2020 | Terugblik op mijn wandeljaar

Teutoburgerwald in januari tijdens de Teutoschleife Holperdorper

2020 was in meerdere opzichten een bijzonder jaar. Veel plannen gingen niet door. Maar er kwamen andere dingen voor in de plaats. Met name buitenactiviteiten zoals kanotochten, fietsritjes en wandelingen, heel veel wandelingen. In mijn veelal lege weekenden zocht ik in alle vroegte de natuur op. Ver weg van de mensenmassa’s ontdekte ik de schoonheid en het gemak van Klompenpaden, verkende nieuwe Groene Wissels en Trage Tochten en begon aan maar liefst twee nieuwe Streekpaden en één nieuwe Lange Afstandswandeling (LAW).

De ontdekking van de fiets-auto combinatie maakte de van A-naar-B wandelingen een stuk toegankelijker. Waarom ik dit niet eerder heb gedaan … Geen afhankelijkheid van openbaar vervoer dat in weekenden niet rijdt of op een bepaald traject überhaupt niet aanwezig is. Gewoon met de auto naar het eindpunt, op het fietsje naar het beginpunt, terug wandelen en dan de fiets ophalen. Dodelijk eenvoudig.

LAW’s

Het Marskramerpad bleef dit jaar bij één etappe. Ik loop dit pad samen met een vriendin die niet in de buurt woont en ons eerste wandelweekend was begin maart. Niet alleen gooide corona niet lang daarna roet in het eten, maar ook een Tweede Wereldoorlog bom maakte dat we onze tweede etappe van dat weekend niet konden lopen. We hopen in 2021 eindelijk Overijssel te kunnen verlaten om de Veluwe te ontdekken.

Het Pieterpad gaat voorspoedig en brengt me op mooie plekken, maar is nog lang niet klaar. De eerste etappe vanaf Pieterburen moet ik nog steeds lopen en hoop ik toch wel in 2021 te doen. Ook ligt Gelderland in de planning. Vanaf Holten gaat het nu eerst richting Laren. Ik ben heel benieuwd waar ik eind 2021 eindig.

Pionierspad: Uitzicht op de Bovenwijde bij Giethoorn

En dan het Pionierspad. Flevoland stond al een tijdje op het wandellijstje en het plan was om in 2021 met deze LAW door de polder te beginnen. In december lonkte het pad teveel en besloten we om toch al de eerste etappe te doen. Bij koud maar zonnig winterweer liepen we van Steenwijk naar een welhaast verlaten Giethoorn. Begin 2021 verder door De Wieden en op naar de polder.

Streekpaden

Het Salland Pad liep ik uit dit jaar. In 2018 begon ik in Olst met dit rondje door de gevarieerde natuur van Salland. Een kleine twee jaar en 130 km later stond ik weer in Olst. Toen door de coronamaatregelen de – toch al niet in het weekend rijdende – buurtbussen helemaal niet meer reden, bood de fiets-auto combinatie een goed alternatief. Het vrij onbekende pad vlecht de in het Wandelnetwerk Overijssel uitgezette rondjes aan elkaar tot een afwisselende grote ronde die wel wat meer bekendheid kan gebruiken.

Het Westerwoldepad kwam op mijn pad toen de geplande herfstvakantie naar Zwitserland niet doorging. In plaats van in de Alpen liepen we drie etappes door een verrassende streek van Groningen. Volgend jaar wil ik in een lang weekend de resterende etappes lopen door dit mooie gebied.

Westerwoldepad etappe 2

Het Noardlike Fryske Wâlden Streekpad gaat in korte etappes, maar we hebben geen haast. Ik loop het met mijn moeder (en af en toe mijn vader). De noordelijke Friese Wouden zijn prachtig. Volgend jaar gaan we vanuit Buitenpost verder richting zuiden.

Het Graafschapspad lag in 2019 al in de planning en in januari en februari liepen we de eerste etappes. Ook hier bleek daarna openbaar vervoer in coronatijd een hindernis. In november togen we met auto en fiets naar de Achterhoek voor de derde en laatste etappe van dit jaar. Wellicht loop ik ‘m volgend jaar uit.

Rondwandelingen

Wezepsche Heide tijdens het Klompenpad Wiseperpad

Dit jaar heb ik veel meer rondwandelingen gelopen en beschreven dan andere jaren. Waar veel lege weekenden al niet goed voor zijn. De eerste dagen van het jaar liep ik in een ijzig en mistig Duitsland in het Teutoburgerwald en bij Bad Bentheim. In de zomer liep ik een Twentse Tocht van Truus Wijnen die in 2015 tot mooiste wandeling van het jaar werd bekroond. Ook wandelde ik mijn eerste (en zeker niet mijn laatste) Knapzakroute in Drenthe.

Naast een drietal prachtige Groene Wissels (zoals die van Odoorn en Markelo, beide in heuvelachtig gebied) liep ik maar liefst tien Trage Tochten. Ik ontdekte het prachtige Reestdal met de trage tochten Oud-Avereest en Ommerschans, liep te midden van dansende bomen op de Veluwe bij Drie en zag bij Oranjewoud een hele andere kant van Friesland.

Het aantal Klompenpaden overtrof de Trage Tochten. Het gemak van de markering en de klompenpaden-app met veel informatie maakte dat ik er twaalf liep dit jaar. Vooral het gebied tussen IJssel en Veluwe is me zeer goed bevallen. Zo genoot ik van het zonovergoten late voorjaar met het Fliertpad bij Twello en liep ik door paarse zeeën van bloeiende heide op de Tonnenberg bij Wapenveld op het Vosbergenpad. Maar ook in mijn eentje op de Wezepsche Heide (Wiseperpad) ‘s morgens vroeg in december was werkelijk adembenemend.

Alle Klompenpaden van 2020

Al met al kijk ik terug op een mooi wandeljaar. Ik liep meer dan anders, maar ik schreef ook veel meer over mijn wandelingen. Andere onderwerpen die normaal gesproken voorbij komen op dit blog vereisten OV-reizen, fietsvakanties, museumbezoeken, stedentripjes, etc. Helaas is dat er niet veel van gekomen. Hopelijk ziet 2021 er (in ieder geval deels) anders uit. En ach, anders bieden wandelingen een zeer goed alternatief.

Wat was jouw mooiste wandeling van 2020?

Salland Pad etappe 8: Schalkhaar – Olst

Route: Salland Pad
Afstand: 23 km
Start: Schalkhaar (start bij station Deventer)
Eind: Station Olst

Naast de Langeafstandswandelingen en Streekpaden die Nederland rijk is, zijn er nog vele andere paden die je op mooie plekjes in ons land brengen. Zo kwam ik het Salland Pad tegen, dat gebruik maakt van het wandelnetwerk Salland, een netwerk van wandelwegen tussen de IJssel en de Sallandse heuvelrug. Het Salland Pad is met 130 km de langste van de vijf beborde themaroutes binnen dit netwerk. Andere themaroutes zijn o.a. de Sallandse Zandloper en het Schipbeekpad. Het Salland Pad maakt een rondje door Salland. Je kunt daarom op elk willekeurig punt beginnen. Het boekje met de verschillende etappes koop je voor 2 Euro online of bij een plaatselijke boekhandel.

De laatste etappe van het Salland Pad zit erop! Ik ben weer terug in Olst, waar ik in november 2018 begon. In een kleine 2 jaar tijd en 8 etappes liep ik een rondje door Salland en zag ik de uiterwaarden langs de IJssel, vele havezaten, de glooiende Sallandse heuvelrug en het mooie bos- en halfopen landschap rondom Deventer. Ik liep in alle seizoenen waardoor het landschap ook daardoor elke keer verschillend was. Het was een mooie, afwisselende route die een goed beeld geeft van de verschillende gezichten van Salland.

Op een vroege zaterdagochtend eind september zet ik de auto in Olst en neem de trein naar Deventer. Vanaf daar loop ik in een kleine 2 km naar de route toe, die ik in Schalkhaar weer oppik. De weersvoorspellingen voor vandaag werden van de week met de dag beter en nu schijnt er zelfs een aarzelend zonnetje. Beter kan niet.

De route brengt me langs de randen van Deventer. Ik loop door het rustige Zandweteringpark dat zich profileert als zeer veelzijdig, met mogelijkheden voor recreatie, als ecologische verbinding en met een waterbergingsfunctie. Aan de randen verrijst de nieuwe Deventer woonwijk Steenbrugge. Aan de andere zijde kijken hoge flatgebouwen over het park heen. Er lopen hoogspanningskabels overheen, maar er staat ook een uitgestrekt maisveld. Veelzijdig is het zeker.

Zandweteringpark Deventer

De route maakt een grote lus om Diepenveen heen. Hierdoor loop je voornamelijk over kleine verharde en onverharde weggetjes langs weiden en bosranden. Nadat ik een uurtje heb gewandeld is het tijd voor een koffiepauze. Op een bankje aan een zandpad met uitzicht op de weilanden en bosranden geniet ik van de koffie uit mijn thermosfles. Wat waardeer je dat op zo’n moment!

Koffiepauze op een wandelbankje

 

Koffiepauze aan een zandpad

De zon breekt nu echt door, waardoor de omgeving nog mooier lijkt. Het aantal wandelaars dat ik tegenkom is beperkt, maar de mountainbikers compenseren dat. De route loopt meerdere kilometers langs twee MTB-routes en de mountainbikers zijn ook al vroeg op pad. Geef ze eens ongelijk. Het is heerlijk fietsweer. Eén van de routes die hier loopt, fietste ik in het voorjaar ook. Ik vond hem zeer de moeite waard.

Veel mountainbikers op deze zaterdagochtend

De paden worden kleiner en grassiger. Ik heb ze nu voor me alleen. De jas kan uit en de zonnebril op. Ik loop langs de Sallandsche Golfclub de Hoek waar druk gespeeld wordt. Na vele kilometers om Diepenveen heen, gaat de route nu ook door het plaatsje. Ik loop langs de kerk waar een bronzen beeld van twee nonnen me opvalt.

Kerk van Diepenveen

De ene lijkt de andere te slaan. Het opschrift echter zegt heel wat anders. Het beeld blijkt ‘Bemoediging’ te heten en is in 1984 gemaakt door voormalig burgemeester van Diepenveen Samuel Crommelin. De geknielde non is een novice in geloofsstrijd, ze weet nog niet of ze wel in het klooster wil blijven. De moeder-overste troost haar. Het verwijst naar het Vrouwenklooster Diepenveen dat op deze plek stond tussen 1400 en 1578.

‘Bemoediging’ (1984) van Samuel Crommelin

Langs volkstuintjes verlaat ik Diepenveen. Ik wandel over kleine paadjes naar Landgoed De Haere. Bij het witte landhuis zijn voorbereidingen voor een bruiloft in volle gang. Stoelen worden neergezet, tenten opgebouwd en ik zie de bruid en bruidegom rondlopen. Onwillekeurig vraag ik me af of dit huwelijk wegens de coronamaatregelen al eerder had moeten plaatsvinden. Ze hebben er nu in ieder geval mooi weer bij.

Verder lopend over het landgoed tref ik een immense zonnewijzer aan. Het is de grootste zonnewijzer van de Benelux en stamt uit 2008. Het staat op de plek van een zonnewijzer uit de 19e eeuw. Deze zonnewijzer is net als zijn voorganger – en eigenlijk alle zonnewijzers – niet heel nauwkeurig. Een bord legt aan de voorbijganger uit dat je in de winter 20 minuten moet aftrekken van de af te lezen tijd en in de zomer een uur. Gelukkig heb ik mijn horloge. En mijn telefoon. Lang leve de 21ste eeuw.

Een immense zonnewijzer

Vanaf het landgoed is het nog een klein uur lopen naar Olst. Over lange rechte wegen loop ik richting Kasteel Groot Hoenlo, waar ik in april met de Groene Wissel Olst ook langskwam. Onderweg kom ik een ingebetonneerde shermantank tegen. Deze bleek deel uit te maken van de IJssellinie, die hier tussen 1953 en 1968 lag. De tank stamt uit de Tweede Wereldoorlog en werd met nog eens honderden andere tanks door de geallieerden achtergelaten op vliegbasis Deelen. Enkel het geschut van de tank was nog werkzaam en werd op deze plek omgeven door beton. Deze tankkazematten vormden de noordelijkste verdediging langs de spoorlijn Deventer-Zwolle.

Een ingebetonneerde shermantank

Vanaf Kasteel Groot Hoenloo loopt het vlot naar Olst. Aan het begin van de middag ben ik terug bij mijn auto. Dat was het Salland Pad. Op naar andere paden.

Benieuwd naar de andere etappes van het Salland Pad? Hier vind je de verhalen over de etappes tot nu toe.

Salland Pad etappe 7: Okkenbroek – Schalkhaar

Route: Salland Pad
Afstand: 23 km
Start: Bushalte Okkenbroekerveldweg in Okkenbroek
Eind: Parkeerplaats Horsterhoekweg in Schalkhaar

Naast de Langeafstandswandelingen en Streekpaden die Nederland rijk is, zijn er nog vele andere paden die je op mooie plekjes in ons land brengen. Zo kwam ik het Salland Pad tegen, dat gebruik maakt van het wandelnetwerk Salland, een netwerk van wandelwegen tussen de IJssel en de Sallandse heuvelrug. Het Salland Pad is met 130 km de langste van de vijf beborde themaroutes binnen dit netwerk. Andere themaroutes zijn o.a. de Sallandse Zandloper en het Schipbeekpad. Het Salland Pad maakt een rondje door Salland. Je kunt daarom op elk willekeurig punt beginnen. Het boekje met de verschillende etappes koop je voor 2 Euro online of bij een plaatselijke boekhandel.

Het verslag van de vorige etappe eindigde ik met de zinnen. “De volgende etappe lópen we naar Deventer. En als het kan niet pas over 7 maanden.” Het was toen februari. Begin september liepen we die volgende etappe, precies 7 maanden later. In de tussentijd was er heel wat gebeurd. Zo rijdt sinds half maart de buurtbus naar Okkenbroek niet meer i.v.m. de coronamaatregelen. Dat maakte het een stuk lastiger om die volgende etappe te doen.

Gelukkig is er de fiets-auto-combinatie mogelijkheid en op een zaterdagochtend parkeren we de auto bij de sportvelden van Schalkhaar, waar de voetballertjes op de fiets en in de auto en masse aan komen rijden voor de zaterdagse competitie. We pakken de fietsen van de auto en fietsen (met een onbedoelde kleine omweg) naar Okkenbroek. Hier ketenen we de fietsen vast aan een hek bij een weiland en beginnen onze zevende etappe van het Salland Pad.

Net buiten Okkenbroek zien we een bankje waar we neerstrijken om de meegebrachte koffie te drinken. We hebben er deze ochtend al heel wat reistijd op zitten en hebben wel zin in iets. Het zit er heerlijk. Het zonnetje schijnt, er zijn weinig andere mensen en de donkergroene bladeren met bruine randjes boven ons deinen zachtjes in de wind.

Na de koffie beginnen we echt. Over kleine weggetjes lopen we door de natuur. We steken de N344 over en komen op de Oude Postweg uit. Langs de weg staan oude huizen en boerderijen. Stuk voor stuk hebben ze een galg-constructie met lantaarntje staan. Het lijkt afgesproken werk, maar wij kijken er toch wat vreemd tegen aan. Je kunt een lantaarn ook op een andere manier ophangen.

Een lantaarn aan een galg

Even verderop zien we eenzelfde fenomeen, alleen hangen hier de lantaarns aan een driepoot, gemaakt van drie stevige takken. Is er misschien een dorpsfeest op handen, of een lichtjesfestijn? Of heeft de buurt afgesproken om meer eenheid aan te brengen in het straatbeeld? Het blijft voor ons een raadsel.

Een lantaarn aan een driepoot

Na een lunchpauze waarbij een groep crossmotors langs stuiven over het zandpad, begint de lucht flink te betrekken. Na een spoorwegovergang barst het los. Gelukkig doen mijn nieuwe regenponcho en de nieuwe rugzak met regenhoes van mijn medewandelaar hun werk en kunnen we gewoon verder lopen. Het pad loopt inmiddels samen op met het Schipbeekpad en niet veel later bereiken we inderdaad het riviertje de Schipbeek.

Onderweg naar de Schipbeek

Ondanks de regen ligt het er mooi bij. Als we stil blijven staan bij een straatgedicht, beamen twee voor de regen ingepakte wandelaars dat ook: “Mooi hè”, zeggen ze, “zelfs bij dit weer.” Het straatgedicht blijkt onderdeel van een Bathmense poëzieroute, waarvan we later nog een gedicht spotten.

Gedicht van Paul Gellings bij de Schipbeek

Hoog en droog onder de bomen langs de oever van de Schipbeek bereiken we Bathmen. Hier is het net droog en onder de overkapping van een terras genieten we van een cappuccino. Regenhoes en poncho drogen op en na een tijdje gaan we in het zonnetje verder.

Buiten Bathmen komen we veel oudere fietsers tegen die, nu de regen opgehouden is, hun camping verlaten om de omgeving te verkennen. We komen langs een ‘Voedselbank voor ezels en geit’ waar je je oude brood en schillen achter kunt laten. Als dank mag je een scharrelei meenemen. Wat een leuk idee. In de mand liggen inderdaad een paar schillen. De eieren zijn op.

Een voedselbank voor ezels en een geit

De weg naar Schalkhaar bestaat uit veel bospaden en kleine weggetjes. We komen langs een echt ‘fiets pad’ (zie foto) en zien dan de eerste huizen van Deventer. Na een paar straten van een nieuwbouwwijk verlaten we de bebouwde kom weer. De markering in het veld verschilt met de route in het boekje die door de nieuwbouwwijk blijft gaan. Een goede verbetering, we pikken nu nog anderhalve kilometer natuur mee die bij de donkere luchten mooi plaatjes geeft.

Een ‘fiets pad’

Donkere lucht buiten Schalkhaar

Bij de voetbalvelden slaan we af naar het parkeerterrein. Het is het einde van de middag en we zijn 23 kilometer verder. Nog steeds is het er een drukte van belang met voetballertjes, ouders en auto’s. Ons rest nog een ritje naar Okkenbroek om de fietsen op te halen. De plaatsnaam kan ik inmiddels wel dromen. Tot vorig jaar was ik er nog nooit geweest, vandaag kom ik er voor de vijfde en naar verwachting voorlopig laatste keer. Zowel het Marskramerpad als het Salland Pad lopen er doorheen.

Benieuwd naar de andere etappes van het Salland Pad? Hier vind je de verhalen over de etappes tot nu toe.

Salland Pad etappe 6: Haarle – Okkenbroek

Route: Salland Pad
Afstand: 16 km
Start: Bushalte ‘t Kruuspunt in Haarle
Eind: Bushalte Okkenbroekerveldweg in Okkenbroek

Naast de Langeafstandswandelingen en Streekpaden die Nederland rijk is, zijn er nog vele andere paden die je op mooie plekjes in ons land brengen. Zo kwam ik het Salland Pad tegen, dat gebruik maakt van het wandelnetwerk Salland, een netwerk van wandelwegen tussen de IJssel en de Sallandse heuvelrug. Het Salland Pad is met 130 km de langste van de vijf beborde themaroutes binnen dit netwerk. Andere themaroutes zijn o.a. de Sallandse Zandloper en het Schipbeekpad. Het Salland Pad maakt een rondje door Salland. Je kunt daarom op elk willekeurig punt beginnen. Het boekje met de verschillende etappes koop je voor 2 Euro online of bij een plaatselijke boekhandel.

De lente lijkt in aantocht

Het was volop zomer toen we de vorige etappe liepen van het Salland Pad. De wereld was nog in de ban van de eikenprocessierups. Dat is nu – halverwege februari – wel anders. Het is knap fris, de lucht is grijs en de natuur is nog aan het bijkomen van de fikse regen van afgelopen tijd. Om 9.00 uur stappen wij in Haarle uit de buurtbus en bepalen onze route in de richting van De Sprengenberg.

Toen we vorige keer in Haarle de bus pakten, waren we namelijk van de route afgeweken. Met behulp van gekleurde wandelnetwerkpijltjes wandelen we nu richting het natuurgebied en daarmee de route. Net buiten Haarle passeren we een groot bijenhotel. Het blijkt één van de vijf hotels te zijn die wilde bijen huisvest in en om Haarle.

Bijenhotel bij Haarle

Niet veel later betreden we Natuurgebied De Sprengenberg. Herberg de Pas, waar we vorig jaar januari na een natte wandeling van een heerlijk warm soepje bij de open haard genoten, is helaas nog dicht. We volgen het pad verder het bos in, komen een paar wandelaars tegen en een enkele mountainbiker. Verder is het rustig.

Op een heuvel zien we de Palthetoren van Huis De Sprengenberg verrijzen. Het landhuis is gebouwd door de familie Van Wulfften Palthe. Zij kochten in 1898 enkele percelen heide en bos en stichtten hiermee het landgoed De Sprengenberg. De sprengen in het gebied (de plaatsen waar water aan de oppervlakte komt) heeft het landgoed haar naam gegeven.

Zicht op de Palthetoren

We lopen verder door het natuurgebied over lange rechte wegen en kleine bospaadjes waar goed te zien is dat storm Ciara vorige week over Nederland is getrokken. Regelmatig moeten we moeite doen om de vele afgevallen takken te omzeilen. Ook vermijden we de poelen (het is ook niet echt lekker badderweer) waar volgens de waarschuwingsborden het ranavirus heerst. Dodelijk voor amfibieën, maar gelukkig niet gevaarlijk voor mens (of hond).

Veel takken op de paden

Bij Helhuizen verlaten we De Sprengenberg en lopen via verharde en onverharde paden richting Nieuw-Heeten. We hopen op koffie maar vinden wat anders. Voor huizen en boerderijen in en om Nieuw-Heeten staan kleurige borden met vlaggetjes. Volgens de teksten op de borden wonen hier oud-prinsen carnaval. Iedereen mag weten waar Michel de 1e, Raoul de 1e en ook André de 1e wonen. We hadden er nog niet zo bij stilgestaan, maar carnaval staat voor de deur. De Hekk’nsluuters zijn zich er ten volle van bewust.

Hier woont oud-prins Michel de 1e

De laatste vijf kilometer is deels bekend terrein. Hier liep ik vorig jaar met het Marskramerpad ook. Het Rustpunt dat we tegenkomen, heb ik toen niet gezien. Het is open en dankbaar nemen we plaats in het tuinhuisje. Met warme thee uit de waterkoker lezen we in het gastenboekje dat wandelaars regelmatig gebruik maken van dit plekje. Het zijn voornamelijk marskramerpad-wandelaars zo te lezen, leuk!

In het gastenboek schrijven veel marskramerpadwandelaars

In Okkenbroek zijn we ruim op tijd voor de buurtbus die ons naar de trein in Deventer brengt. De volgende etappe lópen we naar Deventer. En als het kan niet pas over 7 maanden.

Benieuwd naar de andere etappes van het Salland Pad? Hier vind je de verhalen over de etappes tot nu toe.

2020 | Vooruitblik op mijn wandeljaar

En toen was het 2020. Een nieuw wandeljaar is aangebroken. Wat zijn mijn plannen?

Nederland
In 2020 wandel ik verder op het Marskramerpad, het Noardlike Fryske Wâlden Streekpad en het Pieterpad en wellicht dat ik dit jaar het Salland Pad afrond. Daarnaast is het plan om aan een nieuw pad te beginnen: het Graafschapspad in de Achterhoek. Het boekje is al binnen.

Ook mogen de eendaagse routes niet ontbreken. Zo heb ik mijn zinnen gezet op het Kromme Rijnpad. Een paar jaar geleden heb ik een stukje van dit pad gewandeld. De 29 km lange route loopt van Wijk bij Duurstede, langs de Kromme Rijn, naar Utrecht. Een mooie route die naar meer smaakte en de 29 km zijn goed te doen in een dag. Misschien dat het er dan toch dit jaar van komt. Uiteraard zal ik ook dit jaar de nodige Groene Wissels en Trage Tochten wandelen. Ze bevallen over het algemeen zeer goed. Ook sluit ik een NS-wandeling of een Klompenpad niet uit.

Zwitserland
Voor de zomer staat er een wandelvakantie in Zwitserland gepland. De plannen liggen nog niet vast maar wandelen bij Grindelwald in het kanton Bern staat in ieder geval op de planning. Ik kom van kinds af aan in dit land en ken met name het Wallis goed. In de regio Grindelwald heb ik een aantal jaren geleden gewandeld. Dat beviel goed en daarom staan er nu weer een paar dagen in dit gebied op het programma.

Tips?
Heel wat plannen voor 2020 dus. Natuurlijk sta ik ook open voor andere interessante wandeltips in Nederland. Dus is er een Groene Wissel, een Trage Tocht, een NS-wandeling, een Klompenpad of andere eendaagse wandelroute die ik zeker moet lopen, laat het me weten. Ook tips voor eendaagse wandelingen in Zwitserland zijn welkom. Welke wandelingen in dit prachtige land zijn echt de moeite waard?

2019 | Terugblik op mijn wandeljaar

Uitzicht op de Lek tijdens het Klompenpad Lint- en Liniepad

2019 was een goed wandeljaar. Heel afwisselend ook. In tegenstelling tot voorgaande jaren. In 2017 ontdekte ik de langeafstandspaden en liep in dat jaar bijna alle etappes van het Jacobspad. Ook in 2018 lag de focus op één pad, het Westerborkpad. In 2019 zijn het vooral veel verschillende paden geworden. Met veel verschillende mensen en ook alleen.

Welke soorten routes liep ik in 2019?

LangeAfstandsWandeling (LAW)

In de categorie LAW’s liep ik de laatste twee etappes van het Westerborkpad en eindigde heel toepasselijk op 4 mei op het eindpunt in Kamp Westerbork. Ook begon ik dit jaar aan het Marskramerpad. Nadat een vriendin in 2018 in vijf weken het Pieterpad liep, had het wandelvirus haar te pakken en spraken we af om met zijn tweeën van Bad Bentheim naar Scheveningen te lopen. We zijn dit jaar in de buurt van Deventer geëindigd. In 2020 gaan we weer verder.

Met deze Pieterpad-vriendin liep ik in 2018 twee etappes mee van dit pad der paden. Dat smaakte naar meer en dit jaar besloot ik om de komende jaren het Pieterpad helemaal te lopen. In 2019 maakte ik daar een beginnetje mee op de grens van Groningen en Drenthe, samen met een enthousiaste collega.

Streekpad

Noardlike Fryske Wâlden Streekpad: Bûtenfjild boven Feanwâldsterwâl

Met het relatief nieuwe Noardlike Fryske Wâlden Streekpad in een onbekende streek van Friesland, begon ik in februari dit jaar. Helaas ben ik dit jaar niet verder gekomen dan drie etappes. Ik hoop in 2020 wat meer kilometers te maken. De Noardlike Fryske Wâlden zijn namelijk verrassend mooi.

Wandelnetwerkpad

Christoffelpad: Natuurgebied de Olde Maten

Overijssel kent verschillende wandelnetwerken. Binnen deze netwerken zijn meerdere meerdaagse wandelrondjes gemarkeerd. In 2018 begon ik met het Salland Pad dat – niet geheel verrassend – een rondje Salland doet. In 2019 liep ik minder etappes van dit pad dan ik wilde. Het openbaar vervoer in deze contreien bestaat voornamelijk uit buurtbussen die alleen door de week rijden. Mijn vrije tijd zit voornamelijk in het weekend. Dus dat schoot niet echt op.

Een nieuw gemarkeerd rondje binnen zo’n Overijssels wandelnetwerk is het Christoffelpad. In twee afzonderlijke dagen liep ik in 2019 dit rondje van ruim 45 km door Zwartewaterland en nationaal park Weerribben-Wieden. Een mooie, relatief onbekende route in de kop van Overijssel, ook ideaal voor een wandelweekend. Met een groot voordeel: het OV rijdt ook in het weekend.

Overige wandelingen

Trage Tocht Zoutelande

Naast de langere wandelroutes liep ik verschillende eendaagse wandeltochten zoals Groene Wissels en Trage Tochten (ook vaak zonder blogpost). Hier zaten ook enkele zogenaamde Stadswissels bij, zoals deze in Middelburg. Dit zijn wat langere stadswandelingen die je op interessante plekken in en om het centrum brengen. Ook liep ik eindelijk de N70 in het Rijk van Nijmegen, een van de mooiste routes van dit jaar en liep ik op de eerste dag van 2019 een Teutoschleife in het Teutoburgerwald. In de laatste maand van het jaar liep ik mijn eerste Klompenpad en ontdekte een deel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie.

De feiten op een rijtje

In welke landen en provincies?

• Duitsland: Teutoburgerwald
• Drenthe
• Friesland
• Gelderland
• Groningen
• Overijssel
• Utrecht
• Zeeland

Welke paden begonnen in 2019?

• Christoffelpad
• Noardlike Fryske Wâlden Streekpad
• Marskramerpad

Welke paden afgerond in 2019?

• Westerborkpad
• Christoffelpad

Wat waren echte aanraders?

Pieterpad tussen Groningen en Zuidlaren

• Op de N70 bij Nijmegen waan je je in het buitenland, maar de vele heuvels daar zijn toch echt Nederlands.
• Bij de Trage Tocht Zoutelande volg je de Zeeuwse kustlijn en heb je prachtige uitzichten over de zee.
• Bij de Marskramerpad-etappe Bad Bentheim – Oldenzaal loop je van Duitsland naar Nederland door zeer afwisselend landschap.
• Het Pieterpad tussen Groningen en Zuidlaren was verrassend mooi, zeker in de herfst. Je ziet echt dat je een andere provincie in loopt.

Wat viel tegen?

Een heuse berg op het Westerborkpad van Hoogeveen naar Beilen

Eigenlijk vrij weinig. Elke route had weer haar eigen charme. De Westerbork-etappe Hoogeveen – Beilen liep door veel natuurschoon maar ook over lange rechte wegen langs het spoor. Bij deze LAW gaat het in de eerste plaats om de geschiedenis. En dat is ook de reden waarom ik dit pad heb gelopen.

Kortom

Ik kan terugkijken op een goed wandeljaar. Die afwisseling in wandelingen bevalt me prima en daar ga ik zeker mee door in het nieuwe jaar. Op naar een verrassend en wandelrijk 2020!

Hoe was jouw wandeljaar?

Salland Pad etappe 5: Luttenberg – Haarle

Route: Salland Pad
Afstand: 16 km
Start: Bushalte Heuvelweg in Luttenberg
Eind: Bushalte ‘t Kruuspunt in Haarle

Naast de Langeafstandswandelingen en Streekpaden die Nederland rijk is, zijn er nog vele andere paden die je op mooie plekjes in ons land brengen. Zo kwam ik het Salland Pad tegen, dat gebruik maakt van het wandelnetwerk Salland, een netwerk van wandelwegen tussen de IJssel en de Sallandse heuvelrug. Het Salland Pad is met 130 km de langste van de vijf beborde themaroutes binnen dit netwerk. Andere themaroutes zijn o.a. de Sallandse Zandloper en het Schipbeekpad. Het Salland Pad maakt een rondje door Salland. Je kunt daarom op elk willekeurig punt beginnen. Het boekje met de verschillende etappes koop je voor 2 Euro online of bij een plaatselijke boekhandel.

We lopen over kleine paadjes tussen weiland en sloot

 

In april liepen we de vorige etappe van het Salland Pad. De natuur was toen in lentetooi met frisgroene blaadjes, bloesem en allerhande bloemen in de bermen.  Het groen van de bomen is nu, drie maanden later, dieper, zwaarder. Langs de akkers staan korenbloemen, klaprozen en andere bloemen in allerlei kleuren. En laten we vooral niet de insecten vergeten. In april waren eikenbomen nog onschuldig, nu loopt een groot deel van de voorbijgangers er met een grote boog omheen. Uiteraard komen we deze bomen – en hun tijdelijke bewoners – ook tijdens deze mooie etappe tegen.

We starten vandaag in Luttenberg, waar we met de buurtbus arriveren. De eerste paar honderd meter liepen we vorige keer ook, toen we per ongeluk de verkeerde kant op liepen. Nu mogen we verder het glooiende landschap in. Het is 18 graden, in de blauwe lucht drijven wolken en de zon schijnt regelmatig. Kortom, prima wandelweer.

De route leidt ons over plattelandsweggetjes, door bossen boordevol eikenbomen en over kleine, net gemaaide paadjes tussen weilanden en sloten. Libellen vliegen af en aan, kikkers kwaken in de sloten, de sigaren van de lisdodden maken het plaatje af. We wanen ons in een Jac. P. Thijsse landschap! Het is rustig op deze dinsdagochtend. Af en toe passeert er een auto of een fietser, wandelaars zien we niet. Op een dagcamping luistert een groep kinderen aandachtig naar hun juffen, op camping De Luttenberg zitten vakantievierende echtparen voor hun caravans met een kopje koffie.

In Mariënheem drinken we bij de bakkerij en buurtwinkel van Stichting de Parabool – een organisatie voor o.a. dagbesteding voor mensen met een verstandelijke beperking – een kopje koffie. Hier komen we ook twee andere wandelaars tegen. De oudere heren hebben op deze doordeweekse dag ook hun wandelschoenen aangetrokken en lopen een rondje uit een wandelgids van Gegarandeerd Onregelmatig. We wensen elkaar een goede wandeling en vervolgen onze weg.

Na Mariënheem lopen we al snel het natuurreservaat Boetelerveld in. Het is het enige overgebleven natte heidegebied in Salland en behoort tot de Natura 2000-gebieden (een Europees netwerk van beschermde natuurgebieden). Er komen bijzondere dier- en plantsoorten voor en er is een vogeltrektelpost gevestigd. Wat ons vooral opvalt, zijn de vele eiken. Met een boog eromheen lopen, is er niet bij. Door het hoge gras en de struiken kunnen we enkel het smalle pad volgen, dat pal onder de laaghangende eikentakken doorloopt.

Vogeltrektelpost op het Boetelerveld

We zien links en rechts diverse nesten vol eikenprocessierupsen tegen de stammen geplakt zitten. We blijven niet staan, maar houden het tempo erin. Hoe sneller we dit gebied uit zijn, hoe beter. Dit is niet een plek om te zijn op dit moment. Na 2,5 kilometer komt het einde in zicht en zijn we blij weer bredere wegen te zien.

Op een bankje ver weg van eikenbomen eten we onze broodjes en leggen dan de laatste kilometers af naar de buurtbushalte in Haarle. Het Salland Pad hebben we dan al verlaten. Dit buigt voor Haarle af richting het natuurgebied De Sprengenberg. Hier komen we terug als de rupsen vlinders zijn geworden.

Benieuwd naar de andere etappes van het Salland Pad? Hier vind je de verhalen over de etappes tot nu toe.

Salland Pad etappe 4: Luttenberg – Heino

Route: Salland Pad
Afstand: 16 km
Start: Bushalte Heuvelweg Luttenberg
Eind: Bushalte Marktplein Heino

Naast de Langeafstandswandelingen en Streekpaden die Nederland rijk is, zijn er nog vele andere paden die je op mooie plekjes in ons land brengen. Zo kwam ik het Salland Pad tegen, dat gebruik maakt van het wandelnetwerk Salland, een netwerk van wandelwegen tussen de IJssel en de Sallandse heuvelrug. Het Salland Pad is met 130 km de langste van de vijf beborde themaroutes binnen dit netwerk. Andere themaroutes zijn o.a. de Sallandse Zandloper en het Schipbeekpad. Het Salland Pad maakt een rondje door Salland. Je kunt daarom op elk willekeurig punt beginnen. Het boekje met de verschillende etappes koop je voor 2 Euro online of bij een plaatselijke boekhandel.

Op een zonnige en frisse lentedag starten we de vierde etappe van het Salland Pad in Luttenberg. Omdat de buurtbus hier slechts 1 keer per uur rijdt, lopen we deze etappe andersom, van Luttenberg naar Heino, waar we in februari geëindigd zijn. Die twee maanden maken een enorm verschil. De temperatuur is een stuk aangenamer en de natuur staat in bloei. Het lichtgroen van de eerste blaadjes contrasteren met de bloesem van de krentenbomen en de sleedoorn. De brem en de magnolia stralen. Evenals de bloemen in de bermen. De strakblauwe lucht maakt het geheel af.

Bloesem naast de eerste frisgroene blaadjes

In Luttenberg vangen we een glimp op van het glooiende landschap van de volgende etappe, als we een paar honderd meter de verkeerde kant op lopen. Gelukkig komen we hier op tijd achter en keren om, richting het vlakke achterland van Heino. We lopen zuidelijk van Luttenberg over een onverhard pad langs mooie huizen. We komen door bos en langs boerenland waar de boer op zijn tractor hard aan het werk is.

Via een paar kilometer over de doorgaande Luttenbergerweg komen we uit bij het Overijssels Kanaal. Over de Wolthaarsdijk volgen we dit kanaal een tijdje. We lopen over een onverhard pad en komen nauwelijks mensen tegen. Af en toe vliegt een wilde eend op. Zo’n woensdagochtendwandeling heeft zijn voordelen.

Het Overijssels Kanaal

Als we het kanaal verlaten, komen we langs een kraampje met allerlei streekproducten, zoals je ze wel meer ziet langs het Salland Pad. Maar dit kraampje biedt meer. Zo wordt de waarschuwing voor de zachte berm duidelijk geïllustreerd en is er een oplaadpunt voor groene stroom, rechtstreeks uit een boom. Ik vraag me af of er voorbijgangers zijn die geprobeerd hebben gebruik te maken van dit oplaadpunt.

Onderweg komen we regelmatig kraampjes tegen

Sallandse humor deel 1

Sallandse humor deel 2

Kort na deze Sallandse humor komen we langs een recreatieplas bij een camping. Bordjes waarschuwen dat enkel campinggasten gebruik mogen maken van de plas. Ook worden automobilisten erop gewezen dat je niet “Let op! Let op! Let op!” in de berm mag parkeren. Ik vermoed dat het hier in de zomer een stuk drukker is. Nu is er geen mens. Op een picknickbankje met uitzicht over het water eten we onze lunch op.

Hierna volgt een aantal kilometers door het bos en langs de bosrand. De oude boerderijen, de bloeiende bomen en de frisgroene blaadjes laten een schitterend gebied zien. Uiteindelijk kruisen we de N35, de doorgaande weg naar Raalte en lopen Heino in. Op het Marktplein sluiten we de etappe af met een cappuccino.

Benieuwd naar de andere etappes van het Salland Pad? Hier vind je de verhalen over de etappes tot nu toe.

Salland Pad etappe 3: Windesheim – Heino

Route: Salland Pad
Afstand: 16 km
Start: Bushalte Windesheim Brug
Eind: Bushalte Marktplein Heino

Naast de Langeafstandswandelingen en Streekpaden die Nederland rijk is, zijn er nog vele andere paden die je op mooie plekjes in ons land brengen. Zo kwam ik het Salland Pad tegen, dat gebruik maakt van het wandelnetwerk Salland, een netwerk van wandelwegen tussen de IJssel en de Sallandse heuvelrug. Het Salland Pad is met 130 km de langste van de vijf beborde themaroutes binnen dit netwerk. Andere themaroutes zijn o.a. de Sallandse Zandloper en het Schipbeekpad. Het Salland Pad maakt een rondje door Salland. Je kunt daarom op elk willekeurig punt beginnen. Het boekje met de verschillende etappes koop je voor 2 Euro online of bij een plaatselijke boekhandel.

Langs een Rustpunt gaan we het natuurgebied Den Alerdinck in

Op een grijze doordeweekse dag in februari nemen we de bus naar Windesheim. We laten het markante kerkgebouw waar we vorige keer startten op weg naar Wijhe langs de IJssel, achter ons. We steken de N337 en gaan het Sallandse binnenland in. De IJssel zien we voorlopig niet meer.

Over een eerder gefietst fietspad door de weilanden komen we bij een vaart uit. Bij zonnig weer is het heerlijk om hier op het bruggetje even om je heen te kijken. De vogels in het water en de weilanden doen rustig hun ding, vissers zitten langs de waterkant en hondenuitlaters lopen over het dijkje. Nu is het stil en verlaten.

Een bekend bruggetje

Over verschillende plattelandsweggetjes, waar de chauffeurs van voorbijrijdende auto’s stuk voor stuk hun hand opsteken bij wijze van groet, komen we uit bij een Rustpunt met geel-rode luiken. De eerste sneeuwklokjes staan uitbundig te bloeien. Hier duiken we het natuurgebied Den Alerdinck in. Dit hoort bij de havezate met dezelfde naam. We maken een lus door dit bosgebied en zien de havezate van verschillende kanten liggen. Het ligt er mooi bij. De bomen zijn nog kaal, maar over niet al te lange tijd barst de lente hier los. Dat geeft een heel ander plaatje.

In de verte tussen de bomen zie je de havezate

Den Alerdinck heeft leuke paadjes

We laten het landgoed achter ons en lopen parallel aan het spoor over onverharde weggetjes de kleine 4 kilometer naar station Heino. Bij het station dat buiten Heino ligt, besluiten we door te lopen naar het centrum van de plaats en daar de bus terug te nemen. De route maakt een omtrekkende beweging om Heino heen via onverwachte bosweggetjes. Uiteindelijk lopen we dan toch de plaats in. Met 16 km in de benen drinken we op het Marktplein bij de kerk een welverdiende cappuccino.

Het theater van Heino zit in een bijzonder pand

Bij het plaatselijke theater dat in een historisch pand zit, nemen we de buurtbus terug naar Zwolle. Deze 8-persoonsbusjes worden steeds vaker ingezet op trajecten waar te weinig passagiers zijn voor de normale bussen. De chauffeurs zijn vrijwilligers die, zo vertelt onze chauffeur in plat Sallands, minimaal een dagdeel op de bus rijden. We zijn de enige passagiers dit ritje en de chauffeur ziet zijn kans schoon. We verstaan lang niet alles, maar de man is erg enthousiast. Gezien de plekken waar het Salland Pad langs loopt, sluit ik niet uit dat we de komende tijd vaker in een buurtbus stappen.

Benieuwd naar de andere etappes van het Salland Pad? Hier vind je de verhalen over de etappes tot nu toe.

Salland Pad etappe 2: Windesheim – Wijhe

Route: Salland Pad
Afstand: 10 km
Start: Bushalte Windesheim Brug
Eind: Bushalte Het Weijtendaal Wijhe

Naast de Langeafstandswandelingen en Streekpaden die Nederland rijk is, zijn er nog vele andere paden die je op mooie plekjes in ons land brengen. Zo kwam ik het Salland Pad tegen, dat gebruik maakt van het wandelnetwerk Salland, een netwerk van wandelwegen tussen de IJssel en de Sallandse heuvelrug. Het Salland Pad is met 130 km de langste van de vijf beborde themaroutes binnen dit netwerk. Andere themaroutes zijn o.a. de Sallandse Zandloper en het Schipbeekpad. Het Salland Pad maakt een rondje door Salland. Je kunt daarom op elk willekeurig punt beginnen. Het boekje met de verschillende etappes koop je voor 2 Euro online of bij een plaatselijke boekhandel.

De eerste etappe van het Salland Pad liepen we van Olst naar Wijhe, plaatsen met een treinstation. De etappe naar Windesheim blijkt een wat grotere uitdaging, met een bus die alleen door de week en slechts één keer per uur rijdt. Als we op een woensdag tijd hebben, nemen we de bus naar Windesheim en lopen vanaf daar naar Wijhe. In Wijhe kunnen we zowel met de bus als de trein terug. Dus door de etappe de andere kant op te lopen, omzeilen we een eventuele wachttijd van een uur.

We beginnen de etappe in Windesheim. Het kleine plaatsje heeft een rijke geschiedenis. In de 14e eeuw werd hier door de volgelingen van Geert Grote een klooster gesticht. Dit klooster kreeg grote invloed in heel Europa en werd daarmee de bakermat van de moderne devotie. Tijdens de reformatie werd het klooster verwoest. Al wat nu rest is het hoge kerkgebouw met een karakteristieke vorm.

Het karakteristieke kerkgebouw van Windesheim

Na het plaatsje lopen we door de Tichelgaten, een natuurgebied met moerassen en weilanden bij de voormalige steenfabriek van Windesheim. Uitkijkend over de vele watertjes zien en horen we veel vogels. Afgelopen jaar, tijdens de vorstperiode begin maart, kon je hier mooi schaatsen en was het een drukte van belang. Nu is het verlaten.

Tichelgaten bij Windesheim

Na de Tichelgaten gaan we al snel de IJsseldijk op die we volgen tot bij Wijhe. Met onze keuze voor start en einde van deze etappe hadden we niet op de wind gerekend. Op de IJsseldijk heeft de wind vrij spel. Hij waait uit het zuiden en we hebben ‘m dus pal tegen. Ook de miezerregen maakt het er niet warmer op. Voordeel van dit weer is wel dat we geen enkele fietser tegenkomen en dus de dijk voor onszelf hebben.

Over de IJsseldijk

Bij Wijhe gaat het fietspad (en wij dus ook) naast de dijk verder. Het water van de IJssel staat al wat hoger. Er zijn tijden dat dit fietspad onder water staat. Bij een bord dat waarschuwt dat het viswater alleen voor leden van de plaatselijke visvereniging is, gaat de route de uiterwaarden in. Ganzen vliegen op en strijken luid protesterend elders neer. Je ziet ze bijna denken: “Wat doen die wandelaars in ons gebied?”.

De Uiterwaarden en visgebied

De route eindigt in Wijhe, waar we de bus weer terug pakken. Zelfs met het grijze weer was het een mooie ochtendetappe. Volgende keer verlaten we de IJssel en gaan het Sallandse binnenland in richting Heino.

Benieuwd naar de andere etappes van het Salland Pad? Hier vind je de verhalen over de etappes tot nu toe.