Route:Westerborkpad Afstand: 14 km Start: Station ‘t Harde Eind: Station Wezep
Station Wezep is vandaag het eindpunt
We zijn terug in ’t Harde. Een maand geleden stonden we hier ook en liepen toen in de brandende zon naar Elburg en weer terug. Vandaag is het veel beter wandelweer, een zonnetje, af en toe een wolk en 22 graden. Het ruikt al wat herfstig. Vanaf nu geen rondwandelingen meer tijdens het Westerborkpad, maar alleen nog maar van A naar B. En die B is vandaag Wezep.
In ’t Harde nemen we eerst een cappuccino op het terras van de La Place aan de A28. Een goed begin van de wandeling. Hierna duiken we via de carpoolplaats het bos in. Bekend terrein voor ons. Hier liepen we tijdens de Groene Wissel ’t Harde ook.
In het bos bij ’t Harde
We slaan alleen dit keer niet af vóór het heideveld maar blijven er langs lopen. De heide bloeit mooi paars en de planten lijken de droogte overleefd te hebben. Bedauwde spinnenwebben hebben zich aan de bloemen langs het pad vastgezet. Het doet me denken aan de herfstwandelingen van afgelopen jaren. We gaan weer een fotogeniek jaargetijde tegemoet.
De heide bloeit
Over bospaadjes vervolgen we de route. Het geluid van de A28, waar we min of meer parallel aan lopen, blijft gedurende deze hele etappe voor een monotoon achtergrondgeluid zorgen. Als we tegen de Bovendwarsweg aan lopen, zien we een huis met een wel heel bijzondere naam: Zeezicht. Hier midden in het bos, zonder enige zee in de nabije omtrek, niet een naam die je zou verwachten.
Eén van de laatste namen die je zou verwachten in een bos
Over asfaltwegen, maar voornamelijk over onverharde bosweggetjes belanden we uiteindelijk op bungalowpark Landal Landgoed ’t Loo. Overal staan huisjes en in de grote zwemvijver zijn kinderen enthousiast bezig op een survivalbaan in het water. Om ons heen horen we niet alleen Duits en Engels maar ook Scandinavische klanken.
Landalpark Landgoed ’t Loo
We verlaten de drukte en komen weer in het bos terecht. Ditmaal wel heel dicht bij de snelweg. Een snelweg waar ik wel vaker overheen rijd, maar het is me nooit opgevallen dat hier een wandelpad langs loopt.
De A28 is wel heel dichtbij
Over smalle kruipdoor-sluipdoorpaadjes en af en toe een mountainbikepad steken we uiteindelijk de A28 over en komen in Wezep uit. Een ‘milieuzone voor vliegtuigen op kerosine’, aldus een aangeplakt A4-tje. Een plaats om rekening mee te houden.
Wezep, milieuzone voor vliegtuigen op kerosine
Benieuwd naar de andere etappes van het Westerborkpad? Hier vind je de verhalen over de etappes tot nu toe.
Route:Westerborkpad Afstand: 20 km Start: Carpoolplaats ‘t Harde aan de A28 Eind: Carpoolplaats ‘t Harde aan de A28
In Elburg heb je leuke straatjes
Afgelopen weken was het zinderend heet. Geen wandelweer vonden we. Vandaag is er 29 graden voorspeld. Nog warm, maar met een windje en de schaduw van de bomen onderweg te doen, hopen we. Vanaf de carpoolplaats ‘t Harde aan de A28 gaan we op pad.
De eerste kilometers zijn goed te doen. We duiken al snel het bos in en de temperatuur is aangenaam. Na een kilometer of 3 zien we de A. Vogel Tuinen liggen. Deze omgeving is bekend terrein. Met de Groene Wissel ‘t Harde liepen we hier al eens eerder. Alleen zagen we toen de tuinen in het vroege voorjaar en waren ze vooral kaal. Nu bloeit alles volop. Wat een verschil.
De A. Vogel tuinen staan volop in bloei
Het is rustig en we besluiten een slinger door de tuinen te maken om daarna de route weer op te pakken. De planten staan er nog redelijk fris bij. Hier moet haast wel gesproeid worden. De tuinman die we even later tegenkomen, bevestigt dit. Ze sproeien ‘s nachts met grondwater. “Nu het nog mag” voegt hij eraan toe. “Er mogen wel meer buien komen zoals die bui van zaterdag, maar voorlopig zit dat er niet in”. Wij hopen met hem mee, wensen hem nog een prettige werkdag en verlaten de tuinen.
Groetjes!
Niet veel later komen we langs kasteel Zwaluwenberg, een statig landhuis. De route loopt hier langs omdat hier in het najaar van 1942 twee Joodse broertjes van 10 en 6 ondergedoken zaten. Ze werden ontdekt tijdens een huiszoeking in datzelfde jaar. Uiteindelijk kwamen ze terecht in Amsterdam in de crèche tegenover de Hollandsche Schouwburg. Het verzet wist de jongens daar weg te krijgen en ze overleefden de oorlog.
Kasteel Zwaluwenberg
Via schaduwrijke plattelandsweggetjes komen we op het Puttenerpad, een schelpenpad door een weiland. We lopen verder langs Kasteel Old Putten en naderen dan Elburg. De vele auto’s op de parkeerplaatsen voor Elburg Vesting doen vermoeden dat het niet rustig is op deze doordeweekse dag. Er blijkt een braderie te zijn en de hoofdstraten staan vol met kraampjes. Er is heel wat publiek op af gekomen.
Elburg met aan de linkerkant van de weg het Agnietenklooster waar nu Museum Elburg in gevestigd is
Het boekje leidt ons met een ingewikkeld patroon door het oude stadje met de kenmerkende Grote of Sint Nicolaaskerk met opvallend klein spitsje. Bij de eerste lus komen we langs de kloostertuin van het voormalige Agnietenklooster (nu Museum Elburg). Het is een oase van rust en we besluiten op een bankje in de schaduw een broodje te eten.
In de kloostertuin eten we onze lunch
Na de lunch banen we ons een weg door de menigte en lopen over de stadswal naar de Joodse begraafplaats. Van alle Joodse bewoners van Elburg die gedeporteerd zijn in de oorlog is niemand teruggekeerd. De Joodse gemeente Elburg werd in 1947 opgeheven.
Joodse begraafplaats Elburg
In het museum Sjoel Elburg, dat we op aanraden van een paar bloggers die reageerden op mijn vorige post bezoeken, komen we meer te weten over de Joodse inwoners van Elburg en de Joden in Nederland door de eeuwen heen. Een enthousiaste medewerker vertelt ons uitgebreid over het gebouw waar van 1855 tot 1947 de synagoge in gevestigd was. We lopen er een uurtje rond, maar moeten dan weer verder. Er is echter nog zoveel te zien. Als we meer tijd hebben, komen we hier zeker nog eens terug.
Museum Sjoel Elburg
We maken onze ronde om Elburg af en gaan dan weer richting ‘t Harde. De zon brandt inmiddels een stuk feller en de schaduwrijke wegen zijn spaars. Over kleine onverharde paadjes en geasfalteerde plattelandswegen lopen we verder. De pet en zonnebrand zijn geen overbodige luxe. Vele weilanden zijn geel, een particuliere tuin nog frisgroen. Of zij alleen ‘s nachts sproeien met grondwater? Ik betwijfel het.
En dan staan we na een bosweggetje weer in de straat waar we de vorige etappe ook liepen. Toen kwamen we uit Nunspeet. Vaag staat ons nog iets bij over blaffende honden bij één van de huizen. Bij een huis met een hek eromheen komt het allemaal weer terug. Drie honden springen uit het niets luid blaffend tegen het hek op. Ik schrik me dood. Even denk ik dat ze eruit kunnen maar het hek blijkt dicht. Ja, dit was precies wat ons vorige keer ook overkwam. Gelukkig hoeven we hier niet nog een keer langs. Volgende keer verlaten we ‘t Harde en lopen we naar Wezep.
Benieuwd naar de andere etappes van het Westerborkpad? Hier vind je de verhalen over de etappes tot nu toe.
Route:Westerborkpad Afstand: 12 km Start: Station Nunspeet Eind: Station ‘t Harde
Door de droogte beginnen de bomen al geel te kleuren
In verband met onze wandelvakantie in Ierland was het al weer een maand geleden dat we een etappe liepen van dit pad. Hoog tijd dus voor een ochtend Westerborkpad. Er staat een korte etappe op het programma die ons van Nunspeet naar ‘t Harde brengt. We beginnen op station Nunspeet waar we afgelopen etappes al meerdere malen stonden. Ditmaal was het (voorlopig) toch echt de laatste keer.
De route leidt ons Nunspeet in, richting winkelstraat. Het is 10 uur, en er zijn al veel mensen op de been op deze zonnige zaterdagochtend. Ik was al bijna de Stichting Muurgedichten Nunspeet vergeten (lees hier mijn blogpost over een bijzonder straatgedicht in Hulshorst), maar het liefdesgedicht van K. Schippers op een gevel herinnert aan de vele straatgedichten die in Nunspeet en omgeving te vinden zijn.
K. Schippers in Nunspeet, één van de vele gedichten in de gemeente
De huizen langs de route zijn authentiek zoals het oude gemeentehuis met monument ter ere van het 100-jarige bestaan van het regiment dat in april 1945 Nunspeet bevrijdde: Lord Strathcona’s Horse (Royal Canadians).
Het monument dat herinnert aan de bevrijding van Nunspeet in april 1945
Af en toe is zo’n oud huis met naambord niet direct wat je verwacht. Zoals onderstaand bedrijf waarbij de uitstraling van het bordje een oude ambacht doet vermoeden, terwijl het om iets veel moderners gaat.
Een modern ambacht …
De route gaat verder door een park waar we langs een monument komen voor de gefusilleerde en gesneuvelde Nunspeters. Hierna gaat het al snel het bos in over een lange laan met grote huizen. Als we bij een nieuwe rotonde komen – zo te zien gesponsord door Stella Fietsen – zeggen het boekje, de GPS-route en de stickers elk wat anders. We besluiten de stickers te volgen en lopen via een nieuw fietspad het bos weer in
Gesponsorde rotonde
Langs het bungalowpark De Witte Wieven volgen we een lange weg door het bos waar we samen oplopen met het Zuiderzeepad. Als onze wegen scheiden, zien wij een prachtige zandvlakte voor ons liggen: De Haere. Er is geen mens te zien. Zoveel mogelijk het mulle zand vermijdend, lopen we langs de rand van de zandverstuiving verder.
De Haere ligt er prachtig bij
De stickers van de route zijn hier schaars en we zijn blij dat we op de GPS kunnen lopen. Als we op een kruising van paadjes stilstaan, komen we een wandelaar tegen met een klein hondje. Ze wijst ons op de verschillende rondwandelingen die hier lopen en vraagt waar we heen moeten. Het Westerborkpad kent ze niet en het spijt haar dat ze ons niet kan helpen. “Maar”, zegt ze, “jullie zien eruit alsof jullie het vaker gedaan hebben, dus dat komt vast goed”. Ik denk dat onze bergschoenen, rugzak, routeboekje, pet en wat dies meer zij, ons verraden hebben!
De Haere
We laten De Haere achter ons en in het bos dat volgt, zien we aan de bomen briefjes met nummers voor levend ganzenbord hangen. Even verderop rent een hele schare kinderen vrolijk rond. Zij horen vast bij het Clubkamp (er is geen naam vermeld) dat straks een levend bordspel gaat spelen. We komen nog een paar nummers tegen en slaan dan af.
Levend ganzenbord
Je ziet hier goed dat het een tijd niet geregend heeft. De bomen beginnen geel te worden, hoewel het pas begin juli is. Naast het waterleidinggebouw van Vitens, dat hier opeens midden in het bos staat, ligt een prachtig meertje, inclusief bankje. De prikkeldraadafrastering denken we even weg. Hier eten we een broodje, terwijl we uitkijken op de waterlelies in het glinsterende water.
Ons lunchplekje
Daarna is het niet ver meer en lopen we recht op ‘t Harde aan. Volgende keer de rondwandeling naar Elburg, ik ben erg benieuwd!
Benieuwd naar de andere etappes van het Westerborkpad? Hier vind je de verhalen over de etappes tot nu toe.
Een zandpad onderweg op het Jacobspad Uithuizen – Hasselt
Op de blog van Vera wandelt zag ik in augustus deze tag voorbijkomen. De weken erna dook hij bij meerdere wandel- en reisbloggers op. Ze deden uit de doeken waarom ze hun wandelschoenen aantrokken en uren achtereen al wandelend binnen- en buitenland verkenden. Ik kwam bijzondere antwoorden tegen. Hieronder volgen de mijne.
Waarom wandel je?
Ik wandel al zolang ik mij kan herinneren. Van kinds af aan gingen wij elke herfstvakantie met drie generaties naar Zwitserland om de meest schitterende wandelingen te maken. De natuur, de gezelligheid en de prestatie zijn redenen die ook nu nog gelden. Je komt op plekken waar je met de fiets of auto niet komt, hebt lunches met prachtige uitzichten en ik ben soms verbaasd over hoe makkelijk ik 20 kilometers ‘wegtik’.
Steenmannetjes tijdens een wandeling naar Cabane de Moiry in het Val d’Anniviers, Zwitserland
Tegenwoordig is historie ook een belangrijke reden om een wandeling te doen. Het Jacobspad van Uithuizen naar Hasselt is het eerste langeafstandwandelpad dat ik loop en brengt me langs eeuwenoude kerken, kerkepaden, onbekende dorpjes en heel veel geschiedenis waar ik niets van af wist. Voor het Westerborkpad waar ik binnenkort mee wil starten, is historie ook de belangrijkste drijfveer.
Maar misschien nog wel de belangrijkste reden om te wandelen zijn de onverwachte, onvoorziene zaken waar je onderweg op stuit. Het zijn de dingen die je niet in de hand hebt. Het pad houdt op, de aanwijzingen blijken niet te kloppen, je komt bekende of onbekende mensen tegen waarmee je leuke gesprekken hebt. En soms leidt dat zelfs tot een kopje koffie in een 18e-eeuwse boerderij.
Wanneer wandel je?
Ik wandel wanneer ik de tijd heb. Meestal is dit in een weekend of op mijn roostervrije dag door de week. Deze dagen besteed ik dan aan groene wissels, trage tochten, een etappe van een langeafstandswandeling of een ommetje in de buurt. Daarnaast draag ik altijd mijn Garmin, een activity tracker waarmee ik al mijn stappen bij houd. Ik ben dus eigenlijk dagelijks bezig met wandelen en loop vaak bewust nog een stukje als ik bijvoorbeeld moet wachten op mijn trein of bus.
Waar wandel je het liefst?
Eigenlijk heeft elke wandeling zijn eigen charme. Je maakt altijd wel iets mee of komt iets tegen dat je niet verwacht en dat maakt het leuk. Mooie natuur, verrassende paadjes, uitdagende klimmen zijn zeker favoriet, maar een wandeling door een stad of dorpje zijn minstens zo interessant. Ik word iets minder blij van kilometerslange geasfalteerde paden langs grote wegen.
Wandel je samen of alleen?
Meestal wandel ik samen met echtgenoot, familielid, vriendin of collega. Wandelen is een ideale gelegenheid om bij te praten. Daarnaast is het gewoon gezellig en zie je met meerdere mensen meer dan in je eentje, zoals hertensporen of de juiste afslag.
Wat is voor jou het perfecte wandelweer?
Het meest ideale weertype om bij te wandelen is een graadje of 20, droog en niet te veel wind. Maar bij andere weertypen trek ik er ook op uit. De herfst en de lente vind ik fijne jaargetijden om buiten te zijn. De natuur laat zich dan van haar mooiste kant zien. Ik kom dan ook met veel foto’s thuis.
Wat neem je mee tijdens jouw wandeling?
In mijn rugzak zit altijd voldoende proviand voor onderweg, we komen lang niet altijd een horeca-gelegenheid tegen. Bij het Jacobspad hebben we de traditie ingesteld om elke etappe iets lekkers mee te nemen. Dit varieert van Terschellinger pondkoek tot verse ananasstukjes. Daarnaast natuurlijk het routeboekje, eventueel een wandelkaart, mijn telefoon, een fototoestel, een EHBO-setje, een plastic zak om op natte bankjes of grasvelden droog te zitten en afhankelijk van waar en bij welke weersomstandigheden we wandelen een GPS-apparaat, een warme trui en zonnebrandcrème.
Wat is jouw wandeltempo?
Mijn wandeltempo is helemaal afhankelijk van het gebied waar ik wandel, met wie ik wandel en hoe fotogeniek alles is. Het gaat me bij het wandelen niet om de snelheid, maar om het genieten. Een wandeling is een middagje of dagje uit.
Op welke schoenen wandel je?
Ik wandel eigenlijk altijd op mijn Lowa’s, bergschoenen die inmiddels al weer 7 jaar oud zijn. Ik heb ermee in de bergen van Canada, Madeira en de Alpen gewandeld, maar ze hebben ook regelmatig door de duinen van Terschelling, de heidevelden van Drenthe en de bossen van de Veluwe gewandeld.
Mijn trouwe Lowa’s
Wandel je het liefst verhard of onverhard?
Ik kan niet zeggen dat ik liever verhard of onverhard wandel, dat is helemaal afhankelijk van de wandeling. Als ik een wandeling maak voor en door de natuur heeft onverhard wandelen mijn voorkeur. Wandelingen door een eeuwenoude geschiedenis van een stad of gebied echter brengt onvermijdelijk verharde wegen met zich mee. Dit past bij de wandeling. En die kinderkopjes hebben zeker hun charme.
Wanneer is een wandeling voor jou geslaagd?
Een wandeling is voor mij geslaagd als ik met een goed gevoel huiswaarts keer. Dit kan zijn omdat de natuur prachtig was, ik interessante historische dingen ben tegengekomen, het gezelschap aangenaam was, ik leuke ontmoetingen heb gehad of verrassende dingen ben tegengekomen onderweg (zoals een zebra in de sneeuw).
Tijdens de Trage Tocht Duursche Waarden bij Den Nul komen we wel een heel bijzonder dier tegen
Kortom, een wandeling is geslaagd als ik er een stuk over kan schrijven. Tot nu toe is dat altijd het geval geweest. Volgens Robert Macfarlane is dit ook niet zo vreemd. In zijn boek De oude wegen (2012) schrijft hij het volgende:
“Het pact tussen lopen en schrijven is bijna zo oud als de literatuur zelf – een wandeling is maar één stap verwijderd van een verhaal, en elk pad vertelt.”
Geef de Wandel-Tag door
Lees je dit nu en denk je: herkenbaar! Of juist helemaal niet? Vul dan ook de Wandelen-Tag van Vera wandelt in. Ik ben benieuwd naar jouw wandelervaringen.
Te voet/te fiets: te voet Route: Groene Wissel ’t Harde 2 Dr. Alfred Vogeltuinen Afstand: 10 km Beginpunt: Carpoolplaats ’t Harde langs de A28 Eindpunt: Carpoolplaats ’t Harde langs de A28
Afbeelding: mijngelderland.nl
Het bos is stil, zo goed als verlaten. De lange lanen strekken zich voor ons uit, kale bomen aan weerszijden. De vroege voorjaarszon is in een strijd verwikkeld met de noordwesterwind. Er is geen duidelijke winnaar. De schaduwen die zon en takken maken op de bosweg ogen vriendelijk, aangenaam zelfs, maar de temperatuur blijft achter. Dan vliegt er een vogel op uit de boom. En nog een. Harde knallen maken dat ook wij om ons heen kijken.
We lopen door de bossen bij ’t Harde op de Veluwe en zijn op weg naar de beroemde tuinen van Dr. A. Vogel. Even daarvoor hadden we de auto op de carpoolplaats langs de snelweg gezet en met behulp van de uitgeprinte Groene Wissel-beschrijving de route het bos in gevolgd. “Eerste weg link, langs kleine berkenbomen en een ontzagwekkend naaldbos naar rechts”. Alles klopt perfect en voor we het weten zijn we al een paar kilometer op weg.
En nu dus die knallen. Het klinkt als een wildwestfilm. Zijn het jagers die de wildstand op peil houden? Is het vuurwerk? Een uit de hand gelopen burenruzie? Mijn medewandelaar herinnert zich opeens waar ’t Harde ook om bekend staat. “Was hier niet een militair oefenterrein?” vraagt ze zich af.
Natuurlijk, dat is het! Ik rijd er vaak langs met de trein en hoop dan een glimp op te vangen van de actie. Een in groen tenue gehulde militair die plots uit het struikgewas komt zetten, een tank die bij de sporen hoort op de brede zandpaden of minstens het geluid van schoten. Tot nu toe was het angstvallig stil gebleven. Geen beweging, geen geluid, een welhaast verlaten bos.
De schoten blijven goed hoorbaar als we verder wandelen. Door brede lanen en langs mooie huizen komen we uiteindelijk aan bij de beroemde tuinen van Dr. Vogel. Diagonaal op het pad strekken ze zich voor ons uit. Rijen aan rijen omgespitte borders. Hier en daar staat wat eenzame salie, maar verder is het leeg. Naast de borders staan verschillende rode en gele paaltjes die routes door de tuinen aangeven. Er is zelfs een trimparcours uitgezet voor de actieve bezoeker.
De routebeschrijving raadt ons de rode paaltjes aan. Zigzaggend over de immense tuin vormen we ons een beeld van hoe het er hier over enkele maanden uit zal zien. Volle borders, gezinnen op de picknickweide, kinderen in de tokkelbaan en vooral een lucht vol geuren. Vele kruiden zullen hier groeien en gebruikt worden voor de producten van dr. Vogel. We verbazen ons erover dat alles vrij toegankelijk is. Geen hekken of toegangspoorten.
Aan de rand van de tuinen duiken we het bos weer in en komen met een omweg weer terug in ’t Harde. De schoten zijn inmiddels gestopt. Misschien waren ze toe aan een bakje koffie. Wij in ieder geval wel. In het AC restaurant tegenover de carpoolplaats vinden we onze cappuccino. En zoals wel met meer wandelingen die ik dit jaar heb gelopen, concludeer ik dat ik hier in een ander jaargetijde nog maar eens terug moet komen. Die geurende tuinen wil ik wel eens ervaren.
Benieuwd naar de andere Groene Wissels die ik heb gelopen? Je vindt ze hier.
Door Suzanne 