Selfies in het Zuiderzeemuseum

Tijdens het verkennende bezoek dachten we alles geïnventariseerd te hebben. Te midden van de slierten rook, die ontsnapten uit de rookoven, had de palingroker duidelijk het aantal uren genoemd waarna een gerookte paling eetbaar is. Vraag 4, check! We vonden een interessante meneer op de deur in de schilderswerkplaats die veel zin leek te hebben in selfies. Opdracht 7, check! De predikant met de intrigerende naam was duidelijk te zien op het grote bord in de oude kerk. Vraag 6, check! Tenslotte was de functie van de hoepels die her en der te zien waren ons overduidelijk, dachten we. Vraag 8, check! De dag was geslaagd, het weer over twee maanden hopelijk net zo mooi als vandaag en de vragen voor de speurtocht zeker niet te makkelijk. Kom maar op met die familiedag.

Zoals elk jaar zou onze inmiddels uit vier generaties bestaande familie een dag van het jaar gezamenlijk doorbrengen, ergens in den lande. Een ondertussen traditioneel onderdeel van de dag is de speurtocht waarbij familieleden in groepen van wisselende samenstelling met elkaar de strijd aangaan om de legendarische wisseltrofee binnen te halen. Enige competitieve elementen zijn dan ook zeker noodzakelijk. Dit keer zat ik in de organisatie. En met de uitdaging ‘Elke Maand Een Museum’ in het achterhoofd, kwamen we een paar maanden geleden uit bij het Zuiderzeemuseum in Enkhuizen.

Het Zuiderzeemuseum: het openluchtmuseum aan het IJsselmeer waar je gemakkelijk een dag rond kunt dwalen. Gebouwen uit verschillende Nederlandse plaatsen aan de voormalige Zuiderzee zijn ter plekke afgebroken en hier weer opgebouwd. Vaak steen voor steen, zoals de kerk van Den Oever. Regelmatig zijn deze huizen, winkeltjes en bedrijfjes bevolkt door museummedewerkers in bijpassende kleding en een schat aan informatie. Interactie wordt aangemoedigd. Als je niet oppast keer je aan het einde van de dag weer huiswaarts met zelfgemaakte springtouwen, klompbootjes, stroopsoldaatjes en wat dies meer zij.

Maar zo ver is het nog lang niet. Na een lunch, een korte uitleg en een paar welgemeende succeswensen sturen wij de groepen op pad. Terwijl wij als organiserend comité rustig genieten van een cappuccino in de zon bij café Hindeloopen, komen de eerste antwoorden binnen in de verschillende whatsappgroepen, die we speciaal voor deze dag hebben aangemaakt. Familiedag 2.0 … Die groepen blijken uitgezwermd te zijn over het hele museumterrein en vanuit verschillende hoeken ontvangen we jaartallen, huisnummers, selfies en zelfs filmpjes.

Het aantal gapers in de apotheek blijkt niet lastig te tellen te zijn. Ook het aantal dagen dat vader en zoon Klaas (en Jacob) op een ijsschots doorbrachten wordt door iedereen gevonden. De predikant met de intrigerende naam blijkt lastiger. De enige kerk die het museum rijk is, blijkt ook een trouwlocatie te zijn. Deze middag zijn er meerdere huwelijken achter elkaar en is de kerk dicht voor niet-bruiloftsgasten. Onvoorziene omstandigheden, kan gebeuren.

Maar dan lijkt het antwoord op een andere vraag ook niet helemaal te stroken met wat wij van tevoren hadden bedacht. De hoepel die wij een paar maanden daarvoor als droogrek voor scholletjes hadden aangezien, blijkt toch een hele andere functie te hebben. Bij de eerste foto die wij binnenkrijgen van een naast de hoepel rennende zwager rekenen wij het antwoord unaniem fout. Als er echter nog twee filmpjes volgen van andere groepen met precies dezelfde toepassing, beginnen we danig te twijfelen. Heel misschien hebben we toch wat over het hoofd gezien. Ook de palingrooktijd blijkt variabel. Waar ‘onze’ palingroker met grote stelligheid nog op 3 uur uitkwam, lijkt nu de tijd verkort te zijn. “2 uur” schrijft een tante, “2,5 uur voor een flinke paling” meldt een neef. Wie heeft gelijk? Of hangt dit wellicht af van de hoeveelheid mensen die staat te wachten op een vers gerookte aal?
Als na een paar uur de antwoorden bij de opdracht met de selfie uitblijven, begint de twijfel toe te slaan. Is de deur er nog wel? In twee maanden tijd kan er een hoop gebeuren. Eén enthousiaste schilder en de meneer is verdwenen. Om er zeker van te zijn, verlaten we onze cappuccino en gaan op de zoek naar de selfie-locatie. We vinden deze verbazingwekkend snel en gelukkig blijkt de meneer nog precies dezelfde. Vorige keer alleen en verlaten, ditmaal in het gezelschap van twee, in witte schilderskleren van meerdere decennia geleden gestoken heren, die erg blij zijn met ons bezoekje. De selfie die we nog als hint voor de speurtochtzoekers maken, levert verbaasde blikken op. Een korte toelichting van onze kant maakt dat een van de mannen met ferme pas richting de deur loopt. “Deze hadden jullie zeker nog niet gezien?!” zegt hij triomfantelijk als hij de deur open doet. Aan de achterkant zit een gezicht verstopt. “Van een onderduiker uit de oorlog” licht de man toe. Als we dat hadden geweten, was de speurtocht nog een graadje moeilijker geworden. Het moet wel een uitdaging blijven, die familiedag.

En een uitdaging was het zeker, zowel voor de groepen als voor de organisatie. Waar we die ochtend nog visioenen hadden van rustig achterover leunen in de zon, blijkt de organisatie ter plekke toch ietwat anders. We moeten beslissingen nemen over foute antwoorden die toch weer goed blijken te zijn, of waarbij het nog steeds niet duidelijk is wat goed of fout is. We moeten twijfels het hoofd bieden over opdrachten die wellicht niet meer bestaan of vragen die onmogelijk te beantwoorden blijken. Het is een zware en verantwoordelijke taak als organisatie annex jury (enigszins vergemakkelijkt door de cappuccino’s, het zonnetje en het uitzicht op de zeilschepen op het IJsselmeer). Ik laat me volgend jaar dan ook graag verrassen door de creatieve geest van onze opvolgers. In 2016, het jaar waarin die legendarische wisseltrofee weer binnen handbereik komt.

Dit museumbezoek telt mee voor de uitdaging ‘Elke maand een museum‘.