Jabikspaad etappe 3 en 4 Oost: Oudebildtzijl – Leeuwarden

On 9 april 202419 april 2024 door Door SuzanneinWandelen1 reactie

Route: Jabikspaad
Afstand: 16 km
Start: Parkeerplaats Keuningsstreek Oudebildtzijl
Eind: Leeuwarden-Noord

Een nieuw jaar, een nieuw wandelpad. In januari 2024 beginnen we aan het Jabikspaad. Dit is een aanlooproute naar Santiago de Compostela, beginnend aan het wad. De wandeling van ruim 140 km loopt van Sint Jacobiparochie naar Hasselt en kent tot aan Jirnsum een oost- en een west-route. Wij lopen ze allebei. De route is gemarkeerd met een geel-blauwe streep en een gele wulk op een blauwe achtergrond. Langs de route zijn verschillende stempelposten. In 2017 en 2018 liepen we het Jacobspad, de Groningse tegenhanger.

Gisteren was het de eerste zomerse dag van het jaar en dat half april! Vandaag is het nog steeds prachtig wandelweer, met 18 graden alleen een paar graadjes kouder. Met vrienden die in Leeuwarden wonen, wandelen we vandaag van Oudebildtzijl naar de Friese hoofdstad. We spreken af bij Brasserij Wad Noflik in Oudebildtzijl, waar we drie maanden geleden onze eerste wandeling over het Jabikspaad eindigden. Mijn man en ik hebben onze auto in Oudebildtzijl geparkeerd, onze vrienden komen te voet vanuit Leeuwarden. Zij zijn in training voor de Nijmeegse vierdaagse en er moeten kilometers gemaakt worden.

Na wederom een heerlijke cappuccino vangen we met zijn zessen de route aan over bijna alleen verharde wegen. We passeren Feinsum, Stiens, Britsum, Cornjum en Jelsum alvorens we Leeuwarden bereiken. We zijn aan het einde van de ochtend gestart en in Feinsum eten we onze lunch met uitzicht op een refugio. Een ‘camino de Santiago’-vlag en de naam Ultreia (letterlijk ‘daarbuiten’, een pelgrimsgroet zoals ‘buen camino’) laten er geen twijfel over bestaan. Dit is een gastenverblijf voor pelgrims op het Jabikspaad.

In Stiens lopen we langs een voormalig stationsgebouw van de Noord-Friesche Locaalspoorweg-Maatschappij (NFLS). Vanaf 1899 werden er sporen aangelegd vanuit Leeuwarden naar Stiens, waar die sporen zich vertakten in een oostelijke en westelijke tak. De oostelijke tak werd ook wel het ‘Dokkumer lokaaltje’ genoemd en kwam inderdaad langs Dokkum. In de jaren ’30 en ’40 van de vorige eeuw werden meerdere lijngedeelten gesloten. In 1997 was de laatste rit tussen Leeuwarden en Stiens.

We komen meer geschiedenis tegen op deze etappe. We passeren twee states (landhuizen): Martenastate in Cornjum en Dekemastate in Jelsum. Adellijke families bewoonden deze landgoederen. In de parkachtige tuinen werden in de 17e en 18e eeuw stinsenplanten geplant, zoals sneeuwklokje, haarlems klokkenspel, winterakoniet, holwortel en vele anderen. In het (vroege) voorjaar is het de moeite waard om hier eens een wandelingetje te maken en de vele bloeiende planten te bewonderen. Wij zijn hier op het juiste moment. O.a. holwortel en de bostulp zijn in groten getale aanwezig. Met het zonnetje een prachtig gezicht.

En de lente zien we gedurende de hele etappe terug. De bomen beginnen blaadjes te krijgen, in de sloten schieten de eerste sprietjes riet op en we zien eenden met kuikens. De blauwe luchten met wolken en de groene weiden leveren mooie plaatjes op. Boerderijen met indrukwekkende voorhuizen maken het geheel af. Er is veel zon maar ook veel wind. Fikse tegenwind. Aanvankelijk verstaan we elkaar door die wind met moeite. Maar vanaf Stiens lopen we wat beschutter door de dorpen en neemt de wind wat af.

Op de Vierhuisterweg bij het Leeuwarder Bos buigen we af naar het huis van onze vrienden. Hier eindigen we onze wandeling onder het genot van een ijsje. Het was een mooie en gezellige wandeldag.

Benieuwd naar de andere etappes van het Jabikspaad? Hier vind je de verhalen over de etappes tot nu toe.

Trage Tocht Mildam: vleermuizen en een ecokathedraal

On 16 maart 2024 door Door SuzanneinWandelenEen reactie plaatsen

Route: Trage Tocht Mildam: Ecokathedraal, Ketlikerheide en Ketliker Skar
Afstand: 15 km
Start: Parkeerplaats Tsjongertsjerke, Mildam
Eind: Parkeerplaats Tsjongertsjerke, Mildam

Mildam en Katlijk zijn dorpen bij Heerenveen, in de Friese Wouden. Deze Trage Tocht rond deze dorpen, weet veel onverharde paden te vinden in de bossen en het heidegebied van de Ketlikerheide en de Ketliker Skar. Ook komen we een paar opmerkelijke objecten tegen. Met de wateroverlast valt het dit keer mee. We hoeven maar één keer om te keren. De wandelaars (met pony en twee honden) die uit tegengestelde richting kwamen, droegen laarzen. Ze kenden duidelijk het gebied.

Met deze wandeling dwalen we door brede beuken- en eikenlanen en over smalle paadjes. Over heidevelden, door bossen en door het typische coulisselandschap van deze streek. We lopen langs een ijsbaan, tennisbaan, twee oude kerken, waaronder de kerk in Katlijk. Deze Thomaskerk uit 1525 met klokkenstoel is o.a. bekend van het Sint-Thomasluiden. Tussen 21 en 31 december worden de klokken geluid om de kwade geesten, die de dagen doen korten, te verdrijven.

Vlakbij Mildam komen we langs de Ecokathedraal, een project dat in 1970 is begonnen door filosoof, ecotect en landschapsarchitect Louis le Roy (1924-2012). Het idee is om dit project tot het jaar 3000 te laten duren om de langdurige processen tussen mens en natuur te bestuderen. Overtollig bouwmateriaal zoals stoeptegels, paaltjes en zelfs grafstenen, worden op elkaar gestapeld om dieren en planten hun gang te laten gaan. Tussen de stenen bloeien nu sneeuwklokjes, narcissen en speenkruid. Vogels vliegen heen en weer en kwetteren naar hartenlust.

Op de Ketlikerheide, een heidegebied met opvallende hoogteverschillen en veel omgewaaide bomen, komen we geen mens tegen. Op een bankje met uitzicht op een meertje met grauwe en canadeze ganzen drinken we onze koffie. Hoewel het overwegend bewolkt is, breekt op dat moment de zon door. Goede timing!

De Ketliker Skar, aan de overkant van de Schoterlandseweg, loopt bijna helemaal door tot aan de rivier de Tsjonger. Het adellijke bos is oorspronkelijk aangelegd voor productie en heeft een aantal brede beuken- en eikenlanen. De paden zijn goed begaanbaar, alleen staan veel bomen met hun voeten in het water. De vele regen van afgelopen tijd heeft zijn sporen nagelaten.

Bij een graslandje komen we drie bouwsels tegen die historie en natuur met elkaar verbinden. Op deze plek op de Ketliker Skar vonden in de Tweede Wereldoorlog drie geslaagde wapendroppings plaats voor het Friese verzet. Wat je hier nu ziet zijn reconstructies van drie wapendroppingskokers op palen met een ingebouwd vleermuisonderkomen. De vleermuis staat hier symbool voor de mannen van het lokale verzet die de wapen verzamelden: ’s nachts actief en kwetsbaar. Op de palen zit een knop waar je, als er genoeg stroom is van de zonnecel bovenop de paal, het verhaal kunt horen van de wapendroppings. Helaas gebeurt er niets als wij op de knop drukken.

Wapendroppingskokers/vleermuisonderkomens

De wandeling komt langs het onbemande informatiecentrum It Beekpronkje van It Fryske Gea. We nemen er een kijkje. Vanaf deze plek starten ook natuurwandelingen en andere activiteiten. De Ketliker Skar en Ketlikerheide zijn leuke gebieden om een middag door te brengen. Er zijn ook een aantal wandelingen uitgezet.

Wij overbruggen de laatste paar kilometers naar Mildam, terug naar de auto. Het was een mooie natuurwandeling hier in de Friese Wouden.

Benieuwd naar de andere Trage Tochten die ik heb gelopen? Je vindt ze hier.

Friese Woudenpad variant C3: Steenwijk – Driewegsluis Nijetrijne

On 13 maart 2024 door Door SuzanneinWandelenEen reactie plaatsen

Route: Friese Woudenpad
Afstand: 19 km
Start: Station Steenwijk
Eind: Paviljoen Driewegsluis, Nijetrijne

Het Friese Woudenpad loopt van Steenwijk naar Lauwersoog en is 147 km lang. Als je hier de drie varianten bij rekent is dat nog eens 86 km extra. Het pad loopt door drie provincies en het gevarieerde gebied van de Weerribben, het Drents-Friese Wold, de Friese Wouden en het Nationaal Park Lauwersmeer. Samen met het Pionierspad en het Floris V-pad vormt het Friese Woudenpad het Diagonaalpad. De naam zegt het al, het pad loopt diagonaal door Nederland van de noordoosthoek naar het zuidwesten. Het Pionierspad heb ik ook gelopen. Hier vind je de verslagen.

Het Friese Woudenpad blijft lonken. Liepen we een paar weken geleden nog variant B, vandaag is het tijd voor variant C3. Variant C (1 t/m 3) is onderdeel van het voormalige Domelapad dat van Haren naar Steenwijk liep en vernoemd is naar een van de oprichters van de socialistische beweging in Nederland, Ferdinand Domela Nieuwenhuis. Ik begin vandaag bij station Steenwijk en loop naar Paviljoen Driewegsluis waar mijn man mij oppikt. Een aantal kilometers verder dan het ‘officiële’ einde van variant C3 in Oldemarkt. Ik heb 19 zonnige kilometers voor me.

De etappe is divers. Vanaf het station loop ik dwars door het centrum van Steenwijk. Er is markt en op dit tijdstip (nog voor negenen) is het er al een drukte van belang. Ik ga verder via de vestingwallen en landgoed Rams Woerthe, dat met een villa met Jugendstil elementen (1899), herten, een vijver en een bos een ideaal hondenuitlaatgebied is. Langs een jachthaven, waterzuiveringsinstallatie, woonboten en een woonwagenpark loop ik de stad uit. Voor me ligt het polderlandschap langs het kanaal Steenwijk-Ossenzijl. Een groot bord biedt bouwland aan. Het weiland waarin het staat, staat hier en daar flink onder water.

Ik wandel over een fietspad een groot stuk langs het kanaal. Op de plek waar 80 jaar geleden een bommenwerper neerstortte, drink ik op een bankje mijn koffie. Ik probeer het me voor te stellen, maar het vredige landschap om me heen maakt dat lastig. Ondanks de zon maakt de fikse wind het koud. Ik draag al sinds het begin mijn wanten. Als ik verder wil gaan, zie ik een roeiboot aankomen, drie roeisters en een stuurvrouw. Ik maak een foto waarna een van de roeisters roept, “hey, we komen op de foto!” Ik wil nog antwoorden dat ik het stoer vind dat ze bij deze wind en kou op pad gaan, maar ze zijn alweer te ver weg. Bij deze!

Het fietspad gaat over in een graspad. Rechts van me zie ik het glooiende landschap van het stuwwalcomplex bij Steenwijk. Een paar kilometer verder buigt de route af naar die heuvels. Vanaf daar heb ik een mooi zicht op het kanaal. De heuvels en later ook het Braambos vormen een heel ander landschap dan de polders. Mooi, deze variatie in de etappe.

Bij Oldemarkt bloeien de bosanemonen en het speenkruid volop. De sleedoorns staan in bloei en ook de gele bloemetjes van de forsythia trekken de aandacht. De beginnende lente is een fijn jaargetijde voor een wandeling. Ik word zo blij van al die bloeiende planten, zeker na de grijze natte maanden.

In de Hoofdstraat van Oldemarkt hangt de kerstversiering nog. Dat doet toch wat af aan dat lentegevoel… Bij de brandweer eet ik mijn brood op en maak me op voor de laatste kilometers. Over lange rechte verharde wegen doorkruis ik een open landschap. De brug van de driewegsluis Nijetrijne zie ik al van verre. Een driewegsluis is zeldzaam, in Nederland zijn er maar drie. Op deze plek, op de grens van Overijssel en Friesland, kun je als watersporter veel kanten op, door de Lendevallei naar Wolvega, naar natuurgebied de Rottige Meente en natuurlijk naar het Friese Merengebied.

Bij de driewegsluis zijn een camperplaats, een passantenhaven en een paviljoen. Men is bezig nieuwe aanlegplekken te maken. Ze mogen wel opschieten, het vaarseizoen breekt bijna weer aan. En in de zomer is het hier enorm toeristisch. Ik kan het weten, afgelopen zomer heb ik hier een knopenrondje gelopen met een vriendin. Naderhand, op het terras van het paviljoen, hadden we een mooi uitzicht op alle bootjes die af- en aanvoeren.

Ook nu strijken mijn persoonlijke taxichauffeur (mijn man) en ik neer op het terras. De eerste van het jaar. Na 19 kilometer heb ik wel een cappuccino met wat lekkers verdiend. En in het zonnetje, heerlijk! Ik kijk terug op een afwisselende etappe die, op een graspad na, volledig verhard was. Volgende keer verder de Lendevallei in richting Wolvega en De Hoeve.

Benieuwd naar de andere gelopen etappes van het Friese Woudenpad? Hier vind je de etappes tot nu toe.

Friese Woudenpad variant B: Ureterp – Hoornsterzwaag

On 1 maart 2024 door Door SuzanneinWandelen2 reacties

Route: Friese Woudenpad
Afstand: 19 km
Start: Weibuorren Ureterp
Eind: Dominee ten Catewei Hoornsterzwaag

We hebben de Friese Woudenpad-smaak te pakken. Een paar weken geleden liepen we nog tussen Dokkum en Eanjum. Vandaag is het tijd voor een van de varianten van het pad. En wel die tussen Ureterp en Hoornsterzwaag. Met 19 kilometer goed in één etappe te doen. Het eerste deel loopt door de wat meer toeristische gebieden van dit deel van Friesland: De Slotplaats bij Bakkeveen en de Duurswouderheide. Het tweede deel in de buurt van Donkerbroek is ook voor ons onbekend terrein.

Dat merken we ook met de wandelaars die we tegenkomen. In de bossen van De Slotplaats, waar we na een lange rechte weg vanuit Ureterp terechtkomen, komen we enkele wandelaars en ruiters tegen. En ook groot materieel. Verschillende paden zijn afgezet in verband met werkzaamheden. Het bankje dat net in Zweden lijkt te staan en waar ik meerdere malen langs ben gekomen met o.a. het Koningspad XL staat er een beetje treurig bij te midden van allemaal boomstammen en een afgezet vlonderpad.

Tussen De Slotplaats en de Duurswouderheide strijken we neer bij hotel-restaurant De Stripe voor een cappuccino met een warme wafel. Zeer welkom na een frisse acht kilometer. Op de Duurswouderheide zien we meer schapen dan mensen. Dit heidegebied is een van de grootste aaneengesloten heidevelden van Friesland. Ook met het grijze weer van vandaag blijft het mooi.

Dan volgt het tweede deel, waar we welgeteld één persoon tegenkomen. De man met rugzak en laarzen heeft zijn zinnen gezet op het bankje waar wij net zijn neergestreken voor de lunch, aan de Opsterlandse Compagnonsvaart in de buurt van Moskou en Petersburg. “Dan maar een volgende” verzucht hij. Wij knikken bemoedigend, “Er komt vast snel eentje”.

Wat volgt zijn geen bankjes, maar karresporen en zandpaden. De een wat natter dat de andere. De laatste paar kilometers voeren ons over de Wykein waar hier en daar grond op is geworpen, wat het wandelen niet makkelijker maakt. Naarmate we verder komen, wordt het pad steeds natter en de opgeworpen grond minder. Zou er een verband zijn? Gelukkig hebben we beide hoge wandelschoenen aan en bereiken we met droge voeten het eindpunt. Weer een etappe van het Friese Woudenpad afgestreept. Waar voert de volgende ons naartoe?

Benieuwd naar de andere gelopen etappes van het Friese Woudenpad? Hier vind je de etappes tot nu toe.

Friese Woudenpad etappe 8: Dokkum – Eanjum

On 23 februari 202421 februari 2024 door Door SuzanneinWandelen4 reacties

Route: Friese Woudenpad
Afstand: 22 km
Start: Busstation Dokkum
Eind: Parkeerplaats Plus Eanjum

In december 2023 liepen we van Dokkum naar Feanwâlden over het Friese Woudenpad. Vandaag starten we weer in Dokkum maar lopen nu de ‘goede’ richting op. Richting Lauwersoog. Lauwersoog is voor vandaag net wat te ver, dus we lopen tot aan Eanjum. Hier rijdt ook een bus naar Dokkum, dus dat komt mooi uit. Liepen we vorige keer nog in de natte sneeuw en de kou, vandaag is het een prachtige lentedag. We lopen zelfs hele stukken zonder jas.

De kerstlampjes in Dokkum van december hebben plaatsgemaakt voor sneeuwklokjes en narcissen. Het heeft allebei wel wat. Langs het Dokkumergrootdiep lopen we Dokkum uit. Met de zon in ons gezicht, wandelen we over fietspaden langs een oude steenfabriek richting Ie. Net als we zin beginnen te krijgen in koffie staan daar meerdere bankjes met een tafel. Ze lijken van baksteen gemaakt, maar als we er op kloppen levert dat een metalig geluid op. In de zon met uitzicht op het water smaakt die koffie nog beter.

Ie is een oud dorp uit de 10e eeuw met leuke huisjes en een eveneens eeuwenoude kerk op een terp. De route leidt ons er dwars doorheen.

Na Ie begeven we ons bij het buurtschap Ald Terp voor het eerst deze wandeling op onverharde paden. Ik had bewust mijn hoge wandelschoenen aangedaan, gezien de ervaringen met modder en water de afgelopen tijd. Nu komen ze goed van pas. Dwars door de weilanden lopen we over een modderig graspad naar Nylân. We komen hier welgeteld drie wandelaars tegen. Dit lenteweer lokt de mensen naar buiten.

Na Nylân krijgen we zicht op het Lauwersmeer. Tot aan Ezumazijl zien we aan onze rechterhand riet, water, Hollandse luchten en veel vogels. De verrekijker komt goed van pas. Auto’s met vogelaars rijden langzaam voorbij met het raampje open. Ook komen we de vogelaars te voet tegen, hun telescopen meesjouwend op hun rug. De vliegende deur (zeearend) die aangekondigd wordt op Lauwersmeer-bord, zien we helaas niet. Wel veel ganzen, die gedurende de hele etappe in V-vorm over komen vliegen en voor het nodige achtergrondgeluid zorgden.

Bij Ezumazijl steken we de dijk weer over. Hier ligt een indrukwekkende oude sluis met nieuwe deuren uit 2023. De Zuider Ee mondt hier uit in het Lauwersmeer. In het nabijgelegen haventje liggen diverse zeilboten.

Over een fietspad bereiken we Esonstad, een groot Landalpark in de vorm van een oud Fries stadje. De trapgevels en zelf een stadspoort schitteren je tegemoet. Het is voorjaarsvakantie en de parkeerplaats staat dan ook aardig vol. Wij hebben er 19 kilometer opzitten en hebben wel trek in een lunch. Bij een van de horecagelegenheid strekken we onze benen en vullen we onze magen.

Na Esonstad is het niet ver meer naar Eanjum. Over fietspaden overbruggen we de drie kilometer. Vorig jaar april was ik ook in Eanjum (Anjum). Samen met een vriendin liep ik toen een rondje van het Bonifatius Kloosterpad. Het beloofde zonnetje brak toen niet door. Dat was vandaag wel anders. Met rode wangen bereiken we de auto. Het wordt weer tijd om zonnebrand, pet en zonnebril in de rugzak te stoppen. Heerlijk!

Benieuwd naar de andere gelopen etappes van het Friese Woudenpad? Hier vind je de etappes tot nu toe.

Jabikspaad etappe 1 en 2 Oost: Sint Jacobiparochie – Oudebildtzijl

On 7 januari 202419 april 2024 door Door SuzanneinWandelen10 reacties

Route: Jabikspaad
Afstand: 16 km
Start: Parkeerplaats aan Georg van Saksenstraat Sint Jacobiparochie
Eind: Parkeerplaats Keuningsstreek Oudebildtzijl

Na maanden van regen lijkt er nu een week aan te breken met echt mooi winterweer. De eerste zonnige dag valt op een zondag. Ondanks de code geel voor gladheid laden wij de fietsen op de auto en rijden naar Oudebildtzijl voor de eerste twee etappes van het Jabikspaad. In het zonnetje fietsen we naar Sint Jacobiparochie en starten we het pelgrimpad tegenover de Groate Kerk. Voor de gele kerk vormen de straatstenen een jacobsschelp. Het muurtje om de kerk heen herbergt plaatsnamen die je op weg naar Santiago tegenkomt. Ook is dit een refugio, een plek waar pelgrims kunnen overnachten. Je komt, zeg maar, goed in de stemming om op pelgrimpad te gaan.

Zicht op Sint Jacobiparochie vanaf de Oude Bildtdijk

Over schelpenpaadjes lopen we Sint Jacobiparochie uit naar de Oude Bildtdijk. Ooit was dit gebied zee. Eeuwenoude dijken houden nu de zee buiten. Tijdens onze wandeling vandaag lopen we over meerdere dijken. De volgende is de zeedijk waar het grootste deel van onze wandeling vandaag over heen gaat. Hoewel de zon zich sinds Sint Jacobiparochie verschuilt achter wolken, blijft het een mooi gezicht: het verschijnen van een zee als je op een dijk geklommen bent. In de verte zien we Ameland. Met de verrekijker is de rood-witte vuurtoren van Hollum goed te zien.

Tot aan Zwarte Haan blijft de zon zich verschuilen. Met de wind pal tegen is het flink koud. We vinden het dan ook niet vreemd dat we niemand tegenkomen. Bij Zwarte Haan verandert dit. Op een bankje drinken we onze koffie en de zon breekt zowaar door. Meerdere mensen komen de dijkopgang over om uit te waaien op deze mooie winterdag.

Zwarte Haan wordt ook wel Finisterre (letterlijk: eind van de wereld) aan het Wad genoemd. Finisterre ligt eigenlijk in Spanje aan de kust, een kleine 100 kilometer westelijk van Santiago de Compostela. Veel pelgrims lopen na het bereiken van Santiago nog door naar Finisterre. Hier in Zwarte Haan is er een horecagelegenheid (die dicht is), een monument van De Slikwerker en tot 1948 vertrok hier de veerboot naar Ameland. Voor ons is het de plek waar de zon ging schijnen.

Wij lopen door naar het oosten over de zeedijk. Het is eb en het water staat laag. Naarmate we verder lopen, komt er steeds meer land tussen de dijk en de zee te liggen. ‘Landaanwinning’ staat er op het kaartje in het boekje. Zou dit voor natuurdoeleinden zijn?

Na ruim zes kilometer laten we de zee achter ons. Volgens het boekje is dit de laatste ontmoeting met de zee tot aan Spanje, een kleine 3000 kilometer verder. We kijken nog eens goed en dalen dan af naar het binnenland. Door Nieuwebildtzijl lopen we terug naar Oudebildtzijl. In het centrum zien we een bord van Brasserij Wad Noflik waarop warme koffie wordt beloofd. Ondanks de zon zijn we aardig verkleumd en we eindigen ons eerste schreden op het Jabikspaad in een knus koffietentje met heerlijke cappuccino.

Deze eerste twee etappes gingen volledig over verharde wegen. Met al de nattigheid van de laatste tijd geen enkel probleem. De weidse uitzichten waren prachtig. En op die lange wegen is het goed mijmeren. We zijn het wandeljaar met het Jabikspaad goed begonnen.

Benieuwd naar de andere etappes van het Jabikspaad? Hier vind je de verhalen over de etappes tot nu toe.

Friese Woudenpad etappe 7: Dokkum – Feanwâlden

On 13 december 202321 februari 2024 door Door SuzanneinWandelen2 reacties

Route: Friese Woudenpad
Afstand: 18 km
Start: Busstation Dokkum
Eind: Station Feanwâlden

In 2023 liepen we in januari voor het laatst over het Friese Woudenpad. Het was toen prachtig winterweer en koud. Op de valreep van 2023 lopen we opnieuw een etappe van deze LAW. Wederom is het koud. In plaats van zon is er natte sneeuw. Omdat Eastermar, waar we vorige keer geëindigd zijn, niet met OV te bereiken is en we geen zin hebben in een fietsritje in deze kou, lopen we de volgende etappe, tussen Feanwâlden en Dokkum.

In Dokkum blijkt vanaf begin van de middag een drukbezochte kerstfair te zijn. Om de drukte te vermijden, lopen we de etappe andersom. We starten in Dokkum en lopen naar het station van Feanwâlden. In totaal wandelen we 18 km vandaag. We maken extra kilometers van het busstation in Dokkum naar de route, van de route naar station Feanwâlden en tussendoor in Damwâld, voor een warm kopje koffie. Geen enkel probleem, het is alweer een tijdje geleden dat ik zo’n langere afstand liep. Lekker om weer op pad te zijn.

Dokkum is druk bezig haar binnenstad in kerstige sferen te brengen. Er staan kraampjes voor de kerstfair, overal hangen kerstlichtjes, ook aan de schepen in de gracht en de straten zijn bezaaid met houtsnippers. Een goed begin van de wandeling. We lopen langs het keerpunt van de Elfstedentocht, uitgebeeld door een bankje in de vorm van een schaats.

Ook ontbreekt Bonifatius niet tijdens deze etappe door Dokkum. De heilige werd hier in 754 vermoord. Nu is er als eerbetoon aan hem nog een standbeeld, een Bonifatiuskapel (in 1934 gebouwd) en een waterbron. De bron zou een geneeskrachtige werking hebben. Via een trapje kun je erin lopen. Wij nemen een kijkje bij de kapel en de bron maar slaan het waden door de bron even over. Het laagje ijs maakt het niet echt aantrekkelijk.

Bonifatius met op de achtergrond de bron en de kapel

Via buitenwijken en mooie grote huizen lopen we Dokkum uit en komen tussen de weilanden te lopen. Er valt natte sneeuw en er staat een koude wind. We prijzen ons gelukkig dat we handschoenen en een muts hebben meegenomen. Op een hondenuitlater en een hardloper in korte broek (!) na komen we weinig mensen tegen. Het is weer om binnen bij de kachel te zitten. De Trekweg blijkt afgesloten en met een omweg komen we bij Damwâld.

Bij Damwâld zijn we nogal verkleumd. Volgens Google is er een winkelcentrum met een lunchroom. Daar is vast koffie, besluiten we en we buigen van de route af naar het centrum van Damwâld. De koffie is er inderdaad, met iets lekkers. Met zulk weer is het extra fijn om even op te warmen. Na de koffie pikken we de route weer op en lopen over een smal schelpenpaadje naar Broeksterwâld.

Na Broeksterwâld komen we bij De Falom, een gehucht dat vroeger geen goede reputatie had. Intimidatie, bedreigingen, berovingen, moorden, de plek stond vroeger als ‘goddeloos’ te boek. Wij zien geen mens, ook geen goddeloze, en strijken neer op een bankje aan de Valomster Vaart voor de lunch.

Hierna maken we ons op voor het laatste stuk van de etappe dat ons door de Houtwiel leidt, een ruig moerasgebied waar ook een laarzenpad loopt. Het schelpenpaadje dat we volgen, is één grote aaneengesloten plas. Voor het laarzenpad zullen laarzen nu zeker geen overbodige luxe zijn. Iets voor drogere omstandigheden. Ook hier komen we niemand tegen. Op de vaarten in het gebied ligt een laagje ijs. Ook met dit weer is het er prachtig.

Met de etappe Feanwâlden – Damwâld van het Noardlike Fryske Wâlden Streekpad liep ik eind 2019 ook door de Houtwiel, maar door een ander deel. De zon scheen toen, dan ziet de wereld er toch heel anders uit. Toen kwamen we niet langs een zeldzame molen, nu wel. In the middle of nowhere staat een paaltjasker. In heel Nederland zijn er nog 25 te vinden, waarvan 11 in Friesland. En eentje staat dus hier, in de Houtwiel.

Als het pad het spoor kruist, is dat een teken dat wij moeten afbuigen naar het station van Feanwâlden. Het is nog een kilometer of twee lopen voordat we weer in een warme auto kunnen stappen. Ondanks de kou was het een mooie etappe. Dokkum is een stad om nog eens heen te gaan en de Houtwiel blijft mooi.

Benieuwd naar de andere gelopen etappes van het Friese Woudenpad? Hier vind je de etappes tot nu toe.

Koningspad XL etappe 12: Heerenveen – Aldeboarn

On 16 augustus 202312 augustus 2023 door Door SuzanneinWandelen1 reactie

Route: Koningspad XL
Afstand: 22 km
Start: Station Heerenveen
Eind: Knooppunt 38, centrum Aldeboarn

In februari 2022 beginnen we aan een nieuwe route: het Koningspad XL. Dit pad loopt door het stroomdal van het Koningsdiep in Friesland, beginnend bij Allardsoog en eindigend bij Raerd. Tegenwoordig is het Koningsdiep een beekje, maar in vroeger tijden was het een machtige rivier die onder de naam Boorne uitmondde in de voormalige Middelzee. Ik lees in het routeboekje dat dit stroomdal een van de mooist bewaarde en meest karakteristieke beekdalen is van Noord-Nederland. Dat maakt nieuwsgierig. Het pad volgt de knooppunten van wandelnetwerk Fryslân.

Het is zover, vandaag loop ik de laatste etappe van het Koningspad XL. Begin vorig jaar begon ik de route met een rondje Allard s oog. Ik volgde het Koningsdiep naar Raerd, een riviertje dat tussendoor ook andere namen kreeg, keerde via een andere route terug naar Bakkeveen, liep nog een rondje bij Oranjewoud en nu is het tijd voor de laatste etappe. Deze loopt van Heerenveen naar Aldeboarn, dwars door De Deelen. Een gebied waar ik met etappe 5 ook doorheen liep.

Volgens de weerman wordt het vandaag 26 graden, zonnig en staat er een stevig windje. Al vroeg start ik in Heerenveen mijn wandeling. Hoewel het vrijdag is, is het rustig. Het is midden in de zomervakantie, veel mensen hebben vrij. Langs de vaart die tot in het centrum van Heerenveen loopt, wandel ik in tegengestelde richting, naar de A7. Bootjes liggen aan de kanten in het ochtendzonnetje, een enkele fietser komt voorbij. Een hondenuitlater staart naar het water, terwijl haar viervoeter zijn behoefte doet.

Ik wandel richting Terband onder meerdere vertakkingen van het klaverblad van snelwegen door. Vroeger lag hier een rotonde. De rotondekerk van Terband herinnert hier nog aan. De weg door het dorpje Terband is nu doodlopend. Ooit reed hier een bus. De bushalte en het bushokje hebben nu een andere bestemming gekregen.

Na Terband volgen de lintdorpen Luinjeberd en Tjalleberd. De lange Aengwirderweg wordt omzoomd door grote bomen die de nodige schaduw bieden. Zeer welkom, het is nu, nog geen 9 uur, al knap warm aan het worden. In Tjalleberd slaat de route af, de weilanden in. Althans, dat denk ik. Ik zie geen markering en loop in stevige pas door het hoge natte gras langs de sloot, naar het andere eind van het weiland. Daar is een hek en volgens mijn route-app OsmAnd loopt daar ook een paadje. Als ik over het hek ben geklommen, zie ik recht voor me een bankje achter een bomenrij. Tijd voor koffie.

Voor het bankje langs loopt een paadje met wandelknooppuntmarkering. Hier had ik moeten lopen in plaats van door het weiland! Ik laat mijn doorweekte schoenen en sokken drogen in het zonnetje terwijl ik mijn koffie drink. In de verte zie ik de melkfabriek op het industrieterrein langs de A7.

Over verharde en onverharde graspaden en zelfs een bospaadje door een bomenstrook, kom ik in Gersloot uit. Het lintdorp dat volgt na Tjalleberd op diezelfde Aengwirderweg. Ik loop een stukje terug over de weg om vervolgens weer een onverhard pad in te slaan dat mij richting De Deelen voert. De bermen langs de sloot staan vol met het kleurrijke springbalsemien en fluitenkruid op zijn retour. Hier en daar steken paddenstoelen hun kopjes boven de grond.

Bij natuurgebied De Deelen neemt de route dit keer een ander pad dan tijdens de vorige etappe door dit gebied. Toen liepen we te midden van libellen over vlonderpaden en bruggetjes. Nu volg ik een lang recht graspad met aan weerszijden water. De oranje bessen van de lijsterbes en het paarse koninginnekruid geven kleur aan de omgeving. In het water dobberen eenden tussen waterlelies. Zeker mooi, maar het andere pad door De Deelen was verrassender.

Via weilanden verlaat ik De Deelen en volg de verharde weg naar het eindpunt van deze etappe: Aldeboarn. De Boorne (ook het Koningsdiep) stroomt door dit dorp en eind augustus vindt de traditionele gondelvaart weer plaats. Langs de kant liggen meerdere platbodems met bouwwerken in verschillende staten van gereedheid. Ik herken een huisje, een walvis en een raket. Dat belooft weer een mooie optocht te worden.

Langs het water wandel ik door het karakteristieke dorp met oude huisjes. Twee oude grote zeiljachten met de masten gestreken varen door het smalle water. Een man draait de verschillende draaibruggetjes een voor een handmatig weg. Tijdens je vaartochtje of vakantie door dit dorp moet je geen haast hebben. De ideale manier om tot rust te komen.

Hier in Aldeboarn eindigt mijn wandeling over het Koningspad XL. Ik liep de 220 km in 13 etappes en deed er anderhalf jaar over. De route kent prachtige stukken door een voor mij onbekend landschap. Er zaten ook etappes bij die volledig verhard waren en ronduit saai. Dat krijg je, denk ik, als je een rivier als uitgangspunt neemt. Wel jammer, zouden er echt geen andere paden zijn geweest?

Het routeboekje is een waardevolle toevoeging aan deze wandeling. Het staat boordevol informatie over de geschiedenis van het landschap en uiteraard het Koningsdiep, de rivier waar het allemaal om te doen was. Ik heb haar van meerdere kanten aanschouwt, in meerdere jaargetijden. En heb mezelf voorgenomen haar nog eens te ervaren vanuit een kano. Die kant van het Koningsdiep wil ik ook nog eens ontdekken, na deze mooie wandervaring.

Benieuwd naar de andere etappes van het Koningspad XL? Hier vind je de verhalen over de etappes tot nu toe.

Knopenrondje Lionspolder: wandelen door een Fries terpenlandschap

On 6 augustus 2023 door Door SuzanneinWandelen1 reactie

Route: Knopenrondje Lionspolder
Afstand: 8 km
Start: Parkeerplaats Catharinakerk Leons (de officiële routebeschrijving start in Jorwert)
Eind: Parkeerplaats Catharinakerk Leons
Knooppunten: Met de klok mee vanaf Leons richting Jorwert 61 – 45 – 33 – 78 – 61

Nederland kent vele wandelnetwerken. Met behulp van genummerde markering in het veld, de knooppunten, kun je je eigen route bepalen. Knopenrondjes zijn rondwandelingen van 5 tot en met 10 km die deze knooppunten als uitgangspunt hebben. Op de site wandelzoekpagina vind je de knooppuntnummers, een kaartje en ook een GPX-track. Het aantal knopenrondjes in Nederland groeit gestaag en moet minimaal de 500 aan gaan tikken. Ik heb inmiddels al een aantal knopenrondjes gelopen. De een wat mooier dan de andere. Als een rondje mij echt verrast, wijd ik er een blogpost aan.

Hoewel ik een aantal jaren in Leeuwarden heb gewoond, ken ik de omgeving niet goed. Zo zijn de dorpjes ten zuidwesten van de Friese hoofdstad voor mij onbekend terrein. Op een zaterdag waarop veel regen wordt voorspeld, besluiten we voor de buien uit een kort knopenrondje te lopen in de Lionspolder, in de driehoek van terpendorpen Jorwert, Baard en Leons.

In Leons, met 25 inwoners een van de kleinste dorpen van Friesland, parkeren we de auto bij de 13e-eeuwse Catharinakerk. De toren lijkt een stuk nieuwer. Een sticker geeft aan dat het Jabikspaad hierlangs loopt, de Friese aanlooproute naar Santiago de Compostela. De appelboom voor de kerk is toepasselijk Jacobsappel genoemd.

Wij lopen de route met de klok mee. Het knopenrondje leidt ons gelijk een karrenspoor op richting de weilanden. Een witte pijl voor een blauw-rode achtergrond geeft de weg aan naar het volgende knooppunt. Het eerste hek dat we tegenkomen staat open. Er volgen nog veel meer, meestal gesloten. Sommige kun je zelf open doen, over andere moeten we heen klimmen of kunnen we links of rechts passeren, half boven een sloot hangend. Dit knopenrondje laat zich meteen van zijn avontuurlijke kant zien.

Karrenspoor met markering van het wandelnetwerk en het Jabikspaad

Het karrenspoor gaat over in weiland. Ettelijke kilometers wandelen we door het natte gras. Hoewel er bij hekken wandelnetwerkmarkering en markering van het Jabikspaad is, is de GPX-track op mijn telefoon niet geheel overbodig. Midden in een weiland is het soms zoeken waar je heen moet.

Over het Tsjerkepaed Leons-Jorwert bereiken we Jorwert. Geert Mak heeft dit dorp bekend gemaakt. En dat zal voor veel nieuwsgierige bezoekers hebben gezorgd. We vragen ons af wat de inwoners daarvan vonden. Het is met 310 inwoners niet groot. De route slaat voor het dorp af, maar wij steken het bruggetje bij Haven de Frachtsleat over voor een rondje om de 12e-eeuwse kerk. Ook hier is de toren veel nieuwer. Toen deze in 1951 instortte, is met openluchtspelen (‘iepenloftspiel’) geld bij elkaar gekregen om de toren te herbouwen. Inmiddels is het iepenloftspiel van Jorwert een begrip in Friesland en daarbuiten.

Vanuit Jorwert volgen we een tijdje de Jaanfeart over een graspad langs het water. Het water ligt vol met waterlelies, op de oevers staan wilde planten. Af en toe popt er een boerderij op in het weidse landschap. We komen niemand tegen en dat zal de rest van de wandeling zo blijven. Houdt de voorspelde regen de mensen binnen? Of iedereen is zo midden in de vakantie naar het zonnige zuiden getrokken.

Een verharde weg brengt ons naar Baard waar we op een bankje bij het standbeeld van een kat onze koffie drinken. Het blijkt dat de inwoners van Baard ‘Baarder katten’ worden genoemd. De ‘honden’ wonen in Leons. Ook hier is het rustig. Bij het verderop gelegen Eetcafé Baard met een gestileerde hipster (met uiteraard een baard) als logo is welgeteld één terrastafeltje bezet.

Het café ligt aan de Boalserter Feart. Over een fietspad volgen we deze vaart richting Leons. Op twee fietsers na komen we ook hier niemand tegen. De wind wakkert wel aan. Een voorbode van de naderende regen. Dit soort weer brengt wel mooi luchten met zich mee.

En dan staan we weer in Leons waar we twee uur daarvoor gestart zijn. Ik had vooraf gedacht dat dit knopenrondje veel lange verharde wegen zou kennen. Niets is minder waar. Door weilanden en over graspaden doorkruisen we de weidse omgeving. In 8 km zagen we maar liefst drie karakteristieke dorpen met een rijke historie. Een perfect rondje om op een mooie zomeravond te wandelen.

Ikzelf vind de wandelknooppunten een uitkomst. Je kunt makkelijk een route maken die je op markering kunt lopen. Uiteraard zijn er veel apps en sites waarop je de knooppunten kunt vinden. Voor het wandelnetwerk Fryslân zijn er ook analoge kaarten beschikbaar. Voor het overzicht pak ik vaak deze kaarten erbij. Een set van drie kaarten van Recreatieschap Marrekrite is hier te koop. Een aanrader voor elke wandelaar die in Friesland woont of er regelmatig wandelt.

Benieuwd naar andere verrassende knopenrondjes die ik heb gelopen? Je vindt ze hier.

Kanoën bij Dokkumer Nieuwe Zijlen

On 3 juni 2023 door Door SuzanneinVerwonderingEen reactie plaatsen

Route: Kanoroute 21. Alde Lunen
Afstand: 8 km
Start: Willem Loréweg, Kollum
Eind: Willem Loréweg, Kollum

Op de site van Kanoroutes Noordoost Fryslân vonden we een paar weken geleden de route door het Bûtenfjild bij Feanwâlden. In totaal staan er op deze site 21 kanoroutes, tussen de 3 en 20 km. Ideaal als je Friesland per kano wil ontdekken. Op een zonnige zaterdagochtend proberen we route 21. Alde Lunen uit. Het is een rondje van 8 km zonder overdraagplaatsen. De route is in Kollumerland, in de uitlopers van het Nationaal Park Lauwersmeer.

We starten bij een drijvende kanosteiger bij Kollumeroudzijl. Er is een picknickbankje aan een doodlopend weggetje, de auto zetten we in het gras, waar we ook onze kano kanoklaar maken. We zijn de enige. Aan de overkant staan minipaardjes in het hoge gras, de kikkers kwaken naar hartenlust.

We peddelen een stukje naar de bredere vaart Alde Lunen toe en slaan dan linksaf. Vanaf nu is het zaak om alsmaar rechts aan te houden, dan komen we vanzelf weer terug op deze plek. Hoewel de vaart wat breder is dan bijvoorbeeld het water in het Bûtenfjild, is het er stil. Een rood vissersbootje ligt aan de kant, een trekker haalt water uit de vaart om het land te besproeien. Meer menselijke bewegingen zien we niet. De eerste kilometers komen we niemand tegen, als je althans de vele vogels in het riet niet meetelt, die enthousiast van zich laten horen.

Het rondje begint bij Kollumeroudzijl en passeert Engwierum en Dokkumer Nieuwe Zijlen. Tot aan het Dokkumer Grutdjip zien we geen andere boten. We passeren een paar boerderijen met hier en daar een boot aan de kant. En een steiger, precies op het midden van onze route. Hij is eigenlijk te hoog voor de kano, maar met wat kunst- en vliegwerk komen we uit de kano en drinken hier onze koffie. Met uitzicht op een visdiefje die capriolen uithaalt om een visje te verschalken.

Niet veel verder is het Dokkumer Grutdjip waar het een stuk drukker is met zeil- en motorjachten. Iedereen groet ons en bij Engwierum gaat zelfs de brug voor ons open (of voor de boten die achter ons aan komen varen, dat kan ook).

Bij Dokkumer Nieuwe Zijlen slaan de boten allemaal linksaf richting Lauwersmeergebied. Een bord geeft aan dat hier de Lits-Lauwersmeerroute loopt. Deze 65 kilometer lange route verbindt de Friese meren en het Lauwersmeer en de plaatsen Dokkum en Drachten met elkaar. Een mooie route om in een zonnig weekend als dit te varen.

Wij laten Dokkumer Nieuwe Zijlen links liggen en peddelen langs visnetten de Alde Lunen weer op. Na een paar kilometer zien we de ingang naar ons startpunt alweer liggen. Het was een mooi en afwisselend rondje in een voor mij onbekend stukje Friesland. De weg was vaak niet ver weg, maar zag je niet door het riet. Enkel als er een auto langsreed, merkte je het. Voor mij deed dat niets af aan de beleving. Een aanrader voor een ochtend- of avondrondje met de kano.

Benieuwd naar andere kanoroutes die ik gevaren heb? Je vindt ze hier.