. De appeltaart is lekker, maar niet uitzonderlijk. Ik heb wel eens lekkerder appeltaart gehad. Of dat ook in Drenthe was, is nog wel even de vraag.

De Trage Tocht Diever is een bos- en heideveld rondwandeling van bijna 16 km. Als je op zoek bent naar een grotendeels rustige boswandeling raad ik je hem zeker aan. Ikzelf had me ingesteld op iets meer variatie, met de etappe Zuidlaren – Rolde van het Langste natuurpad van Nederland nog in mijn achterhoofd van een paar weken geleden.

Benieuwd naar de andere Trage Tochten die ik heb gelopen? Je vindt ze hier.

Trage Tocht Beek: over heuvels in het Rijk van Nijmegen

Route: Trage Tocht Beek: Duivelsberg, Nederrijk en ’t Grüske
Afstand: 15 km
Start: parkeerplaats Canadese begraafplaats, Zevenheuvelenweg Groesbeek
Eind: parkeerplaats Canadese begraafplaats, Zevenheuvelenweg Groesbeek

Mijn moeder en ik zijn een weekendje in het Rijk van Nijmegen en we maken deze twee dagen wandelingen met flinke hoogteverschillen. Nu hebben we de kans. De eerste wandeling is de Trage Tocht Beek. Ik heb al eerder in deze omgeving gelopen met de Trage Tocht Berg en Dal en de N70. Bij deze laatste wandeling, vier jaar geleden, hadden we moeite een parkeerplekje te vinden bij het startpunt in Beek. De Trage Tocht Beek begint ook in Beek maar wij zoeken ditmaal een parkeerplek elders aan de route en komen op de ruime parkeerplek van de Canadese begraafplaats Groesbeek uit, een paar honderd meter van de route.

Het is grijs weer en het miezert, maar echte regen is gelukkig niet voorspeld vandaag. Vol goede moed pakken we aan de Zevenheuvelenweg, die inderdaad zeer heuvelachtig oogt, de route op. We wandelen langs een immense golfbaan over de Bovve Hel naar het Groesbeekse Bos, ook wel ‘t Grüske of de But genoemd. Een bordje maant wandelaars om na 15 uur de poort te sluiten i.v.m. wilde zwijnen. Is dit om de golfbaan te beschermen tegen de enthousiast wroetende beesten?

Aan weerszijden bevindt zich de golfbaan

We trotseren de nodige klimmetjes, passeren een aantal campings en grote huizen met de meest prachtige uitzichten. Tuinen en weiden kennen grote hoogteverschillen. Je hoeft zeker niet naar Limburg voor een onhollands landschap. We komen opvallend weinig wandelaars tegen. Wel veel wielrenners en mountainbikers. We kruisen ook meerdere malen een mountainbikepad. Het is mooi mountainbiken hier!

We wandelen door Berg en Dal en vinden bij de Hanenberg (91,8 meter) bij Heerlijkheid Beek een lunchbankje met prachtig uitzicht. Ook kijken we uit op een bijzonder huis. Als we eenmaal zitten, komt dit punt ons bekend voor. De N70 is niet ver van hier.

Lunchuitzicht op Heerlijkheid Beek

Een bijzonder huis

Ook komen we opvallend meer mensen tegen. Die N70 blijft populair. We lopen langs een steile heuvelrand en beklimmen heel wat trappen. Door het Kastanjedal komen we langs het beekje de Oorsprong waarvan de oevers bezaaid zijn met bosanemonen. Een fotogeniek plekje als de zon gaat schijnen.

De Oorsprong met veel bosanemonen

In Beek drinken bij Hotel Spijker een cappuccino, onder het motto ‘laat geen koffiedrinkgelegenheid onbenut tijdens een wandeling, je weet niet wanneer je er nog een tegenkomt’. Het percentage wandelaars is hoog hier. Het is dan ook het startpunt van de N70. Na Beek maken we een aantal prachtige lussen over een klein paadje geflankeerd door meidoorn- en sleedoornstruiken. We kijken uit op de glooiende velden van het Filosofendal.

Zicht op het Filosofendal

Ook de Duivelsberg pikt deze route mee. Het is een flinke klim er naartoe. Twee hardlopers halen ons enthousiast in. Dit is een goede workout. Vanaf de 75,9 meter hoge Duivelsberg heb je een mooi uitzicht over De Duffelt, de Duitse streek tussen Nijmegen en Kleef. De naam Duivelsberg komt dan ook waarschijnlijk van Duffelsberg, toch iets minder spectaculair dan ik verwachtte.

Laatste trappen naar de Duivelsberg

Na Pannenkoekrestaurant de Duivelsberg, waar flink wat mensen zitten, wandelen we een stukje op de grens met Duitsland. Wandelaars groeten ons hier in het Duits. We lopen een stuk op met de Walk of Wisdom en het Pieterpad. Deze etappe van het Pieterpad heb ik nog niet gelopen, ik ben benieuwd in welk jaargetijde ik hier weer ben.

Verderop ligt Duitsland

Langs de Heksendans, een plek waar mensen in vroeger tijden waarschijnlijk watergeesten vereerden, lopen we weer richting de Zevenheuvelenweg over een single track dwars door de glooiende velden. Wat was dit een prachtige wandeling, zelfs op een grijze dag als vandaag. De N70 wordt gelopen als training voor bergwandelingen, maar deze Trage Tocht is een prima alternatief.

Bijna terug bij de Zevenheuvelenweg

Benieuwd naar de andere Trage Tochten die ik heb gelopen? Je vindt ze hier.

2022 | Terugblik op mijn wandeljaar

Trage Tocht Nijeberkoop

Ook in 2022 heb ik veel delen van Nederland al wandelend gezien. Naast de rondwandelingen op Klompenpaden, Groene Wissels, Trage Tochten en Knapzakroutes, liep ik weer eens een wandeling uit een wandelboekje van Gegarandeerd Onregelmatig, rondde een Streekpad af, begon een nieuwe LAW en een bijzonder lange afstandspad langs een Fries riviertje en liep verder op de resterende LAW’s en Streekpaden waaraan ik al eerder was begonnen. Lees hieronder alles over mijn wandeljaar.

Streekpad en wandelnetwerkpad

Noardlike Fryske Wâlden Streekpad aan de Leien

Eind vorig jaar schreef ik dat ik het Noardlike Fryske Wâlden Streekpad wellicht zou uitlopen dit jaar. Dat is gelukt. Met een lange pauze vanwege het broedseizoen hebben we in oktober de laatste etappe van dit mooie pad gewandeld.

Ook zijn we dit jaar begonnen met het Koningspad XL dat het Friese riviertje het Koningsdiep volgt. We hebben er inmiddels negen etappes op zitten. Voor dit pad volg je de markering van het wandelnetwerk. Het voert ons door allerlei ons onbekende streken van Friesland. Het boekje staat boordevol informatie over de geschiedenis en de omgeving waardoor je op een andere manier om je heen kijkt. De etappes zijn niet allemaal even mooi en gaan vaak over verharde paden.

LAW’s

Pionierspad

Met het Pionierspad hebben we dit jaar drie etappes afgetikt en zijn nu in Zeewolde aangekomen. Met nog drie etappes te gaan tot aan het eindpunt Muiden moeten we dit pad in 2023 toch wel af kunnen ronden. Waarschijnlijk in een wandelweekend zoals we dit jaar deden.

Met het Marskramerpad zijn we weer een stukje dichter bij Scheveningen gekomen. In augustus wandelden een vriendin en ik in twee etappes vanaf de Veluwe de Gelderse Vallei in. In 2023 komt Amersfoort in zicht en wie weet wat nog meer.

Van het wandelen over het Pieterpad is het dit jaar niet gekomen. De etappes lagen te ver weg om een dagje te gaan en er waren meer LAW’s die in een wandelweekend gelopen moesten worden. Wellicht dat het er volgend jaar van komt.

Wel startten we een nieuwe LAW: het Friese Woudenpad van Steenwijk naar Lauwersoog. Er zitten inmiddels vier etappes op en we hebben al in drie provincies gewandeld. Het bevalt goed tot nu toe.

Rondwandelingen

Rondje Aldegeaster Brekken

Ook dit jaar heb ik weer veel rondwandelingen gemaakt en beschreven. Zo liep ik in april in de zuidwesthoek van Friesland rond de Aldegeaster Brekken een verrassend knooppuntenrondje met als bonus een rondleiding door een oude spinnenkopmolen.

Met vier Klompenpaden maakte ik in 2022 o.a. een trip down memory lane in het buitengebied van een winters Zeist. Ook van de Drentse Knapzakroutes liep ik er vier. De laatste in november sprong er toch wel uit. De omgeving van Gasteren is prachtig, zeker met het prachtige weer dat er we bij hadden. Een goede tip van een collega.

Ook de Trage Tochten ontbraken dit jaar niet. Vijf liep ik er, in Drenthe en Friesland. De Tocht van Nijeberkoop maakte indruk door de zonsopgang op de Delleboersterheide in Zuidoost Friesland. De Trage Tocht Eastermar liep ik onder warme zomerse omstandigheden en was ook zeer de moeite waard.

Met negen Groene Wissels deed ik de provincies Friesland, Groningen, Drenthe, Utrecht en Gelderland aan. De Wissels in Uffelte en Niebert sprongen er toch wel uit met in Uffelte Zweeds-Drentse taferelen en in Niebert een van eerste lentewandelingen met bloeiende stinzenplanten en een eeuwenoud pad.

Stinzenplanten op de Groene Wissel Niebert

Kortom, het was wederom een mooi en afwisselend wandeljaar. Ik hoop dit in 2023 voort te zetten. Het nieuwe Nivonpad het Stellingenpad staat in ieder geval op de planning. In 260 kilometer loopt het pad door de Stellingwerven in Zuidoost Friesland en doet ook nog de Wieden in Overijssel en de Drentse dorpen van de Maatschappij van Weldadigheid aan. Zoals altijd blijkt er nog veel te ontdekken in Nederland.

Wat was jouw mooiste wandeling van 2023?

Trage Tocht Doldersum: oude snelwegen over heidevelden

Route: Trage Tocht Doldersum: Doldersummerveld, Vledder Aa en Wapserveld
Afstand: 14 km
Start: Parkeerplaats Restaurant Grenzeloos en Zo, Boylerstraat 12 Doldersum
Eind: Parkeerplaats Restaurant Grenzeloos en Zo, Boylerstraat 12 Doldersum

In het Nationaal Park Drents-Friese Wold ligt het dorpje Doldersum. Geen onbekend terrein voor mij. Ik was hier twee keer eerder, precies op deze parkeerplaats. De ene keer liep ik de zonovergoten Knapzakroute Zorgvlied – Doldersum op Hemelvaartsdag vorig jaar. De andere keer was bijna twee jaar geleden in november. Ik had hier met mijn ouders afgesproken om dezelfde Trage Tocht te lopen die ik vandaag ga doen. Toen zei buienradar dat het droog zou blijven. Niets was minder waar. Na een kilometer of zes hebben we toen de wandeling afgebroken, flink doorweekt en verkleumd.

Ook vandaag is droog weer en zon voorspeld en zo ziet het er ook uit als ik de auto parkeer. Ik loop de route nu alleen en ben benieuwd hoe het nog niet gelopen stuk van de tocht eruit ziet. Ik loop de route met de klok mee, net als de vorige keer.

Tijdens deze tocht loop ik over en langs twee uitgestrekte heidevelden: het Doldersummerveld en het Wapserveld. Het Doldersummerveld ligt er in het ochtendzonnetje prachtig bij. Het is nog vroeg en rustig. Als ik bij de uitkijktoren kom die een toegang vormt tot het veld is er niemand. Dat was bij de Knapzakroute wel anders. Ik pak mijn kans om de uitkijktoren te beklimmen en word beloond met een prachtig uitzicht.

Het uitzicht vanaf de uitkijktoren

In de daarop volgende kilometers doorkruis ik het Doldersummerveld. Op een informatiebord lees ik dat op dit veld verschillende karrensporen zijn teruggevonden die teruggaan tot de prehistorie. Grote delen van Drenthe bestonden vroeger uit veen en waren nat en moeilijk begaanbaar. Handelsroutes liepen daarom over hoger gelegen delen zoals het Doldersummerveld waar karren en koetsen niet bleven steken. Het bord zegt het mooi: “Verborgen in de heide ligt hier de A28 van toen”. Wielen in het veld illustreren dit nu.

De wielen verwijzen naar de snelweg van toen

Op het veld zie ik ook de eerste paddenstoelen. Je merkt dat het herfst is, de bomen beginnen te kleuren en je ruikt de herfst in de lucht. Qua temperstuur lijkt het daarentegen wel zomer. De zon brandt aardig, zo midden op het veld. In een shirtje met zonnebril en pet vervolg ik mijn route. Op dit verharde pad dwars over het veld ben ik niet de enige. Fietsers, wandelaars, hardlopers, ik kom ze allemaal tegen.

Knap warm zo midden op het Doldersummerveld

Herfst!

Nadat ik de Huenderweg over ben gestoken ben ik alleen. Tot aan een fietspad bij Wateren kom ik niemand tegen. Ik zie enkel de sporen en uitwerpselen van grote runderen waar borden de wandelaar voor waarschuwen: ‘blijf op minimaal 25 meter afstand’. De runderen zijn vanmorgen elders. Ik loop hier in het stroomdal van de Vledder Aa. Omgevallen bomen die over het pad zijn gevallen zijn zover weggezaagd dat er een doorgang is ontstaan. Het ziet er groen, begroeid en vochtig uit. Hoewel, waar de Vledder Aa hoort te stromen is nu slechts een drooggevallen bedding te zien.

Er is een doorgang gezaagd

Op een bankje bij Wateren drink ik mijn koffie en zie in de verte toch nog grote donkere runderen naderen. Met die 25 meter (en een wildrooster) zit het wel goed. Op naar het Wapserveld. De lucht begint te betrekken en de eerste spetters vallen. “Dat was niet voorspeld” zegt een voorbijrijdende fietser enigszins verontwaardigd tegen haar mede-fietser. Gelukkig blijft het bij een buitje. Als ik daadwerkelijk het veld opga is het droog. Ik kom langs de Meeuwenplas waar ook niet veel water lijkt te staan. Hopelijk trekt het bij de komende maanden.

Wapserveld

Het laatste deel brengt me terug naar Doldersum. Ik kruis nog een keer de Vledder Aa en hier lijkt toch een laagje water aanwezig. Over verharde wegen wandel ik langs de brink Doldersum weer in. Na bijna twee jaar heb ik deze Trage Tocht toch in zijn geheel gelopen. En hij was zeker de moeite waard. Dit lijkt me zo’n wandeling die er in elk seizoen anders uitziet. Eentje om nog eens te wandelen dus.

Een laagje water in de Vledder Aa

Benieuwd naar de andere Trage Tochten die ik heb gelopen? Je vindt ze hier.

Trage Tocht Eastermar: coulisselandschap in de Noordelijke Friese Wouden

Route: Trage Tocht Eastermar: Bergumermeer, Binnenvliet en Malen
Afstand: 12 km
Start: Parkeerplaats Rekreaasjegebied De Komerk, Eastermar
Eind: Parkeerplaats Rekreaasjegebied De Komerk, Eastermar

“Een wonderschone wandeling in een bijzonder landschap rond Eastermar” belooft de routebeschrijving ons. We hebben hoge verwachtingen van de Trage Tocht die we vanochtend gaan lopen. Nu is de omgeving voor mij niet helemaal onbekend. In februari liep ik al eens door het Friese dorpje met het Noardlike Fryske Wâlden Streekpad. De bomen waren toen kaal, het dorp lag er verlaten bij en er was op de paden rond Eastermar heel wat modder te overbruggen. Dat is vandaag wel anders. De weersvoorspellingen zijn al een paar dagen hetzelfde: heet en alleen maar zon.

Eastermar ligt precies tussen het Bergumer Meer en De Leien aan het riviertje De Lits. Het heeft een haven voor plezierjachtjes. We parkeren de auto bij de haven en het weiland dat van de winter weer de ijsbaan is. Het is half acht en er zijn nog een paar plekken vrij. Ons plan is voor de ergste hitte weer terug te zijn.

Zicht op de haven van Eastermar

We lopen de route met de klok mee en wandelen over zandpaden Eastermar uit. Ik kan me van februari herinneren dat hier nogal modderige stukken tussen zaten. Nu is het alleen maar mul zand. We volgen de markering van het doarpskuierke, vanuit Eastermar starten drie van deze kuiertochten door de mooie omgeving. Op het eerste stuk komen we welgeteld twee andere wandelaars tegen.

Bij een uitkijkheuvel zien we in de verte het Bergumer Meer liggen. Een hoge paal bij dat meer blijkt een rustboom voor vis- en zeearenden. Helaas zien we de grote vogels niet. Verder gaat de route langs houtwallen en houtsingels. Ze zorgen voor een aangename schaduw.

Vanaf de uitkijkheuvel zien we aan de horizon links van het midden de rustboom

Het Binnenvlietpad loopt langs een sloot met zeer helder water. De waterplanten wuiven in de stroming. Het water staat hoog ondanks de droogte, het kleine paadje erlangs staat op sommige stukken net niet onder water. Ik kan me voorstellen dat dit pad in andere jaargetijden een uitdaging kan zijn. Dat bevestigt ook een wat oudere wandelaar die we in het begin ook al tegenkwamen. Hij begroet ons met een “dan zien we elkaar alweer!” en vertelt dat hij inderdaad vaker heeft meegemaakt dat het pad onder water stond. Hij woont vlakbij en maakt elke ochtend een rondje van 10 km. Om half 10 is hij meestal weer thuis voor de koffie.

Binnenvlietpad

Als wij ook zin krijgen in koffie komen we een ‘pleisterplak’ tegen, een bankje tegen de grote voortuin van een boerderij aan. Een ideale koffieplek. Om ons heen dragen de vogelhuisjes teksten als ‘vogala’ ‘hagunnun’ en ‘hinase hic’. Een verwijzing naar de oudste bekende zin in het Oudnederlands, een pennenproef van een monnik ”Hebban olla vogala nestas hagunnan hinase hic anda thu, wat ubidan we nu?” Ik heb wel eens minder creatieve teksten op vogelhuisjes zien staan!

Pleisterplak

Vogelhuisjes met een Oudnederlandse tekst

Over verharde en vooral onverharde wegen lopen we richting De Leien. Helaas krijgen we het meer niet te zien. Maar de omgeving is ook zeker prachtig. Op een zeker moment moeten we even rekening houden met overstekende koeien die zich helemaal niets van ons wandelaars aantrekken.

Overstekende koeien

Het loopt tegen half 11 als we Eastermar weer inlopen. Bij de kop van de gracht blijf ik even staan bij het indrukwekkende kunstwerk, een immense tafel gemaakt van een zwaard van een platbodem met 16 rode stoelen eromheen. In de rand van het tafelblad staat een gedicht van dichter Dam Jaarsma (1914 – 1991) gegraveerd.

Een indrukwekkend kunstwerk

Eastermar

Op de parkeerplaats lopen mensen af en aan met koelboxen en tassen. Zij hebben een dag op het water voor de boeg. Wij hebben onze activiteit van vandaag er weer op zitten. Wat een prachtige omgeving is het hier toch. Deze Trage Tocht is zeker een aanrader, zeker in de drogere jaargetijden. Een mooie manier om een wat minder bekend gebied van Fryslân te ontdekken.

Benieuwd naar de andere Trage Tochten die ik heb gelopen? Je vindt ze hier.

Trage Tocht Roden (voorheen Roderesch): langs kronkelende Diepjes

Route: Trage Tocht Roden: Lieverse Diep en Landgoed Mensinge
Afstand: 11 km
Start: Parkeerplaats aan de Hoofdweg Roderesch
Eind: Parkeerplaats aan de Hoofdweg Roderesch

Een paar maanden nadat deze blogpost verscheen is de naam van de Trage Tocht veranderd van Trage Tocht Roderesch naar Trage Tocht Roden. Ook het startpunt is tegenwoordig in Roden. De titel en link naar de wandeling heb ik aangepast, de verdere blogpost niet.

Lieverse Diep

In de Kop van Drenthe ligt het dorpje Roderesch, niet ver van de grotere plaats Roden. Op een bewolkte ochtend lopen we de rondwandeling Trage Tocht Roderesch die ons door het gebied leidt dat tussen Roden en Roderesch in ligt. We lopen door open land in het beekdal van het Lieverse Diep (verderop Oude Diep) dat we meerdere keren kruisen. Kenmerkende uitkijktorens die we tijdens de Knapzakroute Langelo ook zagen, markeren het landschap waar de beek doorheen kronkelt. Toen liepen we langs het Oostervoortse Diep, een zijtak van het Diep waar we nu langslopen.

Markante uitkijktorens

Landgoed Mensinge volgt, behorend bij de gelijknamige havezate bij Roden. Beide plekken kunnen zeer toeristisch zijn, maar op deze Bevrijdingsdag valt het mee. We passeren heideveld het Moltmakersstuk, de sterrenwacht bij het Sterrebos en een groep langharige, langhoornige geiten die rustig op het pad blijven liggen als we passeren. In het bos fluiten de vogels naar hartenlust. Een goudvink laat zich door ons bewonderen terwijl hij relaxed op een tak zit. De bomen zijn nu op hun mooist met hun frisgroene blaadjes.

Frisgroen voorjaarsblad in het Mensingebos

In Roden, het dorp van Ot en Sien, pikken we de Brink mee en het landhuis Mensinge maar duiken dan snel weer het Mensingebos in. Langs een vennetje en een heideveld lopen we weer richting Roderesch. Deze korte wandeling is ideaal om in een ochtend te doen. Het volgt voor een deel het Drenthepad. De geel-rode markering lokt vooral later op de ochtend verschillende wandelaars het gebied van de Diepjes in. Een prachtig gebied, zelfs met bewolkt weer. Hier komen we nog eens terug!

Havezate Mensinge

Benieuwd naar de andere Trage Tochten die ik heb gelopen? Je vindt ze hier.